به گزارش خبرنگار ایمنا، در حالی که ضدحمله اوکراین طی دو هفته گذشته _بنابر اعلام منابع رسانه‌ای غرب_ «با شکست کامل» مواجه شده بود ائتلاف نظامی ناتو برای جبران شکست، گروه نظامی و «پروژه‌بگیر» واگنر را به خدمت گرفت تا شاید بتواند ورق را به نفع غرب و اوکراین برگرداند؛ روز گذشته خبر رسید که این شرکت خصوصی جنگی، در کنار «ناتو» ایستاده و اسلحه را به سمت نظامیان روس گرفته است؛ ماجراجویی که البته ۲۴ ساعته تمام شد.
اما ماجرا به زخم کهنه درگیری و اختلاف میان یوگنی پریگوژین، فرمانده ارتش خصوصی «واگنر» با فرماندهان نظامی به‌ویژه رئیس ستاد کل ارتش روسیه بازمی‌گردد که اکنون سر باز کرده است.
واگنر چیست و فرمانده یهودی آن کیست؟
«یوگنی پریگوژین» متولد ۱۹۶۱، یک الیگارش روس است که صاحب رستوران‌ها و شرکت‌های پذیرایی متعدد است که برای کرملین خدمات ارائه می‌دهند.
«پریگوژین» که گفته می‌شود یک یهودی است در زمان اتحاد جماهیر شوروی به ۱۳ سال زندان محکوم شد اما پس از ۹ سال در حوالی سقوط شوروی آزاد شد. وی پس از سقوط شوروی، به تجارت مواد غذایی روی آورد. او معروف به «سرآشپز پوتین» بود چون در بسیاری از قراردادهای تهیه غذای کرملین نقش داشت.
وی زمانی کارش را با یک کیوسک هات‌داگ فروشی شروع کرد اما بعدها کارش رونق گرفت و رستوران مجللی در سن‌پترزبورگ افتتاح و نظر ولادیمیر پوتین را به خود جلب کرد. پوتین در زمان دولت اولش یک‌بار با ژاک شیراک، رئیس‌جمهور اسبق فرانسه در یکی از رستوران‌های پریگوژین شام خورده بود.
فروش اطلاعات به دشمن
ارتش روسیه این گروه را به فروش اطلاعات جنگی به اوکراین متهم کرده است. فرمانده واگنر اما مدعی است سرگئی شویگو، وزیر دفاع و والری گراسیموف، رئیس ستاد کل ارتش روسیه «درباره جنگ اوکراین به پوتین اطلاعات غلط می‌دهند و باید آنها را مجازات کرد» و از مردم روسیه خواست برای «اجرای عدالت» و محاکمه این دو نفر با او همراهی کنند.
در نهایت، شامگاه روز جمعه سرکرده واگنر مدعی شد، ارتش روسیه با دستور شویگو و گراسیموف مقر نیروهای واگنر در خاک اوکراین را هدف حملات موشکی قرار داده‌اند و نزدیک دو هزار نفر از آنها را کشته‌اند.
این آغاز «شورش مسلحانه» واگنرها و اعلام رسمی جنگ علیه مسکو بود. همزمان با این تحولات ۲۴ ساعته، وزارت دفاع روسیه روز گذشته با انتشار بیانیه‌ای ادعای پریگوژین را رد و او را به «شورش و خیانت» متهم کرد. سرویس امنیت فدرال روسیه هم یک پرونده قضائی با عنوان «دعوت به شورش مسلحانه» علیه پریگوژین باز کرده است. اما با بالا گرفتن تنش‌ها صبح روز گذشته «ایوگنی پریگوژین» در پیامی مدعی تسلط شبه‌نظامیان بر «روستوف» واقع در جنوب غربی روسیه شد.
نظامیان واگنر سپس در بیانیه‌ای که در کانال تلگرامی خود قرار دادند، مدعی شدند کنترل تأسیسات نظامی در شهر «وورونژ» روسیه را نیز به دست گرفتند. همزمان با حرکت نظامیان واگنر به سمت پایتخت، رسانه‌ها تصاویری از آماده‌باش کامل ارتش و پلیس روسیه و ایجاد سنگرهای دفاعی در ورودی مسکو منتشر کردند.
