به گزارش خبرنگار ایمنا، براساس مطالعات دانشمندان و پژوهشگران یکی از بهترین سرمایه‌گذاری‌ها در هر جامعه، توجه به سلامت یک‌هزار اول زندگی کودکان آن جامعه است که از ابتدای زندگی در شکم مادر و بارداری آغاز و تا حدود دو سالگی ادامه دارد، در این دوران طلایی باید بیش از هر زمان دیگری به فاکتورهای لازم برای سلامت فرد از جمله تغذیه توجه شود، دلیل آن نیز تأثیر بسزایی است که شیوه زندگی فرد در این مدت بر سلامتی او در آینده و در طول زندگی می‌گذارد، ابتلای افراد جامعه به انواع بیماری‌های مزمن هزینه‌های بسیاری را بر جامعه تحمیل می‌کند که با رعایت برخی نکات می‌توان به مقدار بسیار زیادی این هزینه‌های هنگفت را کاهش داد، لذا باید به این مهم در دوران کودکی توجه شود تا شاهد اثرات مطلوب آن در طول عمر افراد باشیم.
مطالعات پژوهشگران نشان می‌دهد که وضعیت تغذیه‌ای افراد می‌تواند در شرایط سلامتی دو نسل بعد از آن‌ها نیز اثرگذار باشد و این تنها یکی از فاکتورهایی است که لازم است رعایت شود تا بتوان از وقوع بیماری‌های غیرواگیر مانند بیماری‌های قلبی عروقی، دیابت، فشار خون و… پیشگیری کرد، مخاطب این بایدها و نبایدها تمام افراد سالم هستند و نباید طوری تصور شود که تنها افرادی که سابقه بیماری‌های غیرواگیر دارند، به این موضوعات توجه کنند، لذا برای آگاهی از اقداماتی که لازم است در این مدت زمان انجام شود، به سراغ رؤیا کلیشادی، متخصص اطفال و رئیس مرکز تحقیقات رشد و نمو کودکان دانشگاه علوم پزشکی اصفهان که یکی از چهره‌های حوزه سلامت کودک در کشور و استان است، رفتیم، او که چندین سال پیاپی نامش در فهرست یک‌درصد دانشمندان برتر جهان قرار گرفت و بیش از ۴۰ کتاب تألیف کرده، بارها در زمینه اهمیت روزهای اول زندگی و تأثیر آن در بروز بیماری‌های بزرگسالی صحبت کرده است و این بار در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا، از عوامل مهم و جزئی‌تر که به‌ویژه مادران و پدران در این مدت لازم است به آن توجه کنند، می‌گوید که در ادامه مشروح این گفت‌وگو را می‌خوانید:
تأثیر سبک زندگی مادر قبل از بارداری بر سلامتی فرزند
ایمنا: روزهای طلایی سلامت کودک چه روزهایی است؟
کلیشادی: اینکه هر فردی در طول زندگی خود چه وضعیتی از نظر سلامتی داشته باشد، در یک هزار روز ابتدایی زندگی پایه‌ریزی می‌شود که از شروع بارداری مادر تا دو سالگی کودک را شامل می‌شود، شرایط این یک هزار روز به‌طور معمول تعیین می‌کند که فرد در آینده چه وضعیت سلامتی خواهد داشت و دچار چه بیماری‌هایی خواهد شد، برای مثال اگر شخصی در سن میانسالی دچار یک بیماری می‌شود، شروع آن از اوایل زندگی نشأت می‌گیرد، بنابراین یک هزار روز اول زندگی اهمیت زیادی دارد و تضمین‌کننده سلامتی در آینده خواهد بود.
ایمنا: وضعیت عصبی و روحی مادر و کودک چقدر می‌تواند در سلامتی آینده فرد مؤثر باشد؟
کلیشادی: شیوه زندگی مادر حتی از قبل از دوره بارداری، خود دوره بارداری و شیردهی بسیار اهمیت دارد. یکی از عوامل بسیار مهم وضعیت آرامش روان مادر است که استرس نداشته باشد و وضعیت روحی مناسب داشته باشد، شرایط نامناسب روحی مادر، باعث ناآرامی فرزندش می‌شود و همان استرس‌ها در سلول‌های مغزی کودک اثرگذار است و تأثیر تا سنین بعدی ادامه دارد.
