۲۴ اردیبهشت ۱۴۰۲ - ۰۸:۴۶
برگی از تقویم تاریخ فرهنگ و هنر

روزشمار فرهنگ و هنر ایران را در «برگی از تقویم تاریخ فرهنگ و هنر» مطالعه کنید.

به گزارش ایمنا، امروز _یکشنبه بیست و چهارم اردیبهشت‌ماه _ هم‌زمان با سالروز تولد و درگذشت برخی از بزرگان ایران‌زمین است.

سالروز درگذشت حسن کامکار

حسن کامکار (زاده یکم فروردین ۱۳۰۲ سنندج -- درگذشته بیست و چهارم ۱۳۷۱) موسیقیدان، نوازنده ویولن و بنیانگذار گروه کامکارها

وی به عشق فراگیری موسیقی در ١٠ سالگی وارد ارتش شد، چون در آن‌زمان و شرایط، تنها مکان برای ارتباط با موسیقی، گروه موزیک ارتش بود.

در ١٧ سالگی با سازهای سنتی و مخصوصاً ویولن آشنا شد و چون در ارتش سلفژ را فراگرفته بود، این ساز را بدون استاد و با استفاده از نت‌ها و ردیف‌های چاپ شده از ابوالحسن صبا تمرین کرد.

کامکار تمام سازهای ایرانی از قبیل سنتور و تار و سه‌تار و کمانچه را بدون استاد فراگرفته بود و نیز می‌توانست به‌راحتی این سازها را کوک کند.

در آن زمان موسیقی محلی هیچ نت و علمی نداشت و او توانست بسیاری از قطعات محلی کردستان را به‌طور علمی حفظ و ضبط کند.

وی در سال ۱۳۴۰ اولین هنرستان موسیقی کردستان را تأسیس کرد و هم در سال‌های ۱۳۴۶ و ۱۳۴۷ توانست ۴ گروه موسیقی تشکیل دهد که یک گروه از آنان گروه بانوان و یک گروه دیگر را کودکان تشکیل می‌دادند.

کامکار خود برای این گروه‌ها قطعاتی می‌ساخت و با آنان تمرین می‌کرد که این چند گروه تا اوایل انقلاب نیز فعالیت‌هایی داشتند.

وی خیلی علاقه داشت که این هنر را توسعه بدهد و در واقع بسیار علاقه‌مند بود که فرزندانش در این عرصه گام بگذارند و نیز به‌علت استعدادی که در آنان وجود داشت، آنها با تربیت پدر و با راهنمایی‌هایش توانستند موسیقی را فراگیرند.

وی دارای هشت فرزند به‌نامهای (هوشنگ، بیژن، پشنگ، ارسلان، قشنگ، اردوان، اردشیر و ارژنگ) نوازنده و آهنگساز است.

هوشنگ کامکار که در زمینه آهنگسازی تحصیلات آکادمیک دارد، آثار زیادی برای ارکستر بزرگ و همین‌طور برای سازهای ایرانی ساخته است و همچنین در زمینه کمانچه، اردشیر کامکار توانست تحولاتی را ایجاد کند.

اردوان کامکار نیز سبک خاصی در نوازندگی سنتور ایجاد کرده است.

ارسلان نیز نوازنده چیره دستی در ویولن است.

قشنگ کامکار، دختر وی نیز از بانوان برجسته در زمینه موسیقی به‌شمار می‌رود.

اولین ارکستر خانوادگی کامکارها در سال ۱۳۴۴ تشکیل شد. این ارکستر از سازهای مختلفی بهره می‌گرفت.

در آن کنسرت، حسن کامکار ویولن می‌نواخت، قشنگ می‌خواند، پشنگ و ارژنگ، سنتور و جاز می‌نواختند و هوشنگ کامکار هم به اتفاق بیژن با آکاردئون گروه را همراهی می‌کردند.

پس از اینکه اردشیر و ارسلان با گذر از دوران کودکی وارد گروه شدند، در سال ۴۹ آنها یک ارکستر نیمه حرفه‌ای تشکیل دادند.

بعدها گروه کامکارها به اتفاق لطفی، مشکاتیان و علیزاده هسته گروه‌های شیدا و عارف را بنیان گذاردند و اولین کنسرت‌ها را هم اوایل انقلاب، اجرا کردند.

در آن سال‌ها اردوان با تکنیک بالای خود در سنتور به تکنوازی می‌پرداخت. در همین زمان دعوت‌های خارجی از کامکارها آغاز شد.

