برگی از تقویم تاریخ فرهنگ و هنر

به گزارش ایمنا، امروز _یکشنبه دهم اردیبهشت‌ماه _ هم‌زمان با سالروز تولد و درگذشت برخی از بزرگان ایران‌زمین است.

زادروز ضیاالدین شفیعی

ضیاالدین شفیعی (زاده دهم اردیبهشت ۱۳۴۴ مشهد) شاعر و نویسنده

شفیعی آثارش در نشریات در قالب‌های شعر، نثر و داستان منتشر شد و نخستین کتابش در سال ۱۳۷۲ با نام «سرود مرد غریب» انتشار یافت. از جمله آثار دیگرش "من مرگ را او خطاب می‌کنم" "سکوت آزاد است" و "چهار عنصر بی دل" است.

وی ابتدا لیسانس پی را پزشکی و سپس فوق لیسانس ارتباطات و سرانجام دکترای ادبیات فارسی گرفت.

مسئولیت‌ها:

مسئولیت صفحه "کتیبه زخم" در روزنامه سلام.

مدیرکل روابط عمومی و بین‌الملل حوزه هنری.

معاون فرهنگی، اجتماعی، گردشگری منطقه آزاد انزلی.

جوایز:

برگزیده سومین جشنواره "دو سالانه ادب پایداری" به خاطر کتاب "سکوت آزاد است".

برگزیده ممتاز جشنواره "ربع قرن کتاب دفاع مقدس" به خاطر کتاب‌های "پشت به سایه‌ها و صداهاً و "شب یک رؤیا".

برگزیده "سومین جشنواره شعر فجر" در بخش "شعر امروز انقلاب".

آثار

"سرود مرد غریب" (یادنامه سلمان هراتی، انتشارات سوره).

"شرح خواب‌های گمشده" (مجموعه شعر، انتشارات سوره).

"انار" (مجموعه داستان، انتشارات مزامیر).

"پشت به سایه‌ها و صداها" (نثر ادبی، انتشارات مزامیر).

"اردی بهشت‌های فراوان گذشته‌اند" (مجموعه شعر انتشارات هزاره ققنوس).

"سکوت آزاد است" (مجموعه شعر، انتشارات قو).

"خیال‌های شهری" (مجموعه شعر، انتشارات تکا).

"افکار و اندیشه‌های جمال‌الدین اسدآبادی" (برگردان از سریل به فارسی، انتشارات سوره).

"بیدار تر از صبح" (زندگینامه داستانی، انتشارات سوره).

"برگونه‌های ماه" (مجموعه شعر کودک، انتشارات سوره).

"شب یک رؤیا" (مجموعه نثر ادبی، انتشارات هزاره ققنوس).

"دلتنگی آسمان" (سوگ‌سروده‌هایی در اندوه محمدجواد تندگویان، انتشارات هزاره ققنوس).

"من مرگ را او خطاب می‌کنم" (مجموعه شعر، انتشارات هنر رسانه اردیبهشت).

"شاید عاشق شده باشم" (مجموعه شعر، انتشارات هنررسانه اردیبهشت).

"حالا نوبت خداست" (مجموعه شعر، انتشارات هنررسانه اردیبهشت).

"خیال‌های شهری" (مجموعه شعر، انتشارات تکا)

"با معذرت از عشق" (به‌گزیده فیاض لاهیجی، انتشارات هنررسانه اردیبهشت)

"یک کلمه افتاده‌است" (مجموعه نثر ادبی، انتشارات تکا)

"چهار عنصر بی دل" (بازنوشته‌ای از نثر بی دل دهلوی، انتشارات بین‌المللی الهدی)

" بعد از سکوت" (مجموعه شعر، انتشارات هنررسانه اردیبهشت).

" آیینه‌های مکدر" (بررسی سوگسرایی در شعر فارسی، انتشارات هزاره ققنوس).

" دودمان کافه سوخت" (مجموعه شعر دوره‌گردی با خدا، انتشارات هنر رسانه اردیبهشت).

دهم اردیبهشت زادروز جلال محمدی

جلال محمدی زاده (دهم اردیبهشت ۱۳۵۴ جویبار) آهنگساز، تنظیم کننده و نوازنده دوتار، ساز کوبه‌ای و...