واکنش هیجانی غربی‌ها با اجرای پلن B
پس از انتشار گزارش‌های شورش گروه واگنر، دولت‌ها و رسانه‌های جریان اصلی در غرب با ذوق‌زدگی کامل، در خدمت این گروه و رئیس آن قرار گرفته‌اند و این در حالی است که پیش از این، واگنر را یک گروه جنایتکار معرفی می‌کردند!.
خبرگزاری «رویترز» که تا چندی پیش نیروهای واگنر را در نبرد باخموت هدف حملات رسانه‌ای خود قرار داده بود، اکنون به دفاع از این گروه برخاسته است. این رسانه انگلیسی حتی در گزارش‌هایی که تا چند روز پیش درباره باخموت منتشر می‌کرد، مدعی بود نیروهای روسی واگنر از نیروهای آفریقایی، عربی و افغانستانی برای جنگ با نیروهای اوکراینی در شهر باخموت استفاده کرده‌اند. این رسانه انگلیسی که همواره در تلاش بوده است تا خود را رسانه‌ای معتبر جلوه دهد، اکنون اخبار تاییدنشده واگنر را با استناد به منابع بی‌نام و نشان و به‌صورت پی‌درپی منتشر می‌کند.
رویترز همچنین به نقل از یک منبع امنیتی روس که اشاره‌ای نیز به نام او نکرد، مدعی شد نیروهای واگنر کنترل «تمام تأسیسات نظامی» شهر «ورونژ» در جنوب غرب روسیه را به دست گرفته‌اند.
شبکه آمریکایی سی‌ان‌ان گزارش داد: جو بایدن، رئیس‌جمهور ایالات متحده در جریان گزارش‌های مربوط به بروز اختلاف میان ارتش روسیه و گروه واگنر قرار گرفته است. اتحادیه اروپا در واکنش به تحولات اخیر روسیه اعلام کرد: «اتحادیه اروپا آنچه در روسیه در حال رخ دادن است را یک موضوع داخلی می‌داند.»
ینس استولتنبرگ، سخنگوی ناتو هم گفت: وضعیت روسیه را زیر نظر داریم. وزارت دفاع بریتانیا هم مدعی شد: وفاداری نیروهای امنیتی روسیه به‌ویژه گارد ملی در ساعات آینده تعیین‌کننده خواهد بود. این فرصت خوبی برای اوکراین است تا از شورش و هرج‌ومرج کنونی در روسیه استفاده کند. «ولودیمیر زلنسکی»، رئیس‌جمهور اوکراین اما در واکنش به تحولات روسیه گفت: «هرچه نیروهای روسیه و مزدوران این کشور در سرزمین ما بمانند، با هرج‌ومرج و درد و مشکلات بیشتری مواجه خواهند شد.»
انگلیس: عجب فرصتی!
همزمان با رویترز وزارت دفاع انگلیس نیز در بیانیه‌ای تنش ایجاد شده در روسیه را بزرگترین تهدید امنیتی اخیر این کشور دانست و افزود: در ساعات آینده، این وفاداری و تعهد نیروهای امنیت روسیه به‌ویژه گارد ملی این کشور هستند که تعیین می‌کنند که سرانجام این بحران چه خواهد کرد.
جالب اینکه همین خبرگزاری در اردیبهشت‌ماه سال ۱۳۹۸ در خبری اختصاصی گزارش داد، «اریک پرینس» مؤسس شرکت خصوصی بدنام امنیتی «بلک واتر» که از حامیان سرسخت «دونالد ترامپ» محسوب می‌شود، برای استفاده از یک «ارتش خصوصی» در کشور ونزوئلا به منظور سرنگونی دولت «نیکلاس مادورو» تلاش کرده است. این یعنی بلک واتر آمریکایی یا واگنر روسی گروه‌هایی در خدمت برخی کشورها هستند که برای برخی اهداف خاص اجاره می‌شوند. گویا آنها طبق قراردادشان عمل می‌کنند اما رسانه‌های غربی مدعی، در مواجهه با این ارتش‌های اجاره‌ای پایبند به هیچ اصل و قاعده‌ای نیستند و تنها بر اساس اهداف خودشان عمل می‌کنند.