نکته مهم دیگر فعالیت فیزیکی است، مادری که فعالیت فیزیکی کافی داشته باشد، برای زندگی خود و نسل بعدش اثرگذار خواهد بود. در مطالعات دیده شده است که حتی فعالیت پدر به‌صورت اپی‌ژنتیک روی فرزند مؤثر خواهد بود، به سنین قبل از ازدواج که بازگردیم، لازم است جوانان و نوجوانان شیوه زندگی مناسبی داشته باشند تا بتوانند سلامتی را به نسل بعد منتقل کنند.
نکته مهم دیگر در دوره بارداری و قبل از آن تغذیه مناسب مادر است، البته نه به این معنا که غذاهای گران‌قیمت نایاب بخورند، بلکه وعده‌های غذایی متنوع داشته باشند و از تمام گروه‌های غذایی استفاده کنند، همچنین از مواد شیمیایی و مصنوعی و مضر استفاده نکنند.
مسئله دیگر، بحث دخانیات است که قرار گرفتن در معرض دود سیگار، قلیان و تمام انواع دخانیات در سلامتی خود فرد و اطرافیانش تأثیر بسیار بدی دارد و می‌تواند آسیب‌های زیادی برای نسل بعدی ایجاد کند.
دیدن صفحه نمایش قبل از دو سالگی باعث آسیب‌شناختی در فرد می‌شود
ایمنا: استفاده نکردن از شیر مادر چه مشکلاتی را می‌تواند به دنبال داشته باشد؟
کلیشادی: بسیاری از خانواده‌ها نگران هستند و تصور می‌کنند که فرزندشان با شیر مادر سیر نمی‌شود و فکر می‌کنند لازم شیر خشک کمکی به کودک دهند و همین مسئله باعث می‌شود فرزند دیگر شیر مادر را رها کند و زمانی که غذای کمکی را آغاز می‌کنند، نباید ذائقه کودک را با غذاهای شیرین و شور عادت دهند و تحریک‌های محیطی مانند استرس را برای فرزند کم کنند. تنوع و تعادل را غذا رعایت کنند و به توصیه‌های کلی مانند ممنوعیت استفاده از صفحه نمایش در کودکان کمتر از دو سال توجه کنند.
کودکان زیر دو سال به هیچ عنوان نباید در گوشی تلفن همراه یا تلویزیون و… نگاه کنند، زیرا اثبات شده است که بعدها می‌تواند باعث آسیب شناختی در فرد شود. از مواد شیمیایی نیز نباید برای کودک تا پایان دوسالگی مصرف شود. نکات مهم و شیوه زندگی در یک هزار روز اول زندگی در آینده فرد مؤثر خواهد بود.
ایمنا: چاقی و اضافه وزن در سلامتی آینده افراد چه تأثیری دارد؟
کلیشادی: چاقی نیز فاکتور مهمی دیگر است که حتی مادر اگر قبل از بارداری دچار چاقی باشد، برای آینده فرزندش عوارضی به دنبال دارد، همینطور اگر در حین بارداری نیز بیش از حد مشخص افزایش وزن داشته باشد، برای فرزندش در آینده اثر مخربی خواهد داشت.
اگر خود کودک نیز سریع‌تر از منحنی خود رشد کند و وزن بگیرد، می‌تواند عوارض بسیار برای او داشته باشد.
کودکانی که با وزن کم به دنیا بیایند، در آینده بیشتر در معرض خطر هستند، به‌ویژه آن‌هایی که خیلی سریع وزنشان اضافه می‌شود. روند پایش رشد برای کودک و مادر مهم است که به همین جهت باید تلاش کرد دچار افزایش وزن ناگهانی نشوند.
نظر شما