حضور در جشنواره‌هایی چون پوخ برگ اتریش، وومد و کنسرت با لاندن سیمفونیتا از جمله موفقیت‌های گروه کامکار به‌حساب می‌آید.

برگی از تقویم تاریخ فرهنگ و هنر

زادروز کامبیز صمیمی مفخم

صمیمی مفخم (زاده بیست و چهارم ۱۳۳۱ تهران – درگذشته بیست و یکم دی ۱۳۷۶ تهران) طراح عروسک، صحنه، لباس، عروسک‌ساز، صداپیشه و عروسک گردان

وی کارگردان و از پایه‌گذاران و مدیران مرکز تولید تئاتر و تئاتر عروسکی کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، از پایه‌گذاران و عضو مؤسس یونیمای ایران و مدرس دانشگاه بود.

صمیمی مفخم در سال ۱۳۵۶ مدرک کارشناسی در رشته تئاتر عروسکی از دانشکده هنرهای دراماتیک گرفت و از سال ۱۳۵۲ همکاری‌اش را با گروه تئاتر عروسکی کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان آغاز کرد. وی از طرف کانون در چند جشنواره بین‌المللی تئاتر عروسکی و تئاتر کودک و نوجوان در کشورهای آلمان، انگلیس، اردن، استرالیا (پیش از انقلاب ۱۳۵۷) دانمارک، پاکستان و تایوان (پس از انقلاب ۱۳۵۷) نیز حضور پیدا کرد.

وی از سال ۱۳۵۴ عهده‌دار آموزش مربیان نمایش عروسکی در کانون شد و در سال ۱۳۵۶ مسئولیت قسمت نمایش عروسکی را به عهده گرفت و سعی در گسترش بخش آموزش و تشکیل گروه‌های اجرایی از بین هنرآموزان در کتابخانه‌های کانون کرد. وی موفق شد چند گروه از نوجوانان را زیر نظر مربیان خودشان آماده اجرای نمایش عروسکی کند. این فعالیت سرانجام در سال ۱۳۵۷ منجر به برگزاری جشنواره‌ای از کارهای نوجوانان در سالن نمایش کتابخانه شماره ۱ کانون شد.

صمیمی مفخم همچنین عضو هیئت مؤسس گروه نمایش عروسکی آدمک، عضو هیئت مؤسس انجمن نمایش عروسکی ایران بود. او طراحی عروسک، لباس، صحنه، کارگردانی و مدیریت هنری دست‌کم ۳۰۰ برنامه تلویزیونی - از جمله مدرسه موش‌ها - و چند فیلم سینمایی - مثل، پاتال و آرزوهای کوچک، گلنار، دزد عروسک‌ها و … را بر عهده داشت. آقای مبادا و داداش و باباش آخرین کارهای او برای تلویزیون بود.

وی در سال‌های همکاری با کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان تقریباً در ۳۰ نمایش به عنوان بازیگر، طراح صحنه، عروسک‌ساز یا عروسک‌گردان هم‌کاری داشت. او دو نمایش چشم در برابر چشم (۱۳۵۸) و داستان خرس کوچک (۱۳۵۹) را نیز برای کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان کارگردانی کرد.

خانواده:

وی همسر هنگامه مفید، از هنرمندان برجسته ایران به ویژه، در زمینه نمایش عروسک بود.

کامبیز صمیمی مفخم در ۴۵ سالگی درگذشت و در قطعه هنرمندان به‌خاک سپرده شد.

افتخارات:

اعطای لوح سپاس و افتخار بابت سه ده فعالیت در زمینه تئاتر و تئاتر عروسکی برای کودکان و نوجوانان، در روز جهانی کودک سال ۱۳۷۷ و برگزاری آئین بزرگداشت وی از سوی سازمان میراث فرهنگی؛

نام‌گذاری هفتمین دوره جشنواره بین‌المللی تئاتر عروسکی تهران به‌نام وی و تقدیم تندیس جشنواره به خانواده‌اش و گشایش تالار نمایش در دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران، به‌نام وی، همراه با تقدیم لوح تقدیر به مناسبت یک عمر تلاش هنرمندانه و صادقانه در تئاتر عروسکی و تئاتر کودک و نوجوان در اردیبهشت ۱۳۸۵.