وزارت دفاع انگلیس اعلام کرد: «این فرصت خوبی برای اوکراین است تا از شورش و هرج‌ومرج کنونی در روسیه استفاده کند.»
گرچه برخی تحلیل‌گران از احتمال بروز چیزی شبیه کودتا در روسیه سخن می‌گویند اما پوتین اعلام کرده که اوضاع را زیر نظر دارد. وی در اقدامی هوشمندانه با همراهی رئیس‌جمهور بلاروس توانست ظرف ۲۴ ساعت این غائله را جمع کند و در واقع به کاخ سفید و دخالت‌های او در این نبرد، هشدار بدهد که حواسش به همه‌چیز هست.
پوتین در مواجهه با واگنر هوشمندانه عمل کرد
پاتریک ساهاکیان، کارشناس روابط بین‌الملل و امور قفقاز در همین رابطه به خبرنگار ایمنا اظهار می‌کند: واگنر گروهی است که در سال ۲۰۱۴ شکل گرفت و در جنگ‌ها یا بخش‌های مختلف به‌کار گرفته شد. واگنر فعالیت‌های غیرنظامی هم دارد و در واقع یک گروه مختلط نظامی و غیرنظامی به‌ویژه در موضوع آموزش‌های نظامی و تخصصی است.
به گفته وی، پریگوژین سرکرده این گروه در واقع یک بیزینس‌من (تاجر) است و فعالیت‌های تجاری هم انجام می‌دهد. او که به سرآشپز مخصوص پوتین هم مشهور است، رستوران‌های متعددی دارد. بنابراین این گروه شبه‌نظامی است که با اهداف مختلفی شکل گرفته است و در مواقعی کمک می‌کند تا روسیه به شکل مستقیم از ارتش خود استفاده نکند.
کارشناس روابط بین‌الملل و امور قفقاز ادامه می‌دهد: این گروه در نبرد با اوکراین وظیفه حمله و نه پشتیبانی را بر عهده دارد. پوتین به شکلی رفتار کرده که واگنر به‌عنوان حمله‌کننده عمل کرده است و وظیفه نگهداری و پشتیبانی نبرد بر عهده ارتش روسیه است.
وی تاکید می‌کند: می‌توان اینگونه نتیجه گرفت که پوتین هیچ زمانی به این گروه اعتماد کامل نداشته است و فقط در حمله و خط مقدم نبرد از آن استفاده کرده است. در حملات نظامی گروهی در حال تسخیر است و در مرحله بعد، نگهداری از آن تسخیر اهمیت دارد، پس نگهداری منطقه تصرف‌شده از حمله مهم‌تر است، بنابراین روسیه برای حمله از واگنر استفاده کرده و ارتش این کشور کار نگهداری و تسخیر مناطق را بر عهده داشته است.
ساهاکیان با بیان اینکه غرب حامی اوکراین در این نبرد است و با حمایت از شورش واگنر به دنبال ضربه زدن به روسیه بود تا به این کشور فشار وارد کند، امی‌افزاید: این در حالی است که واگنرها تا قبل از این اقدام، خود یک تهدید برای این کشورها بودند.
وی با تاکید بر اینکه واگنر در مقابل ارتش کشور بزرگ روسیه تهدید چندانی محسوب نمی‌شود، ادامه می‌دهد: کشورهای غربی که امروز از واگنر حمایت می‌کنند با این اقدام در واقع حقوق بین‌الملل را نقض کردند. روسیه دولت رسمی دارد و بر اساس منشور حقوق بین‌الملل رعایت حاکمیت و مداخله نکردن در امور کشورها از اصول این حقوق شناخته‌شده است که باید رعایت شود.
