به گزارش خبرنگار ایمنا، افزایش ۶۰ درصدی درآمدهای مالیاتی در دولت سیزدهم، از گزارش‌های اعلام شده وزارتخانه اقتصاد و دارایی است، ضمن آنکه آمارها نیز نشان‌دهنده رکورد دریافت مالیات در یک دهه اخیر است. موضوعی که تاکید می‌شود چنین رویدادی در دولت فعلی با تکیه‌بر هوشمند سازی نظام مالیاتی، شناسایی مودیان جدید و بستن گلوگاه‌های فرار مالیاتی انجام گرفت.
بر اساس آمار، در دهه ۹۰ میزان مالیات اخذ شده بین ۲۸ تا ۱۹۲ همت بوده اما دولت سیزدهم به تنهایی توانسته است تا در سال ۱۴۰۱ مالیات وصولی را به ۳۰۵ همت برساند. گفتنی است که این میزان تغییر قابل توجه در وصول مالیاتی سال گذشته نسبت به سال‌های پیشین، با ابزار تغییر رویکرد، اصلاح ساختارها، هوشمندسازی مالیاتی و برخورد جدی و قاطعانه سازمان امور مالیاتی با متخلفان تحقق‌یافتنی شد.
راهکارهای مؤثری که با فرار مالیاتی مقابله کرد
از جمله اقدامات قابل‌توجهی که دولت سیزدهم در راستای مقابله با فرار مالیاتی به انجام رساند، راه‌اندازی سامانه مودیان و قانون پایانه‌های فروشگاهی توسط سازمان امور مالیاتی بود، این‌چنین که باوجوداین سامانه هر نوع خدمات و معامله‌ها ثبت و صورتحساب الکترونیکی صادر می‌شود. چه‌بسا دیدگاه عده‌ای از کارشناسان مالیاتی آن است که اجرای قانون پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مودیان، از عمده‌ترین تصمیمات اجرایی نظام مالیاتی برای شفاف‌سازی اقتصاد است.
همچنین تقویت ساختاری مبارزه با فرار مالیاتی، سازمان‌دهی مجدد واحدهای اجرایی بازرسی و مبارزه با فرار مالیاتی و پول‌شویی در ادارات کل کشور، تعیین ۳۰ صنف برای بررسی تخصصی و ارائه روش‌های فرار مالیاتی، ساماندهی فهرست مؤدیان فاقد اعتبار مالیاتی، پالایش فهرست مؤدیان فاقد اعتبار مالیاتی موجود در تارنمای عملیات الکترونیکی مالیات بر ارزش‌افزوده ازجمله اقدامات مؤثر درجهت مقابله با فرار مالیاتی بوده است. البته در کنار این راهکارها، به نظر می‌رسد افزایش نظارت و بازرسی‌های میدانی و نظارت بر کیفیت نحوه تشخیص و رسیدگی به پرونده‌های مالیاتی در جهت کاهش فرار مالیاتی از مهم‌ترین اقداماتی است که برای ممانعت از فرارهای مالیاتی انجام گرفته است.
در همین راستا، دادستان انتظامی مالیاتی سازمان امور مالیاتی کشور تأکید می‌کند که برای کاهش فرار مالیاتی و ارتقای سلامت نظام اداری، لازم است نظارت بر کیفیت نحوه تشخیص و رسیدگی مالیاتی به شکل مؤثری تقویت شود. ضمن آنکه رصد تراکنش‌های بانکی و دسترسی به وب‌سرویس اطلاعاتی بانک‌ها، امکان ردیابی تراکنش‌ها بین حساب‌های بانکی هم از ابزارهای مهم برای کاهش فرارهای مالیاتی قلمداد می‌شود.
از دیگر راهکارهای در حال اجرا سامانه سوت‌زنی سازمان مالیاتی است که برای گزارش دهی مردم از تخلف‌ها و فرارهای مالیاتی شرایطی فراهم شد مردم در چارچوب قوانین، گزارش فرارهای مالیاتی را ارائه دهند و گزارش‌ها و اطلاعات ارسالی برای بررسی به ادارات کل امور مالیاتی مربوطه ارسال می‌گردد.
تشکیل کارگروه مقابله با فرار مالیاتی در سازمان مالیاتی مورد کارآمد دیگر است که بر اساس این کارگروه عملکرد واحدهای بازرسی مالیاتی و هیئت‌های بازرسی موضوع ماده ۱۸۱ قانون مالیات‌های مستقیم مورد ارزیابی قرار می‌گیرد. طبق گزارش سازمان امور مالیاتی باوجود تدابیر انجام گرفته درجهت ممانعت از فرار مالیاتی، سال گذشته ۱۰ هزار میلیارد تومان برگه تشخیص برای فرارهای مالیاتی بزرگ صادر گردید.