آثار:

از مشهورترین کارهای صمیمی مفخم در زمینه نمایش عروسکی، مجموعه تلویزیونی پرطرف‌دار "مدرسه موش‌ها" بود که موفقیت آن به ساخت نسخه سینمایی آن (فیلم سینمایی عروسکی "مدرسه موش‌ها") انجامید. دیگر آثار وی عبارتند از:

۱۳۷۴: السون و ولسون [کارگردان]

۱۳۷۴: قصه‌های بازار (عبداله علی‌مراد) [گوینده]

۱۳۷۲: پناهنده (رسول ملاقلی‌پور) [طراح صحنه و لباس]

۱۳۷۲: الو! الو! من جوجو ام (مرضیه برومند) [بازیگر، طراح صحنه و لباس]

۱۳۶۹: مجنون (رسول ملاقلی‌پور) [بازیگر، طراح صحنه و لباس]

۱۳۶۸: دزد عروسک‌ها (محمدرضا هنرمند) [طراح صحنه و لباس]

۱۳۶۸: پاتال و آرزوهای کوچک (مسعود کرامتی) [طراح صحنه و لباس، طراح عروسک، بازیگر عروسکی]

۱۳۶۷: کارآگاه ۲ (بهروز غریب‌پور) [طراح صحنه و لباس]

۱۳۶۷: گلنار (کامبوزیا پرتوی) [طراح صحنه و لباس]

۱۳۶۳: شهر موش‌ها (محمد علی طالبی) [طراح هنری، طراح صحنه، طراح عروسک، صداپیشه].

برگی از تقویم تاریخ فرهنگ و هنر

زادروز پرویز مشکاتیان

مشکاتیان (زاده بیست و چهارم ۱۳۳۴ نیشابور -- درگذشته سی ام شهریور ۱۳۸۸ تهران) موسیقیدان و آهنگساز

وی مقدمات موسیقی را از شش سالگی نزد پدرش حسن مشکاتیان آموخت و نخستین کنسرتش را در هشت سالگی در مراسم گردهمایی دانش‌آموزان در مدرسه امیرمعزی نیشابور ارائه داد.

پس از آن در جشنواره موسیقی که در اردوگاه رامسر برگزار می‌شد به دفعات شرکت کرد و در تمامی آنها مقام‌های ممتاز را به دست آورد.

مشکاتیان در سال ۱۳۵۳ به دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران رفت و همزمان به یادگیری ردیف میرزاعبداله، نزد نورعلی برومند و ردیف موسیقی سنتی نزد داریوش صفوت پرداخت.

وی همزمان با آموختن ردیف مبانی موسیقی، به تحصیل موسیقی ایرانی نزد استادان محمدتقی مسعودیه، عبداله دوامی، سعید هرمزی و یوسف فروتن پرداخت.

از سال ۱۳۵۴ همکاری‌اش را با مرکز حفظ و اشاعه موسیقی به عنوان مدرس و نوازنده سنتور و سرپرست گروه، زیر نظر داریوش صفوت ادامه داد و درکنار آن به اجرای کنسرت‌های متعدد با بانوان پریسا و هنگامه اخوان پرداخت و درسال ۱۳۵۶ گروه عارف را تشکیل داد.

در همین سال در آزمون باربد که به ابتکار نورعلی برومند برگزار می‌شد شرکت کرد و به‌همراه پشنگ کامکار مقام نخست در رشته سنتور را کسب کرد و نیز به‌همراه داریوش طلایی مقام ممتاز در ردیف‌نوازی را به دست آورد.

همکاری با رادیو زیر نظر هوشنگ ابتهاج از دیگر فعالیت‌هایش درسال ۱۳۵۶ بود که با واقعه هفدهم شهریور ۱۳۵۷‌، وی و گروهی دیگر از اهل موسیقی به‌صورت دسته‌جمعی از رادیو استعفا دادند.

در این سال به اتقاق گروهی دیگر از هنرمندان موسیقی و با همکاری گروه‌های عارف و شیدا مؤسسه چاووش را شکل داد که حاصل آن انتشار برخی از ماندگارترین قطعات موسیقی سنتی در سال‌های ۱۳۵۷ تا ۱۳۶۲ بود.

تصنیف مرا عاشق باصدای شهرام ناظری "روی شعری از مولانا" و چهار مضراب شورانگیز و قطعه نغمه در دستگاه شور، تصنیف ایرانی "با صدای شجریان در چاووش ۶" قطعه ده ضربی چهارگاه به‌نام پیروزی و تصنیف رزم مشترک "باصدای شجریان در آلبوم چاووش۷ " و نیز اجرای قطعه در قفس ابوالحسن صبا با تنظیم حسین علیزاده در همین آلبوم از دیگر فعالیت‌هایش در این دوره بود.