این کارشناس اظهار می‌کند: واگنر یک گروه شورشی شناخته می‌شود که علیه حکومت رسمی روسیه شورش کرده است، بنابراین این اقدام نقض صریح حقوق بین‌الملل محسوب می‌شود. در حقوق بین‌الملل آمده است که گروه‌های شورشی اگر توانستند نسبت به تثبیت حکومت خود در کشوری اقدام کنند، پس از مدتی به‌عنوان حکومت به رسمیت شناخته می‌شوند، اما در غیر این صورت به عنوان گروه شورشی محسوب می‌شوند و نباید از طرف هیچ دولتی حمایت شوند.
به گفته وی، پس اتفاقات و رخدادهای یازدهم سپتامبر سال ۲۰۰۱ میلادی، بازیگران عرصه بین‌الملل تغییراتی داشتند. سابق بر این در نظام بین‌الملل تنها کشورها و دولت‌ها بازیگران اصلی بودند اما بعد از آن گروه‌های قدرت نیز به عنوان بازیگرانی در صحنه شناخته شدند؛ اما گروه واگنر چون یک گروه نظامی است در این شاخصه جای نمی‌گیرد.
ساهاکیان خاطرنشان می‌کند: واگنر یک گروه شبه‌نظامی است که از دولت مرکزی روسیه تغذیه می‌شود و به‌واسطه اینکه تحت حاکمیت آن کشور است، بازیگر عرصه بین‌الملل محسوب نمی‌شود. گروه‌هایی مانند طالبان یا القاعده بازیگران عرصه بین‌الملل محسوب می‌شوند که دیدار بین ترامپ و این گروه نشان می‌داد این این گروهک‌ها بازیگران عرصه جهانی هستند، اما واگنر شبیه آنها نیست و بخشی از سیستم داخلی یک کشور است.
وی ادامه می‌دهد: گروه‌های طرفدار و حامی اوکراین در صدد هستند که جلوی پیشروی ارتش روسیه را بگیرند. اگر بتوانند در بین آنها نفوذ کنند، هزینه کمتری هم داده‌اند، چون جنگ‌ها همیشه هزینه‌بر هستند.
غرب توان رویارویی مستقیم با روسیه را ندارد
حسن هانی‌زاده، کارشناس مسائل منطقه در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا، اظهار می‌کند: به‌نظر می‌رسد شورش مسلحانه گروه شبه‌نظامی واگنر در روسیه، طرح جدید آمریکا و ناتو با هدف متزلزل ساختن قدرت داخلی روسیه طراحی شده بود.
وی می‌افزاید: طرح جدید غرب برای شکست پوتین، به دلیل انسجام نیروهای مسلح و فرماندهان ارشد ارتش روسیه وجود دارد با شکست مواجه شد، امروز به نظر می‌رسد کشورهای غربی و آمریکا قادر به رویارویی با ارتش روسیه در اوکراین نبوده‌اند و سعی دارند با طراحی نقشه‌های جدید جنگ را به داخل مرزهای روسیه بکشند.
این کارشناس مسائل منطقه‌ای تصریح می‌کند: به نظر می‌رسد ناتو و آمریکا از مدت‌های پیش در تدارک شورش مسلحانه واگنرها در جنوب روسیه بودند و سعی داشتند با این اقدام از پیشروی روس‌ها در اوکراین جلوگیری کنند.
هانی‌زاده می‌افزاید: در حال حاضر آشکار است که آمریکا توانایی ایستادن در مقابل روسیه را نداشته و سعی می‌کند باز هم طرح‌های جدیدی را برای جلوگیری از پیشروی روس‌های در اوکراین اجرا کند، قطعاً انتقال گروهک‌های تکفیری و تروریستی با هدف ایجاد نا امنی مرزهای روسیه از جمله طرح‌های غرب برای اعمال فشار به کرملین است.