وی دارای مدرک کارشناسی موسیقی و کارشناسی ارشد مدیریت بازرگانی از دانشگاه آزاد است. وی آموزش مقدماتی تنبک را نزد شکراله برومند آغاز کرد و نزد پدرش به یادگیری دوتار پرداخت. همچنین آموزش موسیقی تار را نزد ایرج رضایی آموخت و در ادامه تئوری موسیقی را نزد جلال حیدری فراگرفت.

فعالیت‌های پژوهش و آموزشی:

اجرای پژوهشی موسیقی مازندرانی (منظومه عامی دتر جان) حوزه هنری ۱۳۹۴.

اجرای پژوهشی موسیقی مازندرانی (آواهای مازندرانی) صداوسیما مازندران ۱۳۹۴.

اجرای پژوهشی موسیقی مازندرانی (ضرب‌های مازندران) ۱۳۹۴.

اجرای پژوهشی موسیقی مازندرانی (اشعار نیما) ۱۳۹۵.

اجرای پژوهشی موسیقی مازندرانی (صنم و نومزه داری) ۱۳۹۵.

اجرای پژوهشی موسیقی مازندرانی در دومین همایش موسیقی کارآوا و آئین‌های و موسیقی کار درایران- حوزه هنری تهران ۱۳۹۰.

اجرای پژوهشی موسیقی مازندرانی امام رضا (ع) مشهد ۱۳۹۲

مدرس دوتار در دانشگاه علمی و کاربردی جامعه کارگران ساری ۱۳۹۰.

مدرس دوتار در آموزشگاه موسیقی ساری ۱۳۹۵.

دستاوردهای جشنواره‌ای:

بین‌المللی:

دیپلم افتخار اجرای موسیقی نوروزخوانی در بلاروس ۱۳۹۰.

دیپلم افتخار اجرای موسیقی در ورزش باستانی در بلاروس ۱۳۹۰.

دیپلم افتخار و گروه موسیقی برگزیده در پنجمین جشنواره آوازه – ترکمنستان ۱۳۹۳.

جایزه ویژه مجسمه طلایی در هفتمین فستیوال جهانی مسابقات فولکلور جهان بلغارستان ۲۰۱۷.

مدال طلای استفاده از سازهای فولکلور در هفتمین فستیوال جهانی مسابقات موسیقی فولکلور بلغارستان ۲۰۱۷.

مدال برنز گروهی در هفتمین فستیوال جهانی مسابقات موسیقی فولکلور بلغارستان ۲۰۱۷.

دریافت هشت دیپلم افتخار در هفتمین فستیوال جهانی مسابقات موسیقی فولکلور بلغارستان ۲۰۱۷.

گروه برگزیده در یازدهمین جشنواره اقوام ایران زمین، گرگان (به‌خاطر ارائه موسیقی نوروزخوانی) گرگان ۱۳۹۵.

حضور در سه دوره جشنواره موسیقی فجر تهران سالهای ۱۳۷۳-۱۳۷۴-۱۳۹۴.

گروه برگزیده در اولین جشنواره آواها و نوا رضوی تهران ۱۳۹۵.

لوح تقدیر و تندیس شب نشان نیما (تولید موسیقی روی اشعار تبری نیما) ۱۳۹۴.

استانی:

مقام برتر دوتار نوازی سومین جشنواره موسیقی بومی مازندران ۱۳۷۹.

مقام اول گروهی در دمین جشنواره موسیقی مازندران ۱۳۷۹‌

تقدیر بخش نوازندگی دف در اولین جشنواره موسیقی بومی تنکابن ۱۳۷۲.

پژوهشگر برگزیده موسیقی مقامی در همایش راهبردی یروری، قائم‌شهر ۱۳۹۵.

مقالات:

پژوهش موسیقی مازندرانی (بولتن جشنواره کار آوا) حوزه هنری تهران ۱۳۹۰.

پژوهش و بررسی آواها و نواهای ۱۰۰ گذشته نوازندگان و خوانندگان دوتار و آواز مازندران – دانشنامه مازندران ۱۳۹۵.

اجرا

بین‌الملل:

اجرای موسیقی محلی در فستیوال موسیقی شرق آس ا – ترکیه ۲۰۰۶.

