دعای روز و شب یازدهم ماه رمضان ۱۴۰۲ + شرح متن، نماز و اعمال

به گزارش ایمنا برای هر روز ماه مبارک رمضان، اعمالی به روزه داران توصیه شده است که ادای آنها از فضیلت بسیاری برخوردار است.

دعای روز یازدهم ماه رمضان

بسم‌الله الرحمن الرحیم

اَللّهُمَّ حَبِّبْ اِلَیَّ فیهِ الْاِحْسانَ وَکَرِّهْ اِلَیَّ فیهِ الْفُسُوقَ وَالْعِصْیانَ وَحَرِّمْ عَلَیَّ فیهِ السَّخَطَ وَالنّیرانَ بِعَوْنِکَ یا غِیاثَ الْمُسْتَغیثینَ

خدایا دوست گردان نزد من در این ماه احسان و نیکی را و ناخوش‌دار در پیش من در این روز فسق و نافرمانی و گناه را و حرام گردان در این روز بر من خشم کیفربار و آتش (سوزان) را به کمک خودت، ای فریاد رس فریادخواهان

شرح دعای روز یازدهم ماه رمضان

در این دعا سه چیز ازخدا طلب می‌کنیم. اول اینکه «حبب اِلَیَّ فیه الاحسان» یعنی: خداوندا! احسان را برای من دوست داشتنی بدار؛ می‌خواهم چنان باشد که احسان را دوست بدارم.

احسان، به معنای نیکی کردن است، این معنا اعم است. انسان کار خوب که می‌کند اعم از این است که این کار نیک، به حال دیگری هم مفید باشد یا نه. یعنی این نیکی، به دیگری هم تجاوز بکند یا اینکه نه فقط برای‌خودش نیکی کرده است. گرچه نیکی کردن به دیگران، نیکی کردن به خود هم هست.

مقصود این است که این‌جا دیگر صرفاً و مستقیماً به دیگری نیکی نکرده است. چون گاهی از روی قصد و نیت به دیگران نیکی می‌کند.مثلاً شما انفاق می‌کنید، از ضعفا دستگیری می‌کنید، محرومان را زیر بال رحمت خود قرار می‌دهید، نادان را عالم می‌کنید؛ این‌ها احساس به دیگری است. البته‌احسان به دیگری که می‌کنی، نیکی به خودت هم‌کرده‌ای. یعنی خوبی، هم عاید خودت می‌شود و هم عاید دیگران. ولی یک وقت این است که احسان یک کار خوب کردنی است، که اثرش مستقیماً به دیگری بازنمی‌گردد، مثل نماز خواندن، روزه گرفتن، عبادت کردن، حج رفتن، زیارت رفتن و جز این‌ها.

آنچه برشمردیم، کارهایی است که انسان برای خودش می‌کند. اینجا بهتر است که احسان را به همان معنای اعم بگیریم، یعنی به طور کلی نیکی کردن، اعم از اینکه این نیکی‌کردن به دیگری هم باز گردد یا خیر.

نکته دیگری که در این دعا هست، این است که یک وقت می‌گوییم خدایا! ما را توفیق بده که کار خوب بکنیم، یا به دیگران احسان‌کنیم، گاهی نه، بالاتر از این‌ها است؛ می‌گوییم: خدایا! اصلاً احسان را برای ما دوست داشتنی قرار بده؛ یعنی، طوری باشیم که کار خوب کردن را دوست بداریم؛ عشق‌بورزیم به کار خوب کردن، این است ارزش بنده مؤمن.

زیرا بسا که انسان کار خوب می‌کند ولی با کراهت؛ دوست نمی‌دارد، حالش را ندارد. مثلاً صبح از خواب‌بلند شده، خوابش می‌آید و هوا خیلی سرد است، حالا باید وضو بگیرد و نماز بخواند، البته می‌رود، نماز هم‌می‌خواند و قصد قربت هم دارد، ولی نماز را از روی‌کراهت می‌خواند نه از روی میل. عشق به نماز خواندن‌ندارد، از ترس خدا یا برای اطاعت امر خدا می‌خواندولی به این کار عشق نمی‌ورزد. یا انفاق می‌کند و چیزی‌به مردم می‌دهد، ولی داعیه‌های دیگری دارد و در هر حال خوشش نمی‌آید، این کاری که آدم به زور یا با کراهت انجام بدهد، آن ارزش را ندارد. اینجا هم‌نمی‌گوییم که خدایا ما را وادار به کار خوب کن، بلکه‌می‌گوییم: خدایا! «حبب الَیَّ فیه الاحسان» یعنی: کار خیر را برای من دوست داشتنی قرار بده. آن گونه باشد که‌من با عشق و شوق و علاقه کار خوب بکنم، نه اینکه با کراهت و دشواری آن را انجام بدهم، عاشق کار خیرباشم، میل به کار خیر داشته باشم و کاملاً امور خیر رادوست داشته باشم.