پوتین ساقط نمی‌شود، تمرد واگنر چالشی بزرگ برای کرملین است
حسن بهشتی‌پور، تحلیلگر مسائل قفقاز در این باره به خبرنگار ایمنا می‌گوید: تخمین زده می‌شود که متشکل از ۵۰ هزار نفر است که عمدتاً از خلافکارها و زندانیانی هستند که مورد عفو قرار گرفته‌اند تا در جبهه اوکراین بجنگند. این اتفاقی که در رابطه با واگنر و دولت روسیه رخ داده است، تجربه بزرگی می‌تواند برای کشورهایی باشد که خلافکاران و زندانیان و افراد خطرناک را برای سرکوب یا جنگ سازماندهی می‌کنند. این افراد خلافکار برای جنگ در جبهه اوکراین سازماندهی شده بودند و در حال حاضر بر علیه دولت سازمان دهنده یعنی روسیه شورش کرده‌اند.
بهشتی‌پور با اشاره به ماهیت غیرقانونی عناصر گروه واگنر می‌افزاید: این افراد ذاتاً با قانون و قواعد مخالف هستند و اصولاً چنین افرادی به فرماندهی متمرکز تن نمی‌دهند و همیشه پراکنده و متشتت عمل می‌کنند. شاید چنین افرادی در میدان نبرد شجاعانه بجنگند و حتی دستاوردهایی هم داشته باشند ولیکن به خاطر روح آنارشیستی‌ای که بر آنها حاکم است، به راحتی می‌توانند به ضد خودشان تبدیل شوند. روسیه سابقه استفاده از این افراد در آفریقا را داشت و به‌خاطر تجربه موفقی که در آنجا داشت، تصمیم گرفت از این نیروها در جبهه اوکراین هم استفاده کند. پوتین چنین تصور می‌کرد که این گروه می‌تواند گره تجاوز نظامی‌اش به اوکراین باز کند، ولی با تمرّد این گروه خلافکار مواجه شد.
این تحلیلگر مسائل قفقاز می‌گوید: احتمال دست داشتن غرب در شورش مسلحانه واگنر، کاملاً اشتباه است، زیرا به نظر می‌رسد واگنر خواسته‌هایی از وزارت دفاع روسیه دارد که از قرار معلوم به‌خاطر بوروکراسی بسیار پیچیده این وزارتخانه و نیز محدودیت امکانات، برآورده نشده است. گروه‌هایی مثل واگنر با بوروکراسی میانه خوبی ندارند و پاسخ منفی وزارت دفاع روسیه به خواسته‌های واگنر منجر به چنین واکنش تندی شده است. نکته دیگر آنکه واگنر بیش از آنکه زیر نظر وزارت دفاع روسیه باشد، تحت امر اداره اطلاعات و امنیت فدرال روسیه است. واگنر ذیل فرماندهی وزارت دفاع روسیه تعریف نشده است و همان‌طور که گفته شد، تحت سلطه اداره اطلاعات و امنیت فدرال روسیه است. به هر صورت، امروز این گروه به ضد خودش تبدیل شده است و چالشی جدی را برای روسیه ایجاد کرده است. البته پیش‌تر هم نشانه‌هایی از این چالش وجود داشت ولی تمرد اخیر از دستورات و تهدیداتی که از سوی یوگنی پریگوژین مطرح شده بزرگترین نشانه این چالش است.
بهشتی‌پور در پاسخ به سؤالی درباره تأثیر شورش گروه واگنر بر علیه پوتین بر تحولات مهم در جبهه اوکراین می‌گوید: به نظر من، انشقاقی که میان پوتین و واگنر رخ داده است موضع روسیه را تضعیف خواهد کرد. حتی اگر نهایت ماجرا کنار زده‌شدن پریگوژین از فرماندهی واگنر باشد، ضربه بزرگی به روسیه وارد خواهد شد. واگنر آن‌قدر قوی نیست که بتواند پوتین را ساقط کند، اما یک ضربه جدی به هیمنه دولت روسیه و پوتین خواهد بود.
نظر شما