به گزارش خبرنگار ایمنا، طبق کنوانسیون حقوق کودک، تمام کودکان حق بهره‌مندی از تغذیه سالم و مناسب از جمله شیر مادر را دارند. تغذیه با شیر مادر علاوه بر مزایایی که بر سلامت جسم کودک دارد، برای سلامت ذهن و روان کودک نیز بسیار مهم است. گروهی از محققان به منظور بررسی تأثیر شیر مادر بر تقویت قدرت مغز مطالعاتی انجام دادند. آن‌ها برای رسیدن به این هدف، بیش از ۷۸۰۰ نوزاد متولد شده در بریتانیا را طی سال‌های ۲۰۰۰ تا ۲۰۰۲ تا زمانی که به ۱۴ سالگی رسیدند مورد ارزیابی قرار دادند. ۲۳ درصد نوزادان به مدت شش ماه یا بیشتر از شیر مادر تغذیه کردند و حدود ۳۴ درصد نوزادان شیر مادر مصرف نکردند.
کودکان در سنین پنج، هفت، ۱۱ و ۱۴، آزمون‌هایی برای سنجش مهارت‌های روابط کلامی و مکانی انجام دادند. نتایج بررسی‌های انجام شده نشان می‌دهد که نوزادانی که به مدت شش ماه یا بیشتر با شیر مادر تغذیه شده‌اند در مقایسه با نوزادانی که از شیر مادر تغذیه نکرده‌اند تا ۱۴ سالگی امتیاز بیشتری در آزمون‌های سنجش مهارت‌های کلامی و روابط کسب کردند.
همچنین بر اساس تحقیقات ملی، تغذیه انحصاری با شیر مادر در کشور سال ۷۹ بالغ بر ۴۴.۱ درصد بود که در سال ۸۹ به ۵۳.۱ درصد و در سال ۹۶ به ۴۷.۴ درصد رسید. درصد شهری تغذیه انحصاری با شیر مادر در سال ۹۶ حدود ۴۵.۹ و درصد روستایی تغذیه انحصاری با شیر مادر حدود ۵۰.۹ است و باید بتوانیم با مداخلات و برنامه‌هایی این درصد را به ۷۰ برسانیم، زیرا اهمیت و فواید شیر مادر برای نوزادان بر کسی پوشیده نیست، تا جایی که حتی در روایات و احادیث اسلامی نیز بر اهمیت شیر مادر تأکید شده است. سال‌ها است که کارخانه‌های تولیدکننده شیر خشک نیز، تلاش می‌کنند تا شیر خشک را از نظر املاح و محتویات نزدیک به شیر مادر تولید کنند، اما تاکنون جایگزین کاملی برای شیر مادر نیافتند، چرا که شیر مادر سرشار از مواد مغذی، عامل جلوگیری از بیماری‌هایی همچون ذات‌الریه، آنفلوانزا، آلرژی و باعث سلامت دندان‌های نوزاد است و نوزادان محروم از این نعمت، ممکن است در آینده دچار مشکلاتی شوند.
به گفته محققان شیر مادر حاوی اسیدهای چرب اشباع نشده و ریزمغذی‌هایی است که به رشد مغز کمک می‌کند. همچنین دارای microRNAها است که مسئول برنامه‌ریزی مغز برای رشد و عملکرد صحیح است. آکادمی اطفال آمریکا تغذیه انحصاری با شیر مادر را برای حدود شش ماه توصیه می‌کند و پس از آن تغذیه با شیر مادر به همراه غذاهای دیگر را برای یک سال دیگر یا بیشتر توصیه می‌کند، البته همه مادران نمی‌توانند به نوزادان خود شیر دهند و در این راستا برای رفع چالش مادران و نوزادانی که با این مسئله مواجه هستند، بانک شیر در بعضی بیمارستان‌ها راه‌اندازی شده است که مسئولان حوزه بهداشت و درمان استان اصفهان نیز در این زمینه پیشگام بوده و برای توجه به دغدغه مادران و کمک به نوزادان بانک شیر را در بیمارستان الزهرا(س) راه‌اندازی کرده‌اند و در ادامه نیز به دنبال توسعه آن در سایر بیمارستان‌ها هستند.