«و کّره الیَّ فیه الفسوق و العصیان» یعنی: خدایا! گناه و معصیت کردن را برای من مکروه‌بدار، از معصیت متنفر باشم. مهم این است که از گناه‌نفرت داشته باشیم، و الاّ خیلی از معصیت‌ها را آدم‌نمی‌کند، چون اسبابش فراهم نیست یا به دلایل دیگری‌معصیت نمی‌کند. نه از باب اینکه معصیت را زشت‌بدارد، نه، دلش می‌خواهد معصیت بکند، مثلاً دوست‌می‌دارد که فرضاً غیبت بکند، دوست می‌دارد که دروغ‌بگوید، ولی تحفظ می‌کند یا برای رضای خدا، یا برای‌جهتی دیگر.

این چندان ارزش ندارد، این دروغ نگفتن واین غیبت نکردن وقتی ارزش پیدا می‌کند که انسان ازدروغ بدش بیاید، از شراب خوردن بدش بیاید، از زناکردن بدش بیاید و از همه این بدی‌ها متنفر باشد. آن‌وقت مؤمنی است که ایمان در اعماق قلبش قرار گرفته‌است. خلاصه مؤمن باید به مرتبه‌ای برسد که اصلاًخوشش بیاید که کار خوب بکند و بدش بیاید که کار بدانجام بدهد. این دعا، این دو منظور را بیان می‌کند و ازخدا می‌خواهم که من چنان باشم که کار خوب را دوست‌بدارم و وقتی که دوست می‌دارم، قهراً انجام می‌دهم وکار بد را زشت بدارم و از آن گریزان باشم.

بند سوّم دعا این است: «و حرّم علی فیه السخط والنیران». این به این معنی است که: خدایا! آتش خشم وغضب خودت را بر من حرام کن. باز اینجا نکته ظریفی‌است و آن اینکه یک دفعه می‌گوییم: خدایا! مرا عذاب‌مکن و یک بار می‌گوییم: خدایا! عذابت را بر من حرام‌کن. اگر ما برسیم به مرتبه‌ای که خدا عزابش را بر ماحرام بکند، معنایش این است که ما دیگر آن گونه باشیم‌که اصلاً معصیت نکنیم تا اینکه مستحق آتش جهنم تونشویم. ما را از استحقاق عذاب بیرون ببر و راه انحراف وبیرون رفتن از مسیر طاعت و سرباز زدن از عبادت‌خودت را بر روی من مسدود کن، تا اینکه دچار خشم‌و غضب تو نگردم. اگر دقت کنیم می‌بینیم که در قرآن‌کریم نیز به مطلب فوق اشاره شده است.

آنجا که‌می‌فرماید: «حبب الیکم الایمان و زینه فی قلوبکم و کره‌الیکم الکفر و الفسوق و العصیان (سوره مبارکه حجرات، آیه ۷) خدا منت گذارده‌است بر شما و ایمان را در دل شما دوست داشتنی قرارداده است که شما ایمان را دوست می‌دارید و فسوق وعصیان را در دل شما و پیش شما مکروه و منفور قرارداده است.

در آخر این دعا توسل می‌جوییم و چنگ‌می‌زنیم به صفت یاری رسانی خداوند و می‌گوییم: «بعونک یا غیاث المستغیثین» ببخشای بر من لذت‌انجام خوبی‌ها را و لذت ترک بدی‌ها را و حرام کن برمن جهنم را. ای پروردگاری که فریاد رس فریادکنندگان‌هستی.

نماز روز یازدهم ماه رمضان

برای شب یازدهم ماه مبارک رمضان دو رکعت نماز مورد سفارش قرار گرفته که در هر رکعت خواندن سوره حمد و سپس بیست مرتبه سوره کوثر مورد تاکید است.

دعای پیامبر (ص) در شب یازدهم رمضان (بلدالامین)

اللَّهُمَّ إِنِّی أَسْتَأْنِسُ الْعَمَلَ وَ أَرْجُو الْعَفْوَ وَ هَذِهِ أَوَّلُ لَیْلَةٍ مِنْ لَیَالِی الثُّلُثَیْنِ

خداوندا، من کار را از نو شروع می‌کنم و به گذشت تو امید دارم و این اولین شب از شب‌های دو سوم مانده از ماه رمضان است.