تور کنسرت موسیقی اقوام استرالیا ۲۰۰۷.

تور کنسرت موسیقی اقوام در کشورهای اسکاندیناوی ۲۰۰۸.

تور کنسرت موسیقی مازندرانی در امارات متحده عربی (دبی) ۲۰۰۸.

تور کنسرت موسیقی اقوام اروپا (آلمان و فرانسه هلند و…) ۲۰۰۸.

اجرای موسیقی مازندرانی و اقوام در فستیوال آوازه ترکمنستان ۱۳۹۳.

اجرای موسیقی مازندرانی نوروزخوانی بلاروس ۱۳۹۰.

اجرای موسیقی مازندرانی و اقوام در رادیو WDR آلمان ۲۰۰۸.

اجرای موسیقی نوروزخوانی در جشن جهانی نوروز کاخ گلستان ۱۳۹۶.

کشوری:

اجرای کنسرت موسیقی مازندرانی – دانشگاه تهران ۱۳۷۳.

اجرای کنسرت موسیقی مازندرانی در دومین همایش فرهنگی دانشجویی مازندرانی - دانشگاه تهران ۱۳۷۴.

اجرای موسیقی مازندرانی در مراسم شب شعر شیراز ۱۳۷۶.

اجرای کنسرت موسیقی مازندرانی در دانشگاه تهران ۱۳۸۰.

اجرای موسیقی مازندرانی در هشت دوره جشنواره اقوام ایران زمین، گرگان از سال ۱۳۸۵ تا ۱۳۹۵.

اجرای موسیقی مازندرانی در پنجمین جشنواره منطقه‌ای (نوآوری و شکوفایی بنیاد نخبگان مازندران) ۱۳۹۱.

اجرا در سی‌امین جشنواره موسیقی فجر ۱۳۹۳.

اجرای موسیقی در سی و پنجمین جشنواره موسیقی فجر ۱۳۹۸.

دهم اردیبهشت زادروز جابر عناصری

جابر عناصری (زاده دهم اردیبهشت ۱۳۲۴ اردبیل، درگذشته بیست و هشتم فروردین ۱۳۹۵ تهران) شاهنامه‌پژوه، ایرانشناس و دکترای فلسفه از دانشگاه تهران

وی تحصیلاتش را در دارالفنون تهران با کسب مقام اول در رشته ادبی در میان تمامی دانش آموزان ایران به انجام رساند و سپس وارد دانشگاه تهران شد. جابر عناصری تا سطح دکتری فلسفه و علوم تربیتی در ایران و کسب تخصص در مردم شناسی در انگلستان "دانشگاه لندن" به تحصیل ادامه داد.

وی ۴۱ سال در دانشگاه‌های تهران به‌عنوان استاد ممتاز به‌تدریس و تحقیق اشتغال داشت و بیش از چهل کتاب در زمینه فرهنگ ایران به‌رشته نگارش درآورد و صدها دانشجو تربیت کرد. او از طرف مراکز فرهنگی به‌خاطر فعالیت‌هایش در عرصه هنر تعزیه و شبیه‌خوانی لوح ویژه «پدر تعزیه» دانشگاهی ایران را دریافت کرد.

جابر عناصری، این مرد مهربان و متواضع و مردمدار که به‌گفته یکی از دوستان نزدیکش، واپسین سالهای زندگی را با دل‌شکستگی و عزلت گذرانده بود، در ۷۱ سالگی درگذشت و در قطعه‌ای عمومی در بهشت زهرا به‌خاک سپرده شد. گفته شده است که وی وصیت کرده بود که آئین دفنش به‌سادگی برگزار شده و مراسم ختمی برای او گرفته نشود و هزینه‌های مربوطه به‌مرکزی خیریه اهدا شود. آئین خاکسپاری‌اش نیز تنها با حضور ۹ نفری که در وصیت‌نامه وی نامشان آورده شده بود، برگزار شد.

دهم اردیبهشت زادروز حسن نراقی

حسن نراقی زاده (دهم اردیبهشت ۱۳۲۳ کاشان – درگذشته یکم آذر ۱۳۹۹ تهران) پژوهشگر

وی که بیشتر به‌دلیل آثارش در زمینه جامعه‌شناسی غیرآکادمیک شناخته‌شده‌است، مهم‌ترین اثرش «جامعه‌شناسی خودمانی» است که در سال ۱۳۹۹ به‌چاپ سی و سوم رسید.