پس از این دوره همکاری‌اش با محمدرضا شجریان را ادامه داد که حاصل آن آلبوم‌های سر عشق "در ماهور" بیداد "دستگاه همایون" بر آستان جانان "در شور و بیات ترک" نوا "مرکب خوانی در دستگاه نوا" دستان ("در دستگاه چهارگاه" و نیز اجرای کنسرت‌های برون مرزی به‌همراه شجریان در کشورهای اروپایی بود که تا سال ۱۳۶۶ به‌طول انجامید.

از سال ۱۳۶۷ همکاری‌اش با خوانندگان دیگری را هم در دستور کار خود قرار داد که شهرام ناظری "آلبوم لاله بهار" علی جهاندار "آلبوم صبح مشتاقان" علیرضا افتخاری "مقام صبر" ایرج بسطامی "موسم گل، افشاری مرکب، مژده بهار، وطن من" علی رستمیان و حمیدرضا نوربخش " و کنسرت گروه عارف از جمله آنها بوده‌اند. یکی از واپسین کارهایش آلبوم تکنوازی تمنا بود که در سال ۱۳۸۴ منتشر کرد. همچنین در روزهای ۶ تا ۹ آذر ۱۳۸۶ به‌عنوان سرپرست گروه عارف کنسرتی در تهران برگزار کرد که حمیدرضا نوربخش به عنوان خواننده در آن شرکت داشت.

پرویز مشکاتیان در ۵۴ سالگی درگذشت و در نزدیک آرامگاه عطار نیشابوری به‌خاک سپرده شد.

برگی از تقویم تاریخ فرهنگ و هنر

زادروز حسین محجوبی

حسین محجوبی (زاده بیست و چهارم ۱۳۰۹ لاهیجان) نقاش، معمار و پارک‌ساز

وی در سال ۱۳۳۸ در رشته نقاشی از دانشکده هنرهای زیبا فارغ‌التحصیل شد و همزمان دروس معماری را هم گذراند.

از جمله کارهای ماندگارش در زمینه رشته معماری، طراحی و ساخت پارک ساعی تهران در سال ۱۳۴۲ و نظارت بر اجرای ساخت پارک‌های ملت، نیاوران، لاله، جمشیدیه، خزانه و نخستین پارکهای کویری ایران است.

محجوبی در سال ۱۳۵۳ خانه محجوبی را تأسیس کرد و با بیش از ۹۰ نمایشگاه اختصاصی و شرکت در صدها نمایشگاه گروهی در ایران و دیگر کشورها، از پرکارترین هنرمندان برجسته و صاحب سبک است.

دوازدهم مهر ۱۳۹۷ در مراسم پایانی ششمین «جشنواره بین‌المللی هنر برای صلح» نشان عالی «هنر برای صلح» به حسین وی و سه هنرمند دیگر اهدا شد.

مختصری درباره آثار این هنرمند:

آثار او به عنوان یکی از پیشکسوتان نقاشی نوگرای ایران حائز ارزش‌های زیادی است. در روزگاری که شیوه واقع گرایانه کمال‌الملک از یک سو و فرم‌های نازک مینیاتورهای حسین بهزاد از سوی دیگر هنر ایران را در بر گرفته بود، شاید کمتر تصور می‌شد هنر نقاشی در ایران به‌چنین آزادی در بیان دست یابد. موج‌نو نقاشی ایران سنت‌های گذشته را شکافت و نو زاده‌ای از این میان زاده شد.

آثار وی به عنوان یکی از هنرمندان بنام نقاشی مدرن ایران بیشتر در غالب طبیعت خلق شده‌اند. این موضوع شاید به سبب توجه ناخودآگاه به زادگاه و خاطرات کودکی اوست.

علاقه او را به عناصر طبیعی به‌راحتی می‌توان از رشته دانشگاهی‌اش دریافت. او در رشته معماری فضای سبز از دانشکده هنرهای زیبا به ادامه تحصیل پرداخته و پس از آن هم در این حوزه فعالیت‌هایی انجام داده است.

آثار محجوبی نگاهی عظمت‌گرا به طبیعت دارد. بیشتر درختان او یا بسیار بلند و یا بسیار پهن هستند و در عین آن که بسیار عظیم‌الجثه می‌نمایند، به ظرافت حریری پر نقش می‌مانند. تا بدان جا که می‌توان عبور نور را از آنها احساس کرد.

به هر روی وی و آثار نقاشی‌اش در ایران و جهان شناخته شده‌اند و با اندک توجهی می‌توان نگاه متمایز و هنرمندانه او را به نقاشی دریافت.

کد خبر 661123

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.