وَ أَدْعُوکَ بِأَسْمَائِکَ الْحُسْنَی وَ أَسْتَجِیرُ بِکَ مِنْ نَارِکَ الَّتِی لَا تُطْفَی

تو را به زیباترین نام‌های می‌خوانم و از آتش جهنّم که هرگز خاموش نمی‌گردد، به تو پناه می‌برم

وَ أَسْأَلُکَ أَنْ تُقَوِّیَنِی عَلَی قِیَامِ هَذَا الشَّهْرِ [قِیَامِهِ ‏] وَ صِیَامِهِ وَ أَنْ تَغْفِرَ لِی وَ تَرْحَمَنِی ‏

و از تو درخواست می‌کنم که مرا بر شب‌خیزی و روزه‌داری در این ماه نیرو بخشیده و مرا آمرزیده و به من رحم کنی،

(إِنَّکَ لا تُخْلِفُ الْمِیعادَ) اللَّهُمَّ بِرَحْمَتِکَ الَّتِی‏ وَسِعَتْ کُلَّ شَیْ‏ءٍ [بِهَا] تَتِمُّ الصَّالِحَاتُ وَ عَلَیْهَا اتَّکَلْتُ وَ أَنْتَ الصَّمَدُ

به راستی که تو خلف وعده نمی‌کنی. خداوندا، به آن رحمت تو که همه‌ی اشیا را فراگرفته و کارهای شایسته به آن کامل می‌گردد و من بر آن تکیه کرده‌ام و تو بی‌نیازی هستی

الَّذِی‏ (لَمْ یَلِدْ وَ لَمْ یُولَدْ وَ لَمْ یَکُنْ لَهُ کُفُواً أَحَدٌ) صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ

که نه زاده و نه زاده شده‌ای و هیچ‌کس همتای تو نیست، بر محمّد و آل محمّد درود فرست

وَ اغْفِرْ لِی وَ اعْفُ عَنِّی [وَ ارْحَمْنِی ‏] وَ تَجَاوَزْ عَنِّی‏ (إِنَّکَ أَنْتَ التَّوَّابُ الرَّحِیم‏)

و مرا بیامرز و از من درگذر [و بر من رحم آر] و از من گذشت کن، به راستی که تو توبه‌پذیر و مهربان هستی.

دعای سید بن باقی در روز یازدهم رمضان

ستایش خدا را که پروردگار جهانیان است و فرجام کار به نفع تقواپیشگان است. خداوندا، به هر اسمی که خود را بدان نامیده‌ای

فَأَسْأَلُکَ بِاسْمِکَ الْمَکْنُونِ الْمَخْزُونِ فِی عِلْمِ الْغَیْبِ عِنْدَکَ

از تو درخواست می‌کنم، پس به آن اسمت که در دانش نهان در نزد خود پوشیده و در گنجینه داری

وَ أَسْأَلُکَ بِاسْمِکَ الْعَظِیمِ الْأَعْظَمِ الَّذِی کَانَ حَقّاً عَلَیْکَ أَنْ تَسْتَجِیبَ لِمَنْ دَعَاکَ بِهِ

و از تو درخواست می‌کنم به آن اسمت که بزرگ و بزرگ‌ترین است و بر تو است که هرکس تو را به آن بخواند، دعایش را مستجاب کنی

وَ أَسْأَلُکَ بِکُلِّ حَرْفٍ أَنْزَلْتَهُ عَلَی مُوسَی‏ کَلِیمِکَ وَ بِکُلِّ حَرْفٍ أَنْزَلْتَهُ عَلَی عِیسَی رَوْحِکَ وَ کَلِمَتِکَ

و از تو درخواست می‌کنم به تمامی حروفی که بر کلیم خود حضرت موسی درود بر او-و بر روح و کلمه‌ی خود حضرت عیسی-درود بر او-فرود فرستاده‌ای

وَ بِکُلِّ حَرْفٍ أَنْزَلْتَهُ عَلَی مُحَمَّدٍ ص صَفِیِّکَ وَ بِکُلِّ دَعْوَةٍ دَعَاکَ بِهَا أَحَدٌ مِنْ مَلَائِکَتِکَ وَ رُسُلِکَ وَ سَائِرِ خَلْقِکَ

و به تمام حروفی که بر برگزیده‌ات حضرت محمّد-درود و سلام خدا بر او و خاندان او-فروفرستاده‌ای و به تمام دعاهایی که هریک از فرشتگان و پیامبران و سایر آفریده‌هایت تو را به آن خوانده‌اند

فَاسْتَجَبْتَ لَهُمْ أَنْ تَجْعَلَ قُوَّتِی وَ صِحَّتِی وَ نَشَاطِی وَ إِدْلَاجِی وَ غُدُوِّی وَ رَوَاحِی وَ مُنْقَلَبِی وَ مَثْوَایَ وَ صَبَاحِی وَ مَسَائِی فِیمَا تُحِبُّ مِنْ قَوْلٍ وَ عَمَلٍ

و دعاهایشان را مستجاب نموده‌ای، از تو خواهانم که نیرو و سلامتی و نشاط و شب و صبح و عصرم و رهسپار شدن و ایستادنم و صبح و شامم را در گفتار و کرداری که دوست می‌داری، قرار دهی.