نقد کتاب «جامعه‌شناسی خودمانی»:

کارگروه جامعه‌شناسی مردم‌مدار در انجمن جامعه‌شناسی ایران، در بیستم آذر ۱۳۹۰ جلسه‌ای برای نقد و بررسی کتاب «جامعه‌شناسی خودمانی» با حضور حمیدرضا جلایی‌پور، بهزاد دوران، غلامرضا اربابی و رحمت‌اله صدیق سروستانی برگزار کرد.

نقد جلایی‌پور آن بود که «این کتاب ربطی به کاربرد مطالب رشته جامعه‌شناسی ندارد، اما نویسنده کوشش کرد از نام جامعه‌شناسی استفاده کند. به عبارت دیگر، همان نقد اخلاقی که نویسنده، ایرانیان را به آن متهم می‌کند، خودش هم گرفتار آن است».

اربابی معتقد بود «نویسنده حل مسائل را در اراده تک‌تک افراد برای حل مشکل معرفی می‌کند. این رویکرد، رویکردی ماقبل جامعه‌شناسی و شبیه به مباحث دورکیم و تارد است … به نظر من این رویکرد، رویکردی محافظه‌کارانه است که به مذاق اصحاب قدرت هم خوش می‌آید، زیرا تمام مشکلات موجود را بر گردن خود مردم می‌اندازد.»

کتاب‌شناسی:

جامعه‌شناسی خودمانی: چرا درمانده‌ایم؟، حسن نراقی، تهران: اختران

پی‌نکته‌هایی بر "جامعه‌شناسی خودمانی" حسن نراقی، تهران: اختران

چکیده تاریخ ایران: از کوچ آریایی‌ها تا پایان سلسله پهلوی، حسن نراقی، تهران: اختران

ناگفته‌ها …: در گفتگو با روزبه میرابراهیمی، حسن نراقی، تهران: اختران

خط خوش فارسی "مجموعه مقالات" گروه مؤلفان، تهران: وزارت ارشاد، سازمان چاپ و انتشارات ۱۳۸۷.

دهم اردیبهشت سالروز درگذشت علی‌محمد حق‌شناس

علی‌محمد حق‌شناس زاده (چهاردهم اردیبهشت ۱۳۱۹ جهرم، درگذشته دهم اردیبهشت ۱۳۸۹ تهران) شاعر، مترجم و زبان‌شناس

وی فرهنگ‌نویس و استاد گروه زبانشناسی دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران بود و آثار متعددی در زمینه ادبیات، زبان‌شناسی، تاریخ زبان‌شناسی و فرهنگ‌های انگلیسی به‌فارسی داشت و از اعضای شورای بازنگری در شیوه نگارش و خط فارسی بود.

حق‌شناس از دانشسرای عالی تهران در رشته زبان و ادبیات فارسی لیسانس گرفت و از دانشگاه لندن در رشته زبان‌شناسی و آواشناسی همگانی دکتری دریافت کرد. در سال ۱۳۵۲ به ایران بازگشت، نخست در دانشگاه ملی و بعد در دانشگاه تهران به تدریس پرداخت و در سال ۱۳۸۵ به عنوان چهره ماندگار معرفی شد.

کتاب‌شناسی

تألیف:

آواشناسی، تهران: انتشارات آگاه ۱۳۵۶

فرهنگ انگلیسی به فارسی هزاره، تهران: انتشارات فرهنگ معاصر ۱۳۷۹

این کتاب، در دوره بیستم انتخاب کتاب سال، از طرف وزارت ارشاد به‌عنوان کتاب سال معرفی و برگزیده شد.