تأسیس بانک شیر در سال ۱۴۰۰
کبری حیدری، مسئول بانک شیر مادر بیمارستان الزهرا (س) اصفهان در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا، درباره نحوه فعالیت بانک شیر اظهار می‌کند: از آبان‌ماه سال ۱۴۰۰ واحدی در بیمارستان الزهرا (س) افتتاح شده است و با مراکز بهداشتی و درمانی همکاری ویژه‌ای دارد.
وی می‌افزاید: براساس دستورالعملی که داریم، افراد مناسبی که شیر مازاد دارند را پیدا می‌کنند، ما به آن‌ها آموزش می‌دهیم و مطمئن می‌شویم که شرایط اهدا را دارند. پس از آن شیر اهدا می‌کنند و این شیر برای پاستوریزاسیون به بانک شیر می‌رود.
مسئول بانک شیر مادر بیمارستان الزهرا (س) اصفهان با بیان اینکه پس از پاستوریزه کردن شیر، کشت آزمایشگاهی و از نظر میکروبیولوژی آزمایش می‌شود، می‌گوید: پس از آن که اطمینان پیدا کردیم که آلودگی ندارد، به مراکز درمانی توزیع می‌شود و به نوزادان پرخطر یا نوزادانی که تجویز پزشک داشته باشند، اهدا می‌شود.
وی با اشاره به اهمیت وجود و فعالیت بانک شیر در استان اصفهان، تصریح می‌کند: بانک شیر اصفهان یازدهمین مرکز بانک شیر کشور است و پیش از این در استان اصفهان چنین مرکزی نداشتیم. اولین بانک شیر در تبریز سال ۹۵ تأسیس شد.
حیدری با بیان اینکه برخی خانواده‌ها برای نوزادان خود چندین بار شیر دریافت کرده‌اند، ادامه می‌دهد: از ابتدای راه‌اندازی بانک شیر تاکنون، حدود ۳۰۰ نفر عضو داشتیم که برخی موقتی و در حد یک بار اهدا داشته‌اند.
وی خاطرنشان می‌کند: از حجم چند سی‌سی تا ۸۰ لیتر اهدا از هر فردی داشته‌ایم و تا امروز بیش از یک هزار لیتر شیر دریافت کرده‌ایم و حدود ۹۰۰ لیتر آن پاستوریزه شده است، براساس آخرین آماری که در دست داریم نزدیک به ۴۸۰ نوزاد از شیرهای اهدایی استفاده کرده‌اند.
لزوم گسترش ظرفیت بانک شیر مادر اصفهان
مسئول بانک شیر مادر بیمارستان الزهرا (س) اصفهان با بیان اینکه مقیاسی که در اختیار داریم برای استانی به این ظرفیت مناسب نیست، می‌گوید: لازم است که ظرفیتی که در دست داریم را گسترش دهیم، لازم است بدانیم در این مدت منشأ آثار و برکات زیادی برای اهداکنندگان و دریافت‌کنندگان شیر به دنبال داشته است.
وی اظهار می‌کند: لازم است بدانیم اهدای شیر برای مادری که جراحت و زخم دارد یا زایمان زودهنگام داشته است و نمی‌تواند به فرزندش شیر دهد و نوزاد هم نمی‌تواند با شیرخشک زنده بماند، می‌تواند بسیار مفید و حیات‌بخش باشد.
حیدری اضافه می‌کند: در حال حاضر با ظرفیتی که داریم، قشر هدف و مخاطب بانک شیر، بیشتر نوزادان بستری در بیمارستان هستند و نوزادی که بتواند شیرخشک را تحمل کند و قرار باشد که در ادامه هم با شیرخشک تغذیه شود، در اولویت قرار ندارد.