وَ أَسْأَلُکَ اللَّهُمَّ یَا رَبِّ أَنْ تَجْعَلَ فِی قَلْبِی خُشُوعَ الْمُتَقَلِّبِینَ وَ خَوْفَ الْخَائِفِینَ وَ رَهْبَةَ الرَّاهِبِینَ وَ صِدْقَ الصَّادِقِینَ

خداوندا، ای پروردگار من، و نیز از تو می‌خواهم که فروتنی پذیرفته‌شدگان و بیم بیمناکان و هراس هراسناکان و راستگویی راستگویان

وَ یَقِینَ الْمُؤْمِنِینَ حَتَّی تُبَلِّغَنِی بِهَا دَرَجَةَ الْأَحْیَاءِ الْمَرْزُوقِینَ فِی الدَّرَجَاتِ الْعُلَی مِنْ جَنَّاتِ النَّعِیمِ

و یقین مؤمنان را در دلم قرار دهی، تا به واسطه‌ی آن مرا به درجه‌ی زندگانی که در درجات برتر بهشت‌های پرنعمت روزی داده می‌شوند، برسانی.

اللَّهُمَّ وَ کَمَا فَرَضْتَ هَذَا الشَّهْرَ الشَّرِیفَ عَلَیَّ فَتَقَبَّلْهُ مِنِّی یَا مَوْلَایَ بِأَحْسَنِ قَبُولٍ وَ زَیِّنِّی فِیهِ بِزِینَةِ الْإِیمَانِ

خدایا، همان گونه که [روزه‌ی] این ماه والا را بر من واجب نموده‌ای، ای مولای من به بهترین پذیرش از من بپذیر و به زینت ایمان بیارای

وَ اجْعَلْنِی فِیهِ مِنَ الْأَتْقِیَاءِ الْأَخْیَارِ الْهُدَاةِ الْأَبْرَارِ وَ فُکَّ رَقَبَتِی مِنَ النَّارِ

و از تقواپیشگان خوب و هدایتگران نیک قرار ده و از آتش جهنّم آزادم کن

وَ ارْزُقْنِی رِضَاکَ وَ الْجَنَّةَ وَ جَنِّبْنِی سَخَطَکَ وَ النَّارَ وَ ارْحَمْنِی فَأَنْتَ أَهْلُ الرَّحْمَةِ

و خشنودی‌ات و بهشت را روزی‌ام کن و از خشمت و آتش جهنّم دور بدار و بر من رحم کن، که تو اهل رحمتی

وَ تَفَضَّلْ عَلَیَّ فَأَنْتَ أَهْلُ الْفَضْلِ وَ التَّفَضُّلِ وَ أَعْطِنِی حَوَائِجَ الدُّنْیَا وَ الْآخِرَةِ وَ الْأَمْنَ وَ الْعَافِیَةَ وَ الْغِنَی وَ الْمَغْفِرَةَ

و بر من تفضّل کن، که تو اهل فضل و تفضّل هستی و حوائج دنیا و آخرت و ایمنی و عافیت و بی‌نیازی و آمرزش عطایم کن

وَ خَلِّصْنِی مِنْ مَظَالِمِ الْعِبَادِ وَ اجْعَلْنِی مِنَ الزُّهَّادِ وَ الْعُبَّادِ الْکَارِهِینَ لِلدُّنْیَا الرَّاغِبِینَ فِی الْآخِرَةِ

و من را از مظالم المغفرة، و خلّصنی من مظالم بندگان رهایم کن و از زاهدان و بندگانی که نسبت به دنیا تمایل ندارند و به آخرت گرایش دارند، قرار ده،

إِنَّکَ عَلی‏ کُلِّ شَیْ‏ءٍ قَدِیرٌ وَ أَنْتَ أَرْحَمُ الرَّاحِمِینَ وَ صَلَّی اللَّهُ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ الطَّاهِرِینَ‏

به راستی که تو به هر چیز توانایی و تو مهربان‌ترین مهربانان هستی. درود خداوند بر حضرت محمّد و خاندان پاک او.