همچنان، فرار مالیاتی وجود دارد
همان‌گونه که اشاره شد بر اساس گزارش وزیر اقتصاد، درآمد مالیاتی کشور در دولت سیزدهم رشد ۶۰ درصدی را تجربه کرده است که عدد قابل‌تأملی است اما باوجود ابزارهای مختلف در جهت رفع فرارهای مالیاتی، بنابر گفته مسئولان مربوطه کم و بیش شاهد این چالش، توسط برخی از شرکت‌های بزرگ هستیم.
علی خضریان عضو هیئت رئیسه کمیسیون اصل نود مجلس دراین‌باره اظهار می‌کند: شرکت‌های صوری و غیرواقعی و کارت‌های بازرگانی بدون پشتوانه معضل اصلی مالیات ستانی در کشور است، همچنین برخی شرکت‌های بزرگ در کشور فرارهای مالیاتی بزرگی را داشته‌اند که گزارش آن به کمیسیون رسیده است.
وی با تأکید بر اینکه کمیسیون اصل نود برای تحقق عدالت مالیاتی و برخورد با دانه‌درشت‌هایی که با درآمدهای کلان از عمل به قانون مالیات استنکاف می‌کنند حساسیت ویژه دارد، اعلام می‌کند: پرونده مالیاتی ۱۰۰ شخصیت حقوقی و حقیقی که بیشترین معوقات مالیاتی رادارند با جزئیات و اعداد و ارقام در اختیار کمیسیون اصل نود قرارگرفته است و مقرر شد ابر بدهکاران مالیاتی به تفکیک استان به کمیسیون معرفی و برنامه‌های دولت برای جلوگیری تکرار مسئله فرار مالیاتی به کمیسیون ارائه شود و متخلفان از قانون به دستگاه قضائی معرفی خواهند شد.
شاهراه مالیات ستانی، شفافیت و فرهنگ‌سازی است
در ارتباط با فرار مالیاتی و راهکارهای ممانعت از آن حمید ترکان‌منش، کارشناس مالی در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا اظهار می‌کند: فرار مالیاتی از چالش‌های همیشگی کشورهای مختلف و موضوعی نیست که فقط در ایران اتفاق بیفتد اما در کشور ما به دلیل نبود تدابیر لازم، برای مقابله با آن با شدت بیشتری انجام می‌گرفت.
وی تصریح می‌کند: خوشبختانه دولت سیزدهم با تدابیر و قوانین جدی خود توانسته است تاکنون، این معضل را به میزان قابل قبولی مهار کند هرچند هنوز هم تا نتیجه موردنظر فاصله داریم.
این کارشناس اقتصادی و مالی یادآور می‌شود: گزارش فرار مالیاتی از سوی برخی از مشاغل و اصناف که اتفاقاً درآمد بالاتری هم دارند بیشتر است، به‌طوری مشاغلی با تراکنش‌های میلیاردی در ماه، اقدام به فرار مالیاتی می‌کنند و بیشترین شکایات و گزارش‌های مردمی را شامل می‌شوند.
ترکان‌منش اضافه می‌کند: البته با تدابیر جدید، این تخلفات به طور چشمگیری کاهش یافته و قرار است به کمترین میزان خود هم برسد، مالیات از جمله درآمدهای پایدار برای هر دولت به‌شمار می‌رود و ضرورت دارد به‌عنوان منبعی جایگزین با درآمدهای نفتی به آن نگاه شود.
وی خاطرنشان می‌کند: بر این اساس در وهله نخست وجود قوانین محکم و اجرایی برای مقابله با متخلفان و دوم توجیه مردم برای تمایل به مالیات دهی از ضروریات است.
به گفته این کارشناس اقتصادی و مالی، توجیه کردن مردم به این معنا که با فرهنگ‌سازی و شفافیت کامل، افراد اطلاع داشته باشند مالیاتی که پرداخت می‌کنند در چه جهاتی مصرف می‌شود. به عبارتی اطمینان داشته باشند پولی که پرداخت می‌کنند در راستای منافع خودشان، خرج می‌گردد.
ترکان‌منش اضافه می‌کند: البته این فرهنگ‌سازی نه در کوتاه‌مدت بلکه به مدت‌زمان زیادی نیاز دارد تا به تدریج، در میان مردم، نهادینه شود، بدون تردید اگر چنین شود نیاز با اجبار و برخورد نیست زیرا مردم با آگاهی از چگونگی مصارف مالیات پرداختی، سهم مالیات خود را می‌پردازند.
نظر شما