وی با بیان اینکه آزمایش‌ها و کنترل‌هایی مانند ایدز و هپاتیت روی مادران متقاضی اهدا انجام می‌شود، می‌افزاید: سبک زندگی مادران نیز بسیار برای ما اهمیت دارد که زندگی سالمی داشته باشند و شیرشان هم مازاد باشد و سهم استفاده فرزند گرفته نشود.
روایتی از «طلای سفید»
محبوبه نم‌نباتی، عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان نیز در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا، با بیان اینکه در ۶۵ کشور دنیا بانک شیر وجود دارد، اظهار می‌کند: با توجه به اینکه نیاز به نسل سالمی برای آینده ایران داریم، نوزادان از بدو تولد باید خوراک سالمی را در اختیار داشته باشند، شیر مادر یا طلای سفید، نیازی مهم برای نوزاد است.
وی می‌افزاید: لازم است بدانیم برخی نوزادان شرایط ویژه‌ای دارند، لذا در بیمارستان بستری می‌شوند و ممکن است مادر شرایطی داشته باشد که نتواند به نوزاد شیر دهد و مجبور شوند که برای این افراد شیر خشک استفاده کنند، اما می‌دانیم که هیچ شیری، شیر مادر نمی‌شود. برای آنکه بتوانیم جایگزینی برای شیر مادر پیدا کنیم، می‌توانیم از مادران سالم دیگر که شیر مازاد دارند، استفاده کنیم.
بانک شیر؛ نجات‌دهنده نوزاد از مرگ
عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان تصریح می‌کند: همان‌طور که خون نجات‌دهنده افراد است، بانک شیر مادران هم می‌تواند نجات‌دهنده جان نوزادان باشند، بنابراین لازم است شرایطی را فراهم کنیم که نوزادان از آن شیر استفاده کنند و مادرانی که شیر اضافه دارند نیز شیر خود را اهدا کنند.
وی با بیان اینکه حدود ۷۰۰ بانک شیر در جهان وجود دارد که ۱۱ مورد آن در ایران قرار دارد، اضافه می‌کند: در استان‌های مختلفی مانند تهران، آذربایجان شرقی و زاهدان بانک شیر مادر وجود دارد. بانک شیر مادر اصفهان که در بیمارستان الزهرا (س) قرار دارد با همکاری مسئولان اداره سلامت نوزادان وزارت بهداشت و فوق تخصصان بخش نوزادان و گروه مامایی و پرستاری، در حال حاضر دایر است و خدمات ارائه می‌کند. مادرانی که شیر اضافه دارند و با بانک شیر تماس می‌گیرند، پس از طی کردن مراحل و آزمایش‌هایی شیر اهدا می‌کنند و این شیر پس از آن پاستوریزه می‌شود.
نم‌نباتی خاطرنشان می‌کند: مردم ممکن است نگران بحث شرعی و محرمیت هنگام استفاده از این شیرها باشند، اما در نامه‌ای که سال ۱۳۹۶ برای دفتر مقام معظم رهبری ارسال شد، پاسخ داده شد که شیری که مستقیم از بدن مادر به دهان کودک منتقل نشود و علاوه بر آن فرایند مخلوط شدن و پاستوریزه کردن روی آن انجام شود، مانع محرمیت می‌شود.
وی درباره نحوه نگهداری شیرهای اهدایی می‌گوید: شیرها بعد از پاستوریزه شدن و آزمایش‌ها، در یخچال‌های ویژه نگهداری می‌شود که مدت زمان نگهداری آن چهار تا شش ماه است. مادرانی که تمایل به اهدای شیر دارند می‌توانند با شماره ۰۳۱۳۸۲۲۴۸۲۶ تماس گیرند.
نظر شما