به گزارش خبرنگار ایمنا، هر ساله بیست‌ویکم آوریل به عنوان روز جهانی خلاقیت و نوآوری گرامی داشته می‌شود. این روز را به دلیل تشویق مردم سراسر جهان به کسب تفکر خلاق و نوآورانه گرامی می‌دارند، چرا که راهکار رفع مشکلات و ساخت آینده‌ای روشن نیز همین تفکر خلاقانه افراد و تأثیرگذار جامعه است.
تمام اکتشافات، اختراعات و موفقیت‌هایی که بشر از ابتدا تا به امروز داشته است حاصل همین نوآوری و خلاقیت او بوده و اگر افرادی با تفکر خلاق نبودند که این اتفاقات را رقم بزنند، هیچگاه انسان به اختراعاتی که اکنون در خدمت بشر است، دست نمی‌یافت.
تفکر خلاقانه نه تنها در اختراعات و اکتشافات، بلکه در بیشتر موارد تأثیر بسیار زیادی دارد و این مسئله که تفکر خلاقانه در برخی از افراد به‌صورت ذاتی بیشتر از سایر افراد وجود دارد، غیر قابل انکار است، اما آنچه که می‌تواند این خلاقیت را به ثمر برساند، نحوه تربیت و رفتار با او از کودکی است.
به همین دلایل است که از ابتدای تولد نوزاد گرفته تا زمان ورود به مدرسه و پس از آن، همواره توجه والدین و معلمان به راهکارهایی برای افزایش خلاقیت در کودکان است، چرا که در سنین پایین‌تر هنوز نبوغ و نوآوری‌های فرد سرکوب نشده و پیش‌زمینه‌های ذهنی هنوز مانع از بروز خلاقیت آنها نشده است.
برای پرورش یک کودک خلاق، راهکارهای متعددی مطرح شده که بهتر است والدین، معلمان و اطرافیان کودک به آنها توجه داشته باشند تا در آینده جامعه را از داشتن یک عضو خلاق محروم نکنند.
فاطمه ردانی‌پور، روانشناس کودک در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا، با بیان اینکه تعاریف مختلفی از خلاقیت ارائه شده است، اظهار کرد: به بیانی می‌توان گفت که خلاقیت حل مسئله به نحوه تازه و بدیع است که راه‌حل‌های مختلفی براساس آن شکل می‌گیرد.
وی افزود: امروزه افزایش خلاقیت برای پیشرفت و تکامل هرچه بهتر کودک، مطرح است تا بتواند به صورت مناسبی با محیط سازگار شود.
خانواده و مدرسه، دو عنصر تأثیرگذار در پرورش خلاقیت کودک
این روانشناس کودک با بیان اینکه خانواده و مدرسه به عنوان دو عنصر مهم تربیتی نقش مهمی در افزایش خلاقیت کودکان یا تأثیر منفی بر خلاقیت آنها دارند، تصریح کرد: ارتباط مناسب با کودکان به نحوی که احساس کفایت داشته باشد، از سوی خانواده، معلم و جامعه اهمیت قرار دارد و باید مورد توجه قرار گیرد.
وی ادامه داد: از آن جایی که توانایی تفکر خلاق از سال‌های ابتدایی زندگی شکل می‌گیرد، خانواده‌ها باید بدانند که مشخص کردن زمانی برای بازی کردن با فرزندان، بسیار اهمیت دارد و لازم است والدین در این زمینه برنامه‌ریزی مؤثری داشته باشند تا در آینده شاهد نتایج مثبت آن باشند.
ردانی‌پور اضافه کرد: این بازی در سال‌های اولیه رشد بیشتر با تأکید بر حواس پنجگانه است و جنبه ارتباطی آن پررنگ‌تر است، اما والدین می‌توانند با بزرگ‌تر شدن فرزندان بازی‌ها را متناسب با سن و توانمندی آنها تغییر داده و در خلال بازی مهارت‌های حل مسئله را به او یاد دهند.
تأثیر بازی در افزایش خلاقیت و نوآوری کودکان
وی با اشاره به اهمیت بازی در ایجاد خلاقیت و نوآوری کودکان، خاطرنشان کرد: لازم است بدانیم خود زمان بازی نیز بسیار ارزشمند است، چرا که والدین با داشتن برنامه‌ای برای بازی کودکان این باور را به القا می‌کنند که دارای اهمیت و ارزش هستند و در این شرایط اعتماد به نفس کودکان نیز افزایش می‌یابد.