زبان و ادب فارسی در گذرگاه سنت و مدرنیته، تهران: انتشارات آگاه ۱۳۸۲

مجموعه مقالات ادبی زبان‌شناختی، تهران: انتشارات نیلوفر ۱۳۷۰

بازگشت دیالکتیک، تهران: انتشارات آگاه ۱۳۵۸

دستور زبان فارسی (ویژه دوره‌های کاردانی و کارشناسی پیوسته و ناپیوسته آموزش زبان و ادبیات فارسی تربیت معلم) (تألیف گروهی) علی‌محمد حق‌شناس، حسین سامعی، مهدی سمایی و علاءالدین طباطبایی، تهران: انتشارات مدرسه ۱۳۸۷

بودن در شعر و آینه (مجموعه شعر)

زبان فارسی (۱) (۲) و (۳): سال اول، دوم و سوم دبیرستان (تألیف گروهی) به‌همراه احمد سمیعی گیلانی، حسین داوودی، محمدرضا سنگری، تقی وحیدیان کامیار، غلامرضا عمرانی، حسین قاسم‌پور مقدم، اکبر میرجعفری و حسن ذوالفقاری.

ترجمه:

تاریخ مختصر زبان‌شناسی (ترجمه) نوشته آر. اچ. روبینز، نشر مرکز ۱۳۷۰

تاریخ زبان‌شناسی (ترجمه) نوشته پیتر سورن، انتشارات سمت ۱۳۸۷

مکاتب زبان‌شناسی نوین در غرب (ترجمه) نوشته پیتر سورن، انتشارات سمت ۱۳۸۸

بودا (ترجمه) نوشته مایکل کریدرز، تهران: انتشارات طرح نو ۱۳۸۳

تولستوی (ترجمه) تهران: انتشارات طرح نو ۱۳۷۱

رمان به‌روایت رمان‌نویسان (ترجمه) تهران: نشر مرکز ۱۳۷۰

زبان (ترجمه) اثر ادوارد ساپیر، تهران: انتشارات سروش ۱۳۷۶

زبان (ترجمه) اثر لئونارد بلومفیلد، تهران: مرکز نشر دانشگاهی ۱۳۷۹

سروانتس (ترجمه) تهران: انتشارات طرح نو ۱۳۷۳

وطن‌فروش (ترجمه) تهران: نشر مرکز ۱۳۷۴

دهم اردیبهشت زادروز منوچهر نوذری

منوچهر نوذری (زاده دهم اردیبهشت ۱۳۱۵ قزوین، درگذشته شانزدهم آذر ۱۳۸۴ تهران) دوبلور، بازیگر، مجری و کارگردان

وی فعالیت هنری‌اش را در سال ۱۳۳۲ آغاز کرد و از اولین گویندگان تاریخ دوبله در ایران بود. از سال ۱۳۳۵ در رادیو نیز مشغول به‌کار شد و فعالیتش را در سینما از سال ۱۳۳۸ به‌عنوان دستیار فنی آغاز کرد. اولین تجربه بازیگری او در سال ۱۳۴۱ با بازی در فیلم «لاله آتشین» به کارگردانی برادرش محمود نوذری و هوشنگ لطیف‌پور بود و با ساخت فیلم «ایواله» نخستین تجربه‌اش در کارگردانی را مقابل دوربین برد. وی در دهه ۱۳۵۰ با مهاجرت به‌مصر فیلم «الو من گربه هستم» را ساخت.

نوذری فعالیت هنری او پس از انقلاب بر تلویزیون و رادیو متمرکز شد و از مشهورترین برنامه‌هایی که در تلویزیون اجرا کرد "مسابقه هفته" "تهران ساعت بیست" و مجموعه‌های داستانی "کوچه اقاقیا" و "باجناق‌ها" بود. حضور او با اجرای چند نقش در برنامه رادیویی «صبح جمعه با شما» و کارگردانی این برنامه از دیگر فعالیت‌هایش محسوب می‌شود.

در روزهای پایانی زندگی‌اش در بیمارستان اینگونه از او نقل شده:

وی اولین فردی بودم که در تلویزیون ایران مقابل دوربین رفتم و گفتم نام جعبه‌ای که تصویر من را در آن می‌بینید تلویزیون است.

نوذری در مصاحبه‌ای در سال ۱۳۸۱ به صورت زنده در برنامه مهر در پاسخ به مجری برنامه که از او پرسید: بزرگترین دستاورد هنری شما چه بوده است، گفت خانم فائقه آتشین "گوگوش" که باعث شوکه شدن مجری معروف آن روز تلویزیون شد و بلافاصله بدون اینکه چیزی بگوید بحث را به‌طور کلی عوض کرد و درباره پسرش ایرج از او پرسید.