این روانشناس کودک تأکید کرد: خانواده‌ها باید به خاطر داشته باشند که زمان بازی با کودک از تذکر و انتقاد مکرر نسبت به رفتار کودک خودداری کنند، چرا که یکی از راه‌های مهم برای تقویت خلاقیت کودک این است که به کودکان اجازه اشتباه کردن داده شود و با این رفتار ترس از اشتباه کردن در کودک شکل می‌گیرد و جرئت ابراز نظر و وجود را نخواهد داشت.
وی با اشاره به لزوم توجه به سبک فرزندپروری والدین برای تقویت خلاقیت کودک، اظهار کرد: در خصوص سبک‌های فرزندپروری می‌توان توضیح‌های بسیاری را ارائه داد، اما مسئله‌ای که در این مبحث اهمیت دارد، این است که گاهی والدین سخت‌گیر، قوانین و مقررات زیاد و محدودکننده‌ای را برای فرزند خود اعمال می‌کنند که هیچ‌گونه انعطافی در آن نیست و کودک را در چارچوب خاصی قرار می‌دهد تا جایی که کودک اجازه اظهار نظر نداشته باشد.
ردانی‌پور با بیان اینکه توجه به صحبت‌ها و تخیلات کودک از دیگر عوامل مهم در تقویت خلاقیت او است، تصریح کرد: اگر به تخیلات کودک بی‌توجهی شود و در مواقع مناسب تشویق و حمایت از او صورت نگیرد، احساس ارزشمندی و خلاقیت کودک کاهش می‌یابد.
تخیلات کودک را مورد تمسخر قرار ندهید
وی خاطرنشان کرد: صحبت‌ها و تخیلات کودک نباید مورد تمسخر قرار گیرد، زیرا به اعتماد به نفس او ضربه می‌زند.
این روانشناس کودک در خصوص دیگر عامل مهم در بروز نوآوری و خلاقیت در فرزندان، اضافه کرد: کودکان هر کدام توانمندی خاص خود را دارند و در زمینه یادگیری با یکدیگر متفاوت هستند، برای مثال ممکن است که کودکی با یک بار توضیح مطالب را متوجه شود، اما خیلی زود آن را فراموش کند و کودک دیگری با توضیحات بیشتر متوجه شود، اما بتواند آن مطالب را مدت زمان بیشتری در حافظه خود به خاطر داشته باشد.
وی ادامه داد: بی‌توجهی به تفاوت‌های موجود و در نظر گرفتن یک قالب خاص برای همه کودکان سبب بروز آسیب خلاقیت در کودکان می‌شود. خانواده‌ها و معلمان نباید نگرش یکسانی نسبت به کودکان داشته باشند و آنها را مقایسه کنند، بلکه باید استعداد آنها را در مسیر صحیح هدایت کنند.
ردانی‌پور اظهار کرد: گاهی در کلاس درس، کودک برای دادن یک ایده یا بیان صحبت اشتباه، مورد تمسخر قرار می‌گیرد و اجازه اظهار نظر و مخالفت به آنها داده نمی‌شود. این نوع برخورد سبب سرخوردگی می‌شود.
وی تأکید کرد: استفاده از روش‌های متفاوت و نوین تدریس برای کودکان و ایجاد بستر برای تعامل آنها و ابراز وجودشان، باعث می‌شود که بتوانند بهتر فکر کنند و خلاقیت آنها افزایش بیابد.
از تکنیک بارش فکری استفاده کنید
این روانشناس کودک ادامه داد: برای مثال تکنیکی مانند بارش فکری که در آن هر کسی، هر نظری دارد، ارائه می‌دهد، فرصت مناسبی برای ابراز ایده‌های نو و متفاوت از سوی کودکان است.
وی خاطرنشان کرد: بخش مهم برای ارائه نظرات این است فف کودک دریافت مناسبی از اطلاعات داشته باشد، بنابراین در درجه اول، نقش تماس فعال با محیط که از منابع اطلاعاتی به حساب می‌آید نیز مورد تأکید و حائز اهمیت است.
نظر شما