به گزارش خبرنگار ایمنا، به سردر و معماری آن توجه می‌کنم؛ با اینکه بیش از چند قرن از عمرش می‌گذرد، هنوز معماری آن از لحاظ زیبایی و دقت به جزئیات، با معماری‌های عصر امروز قابل‌مقایسه نیست.
می‌اندیشم که چه افرادی با چه داستان‌هایی در این حمام آمدند و رفتند و چه نوزادانی در این حمام به مناسبت ده‌روزگی خود شسته شدند و چه سرنوشتی در طول زندگی برای آنان رقم خورده است!
با وجود مرمت موزه گرمابه «علی‌قلی‌آقا» با اینکه در گذشته حمام بوده و هم‌اکنون کاربری موزه پیدا کرده، معماری‌اش قابل‌تحسین است. اینکه در دوره صفوی، این مقدار به معماری یک بنا با کارکرد عمومی توجه شده است، باورکردنی نیست.
«همه‌چیز در جای مناسب خود به‌کاررفته است»، بهترین توصیفی است که می‌توان از حمام علی‌قلی‌آقا داشت. با خود می‌گویم ای‌کاش در بناهای امروز به‌اندازه گذشته توجه به معماری می‌شد تا شاهد وضعیت اسفناک در برخی از بناهای شهرهای کشور نمی‌بودیم.
درحالی‌که به این موضوع می‌اندیشم و به دنبال پاسخی برای اینکه چگونه می‌توان در نسل جدید معمار متعهد تربیت کرد، همهمه کودکان توجهم را جلب می‌کند.
با دیدن صندلی‌های کوچک رنگی و میزی پر از کاشی‌های نقش‌دار بی‌رنگ و رنگ‌های متنوع برای رنگ‌آمیزی، کمی متعجب می‌شوم؛ این تعجب زمانی بیشتر می‌شود که کودکان را در حال نقاشی این کاشی‌ها می‌بینم. مربی درباره نقش و نگارهای کاشی‌ها که مشابه آن در حمام به‌کاربرده شده است، برای کودکان توضیح می‌دهد و هر کدام از کودکان با لحن و عکس‌العمل کودکانه، اعلام می‌کنند که این نقش‌ها را در حمام دیده‌اند.
باربرد با ذوق می‌گوید: این همان آقا اسب‌سواری است که بابا به من روی دیوار نشون داد. ملیکا می‌گوید: رنگ صورتی کجاست، می‌خواهم اسبم را صورتی‌رنگ کنم. کودکی دیگر با شوق قلم‌مو را برمی‌دارد و به مادرش که در کنارش ایستاده می‌گوید: من را بغل کن تا روی دیوار نقاشی کنم و مادر با لبخند جواب می‌دهد که رنگ‌آمیزی روی کاشی را تمام کند.
جلو می‌روم از مهدیس پنج‌ساله که به همراه خانواده‌اش از تبریز آمده، می‌پرسم چه رنگ می‌کنی؟ مهدیس نگاه می‌کند اما پاسخی نمی‌دهد! پدرش می‌گوید مهدیس جان به عمو بگو امروز آمدی موزه و داری چه می‌کنی؟ پاسخی که از مهدیس دریافت می‌کنم باورکردنی نیست و به تأثیرگذاری این اقدام پی می‌برم. مهدیس در پاسخ می‌گوید: منم مثل آقایی که اومده روی دیوار نقاشی کشیده، نقاشی می‌کنم.
از پدر مهدیس درباره این اقدام موزه می‌پرسم، در پاسخ می‌گوید: این اقدام برای من و همسرم باورکردنی نبود. من به همراه خانواده‌ام در شهرهای مختلف ایران سفر کرده و از موزه‌ها بازدید کرده‌ایم، با اینکه تمایل داریم مهدیس با تاریخ، فرهنگ و هنر کشور در موزه‌ها آشنا شود اما برای او جذابیتی نداشت، این اولین موزه‌ای است که او با ذوق و شوق نشسته و به مطالب آن گوش می‌دهد.
نظر خانواده‌ها درباره ویژه‌برنامه کودکان در موزه علی‌قلی‌آقا
وی ادامه می‌دهد: برای نخستین بار است که موزه‌ای را می‌بینم که برای کودکان برنامه دارد، آن هم برنامه‌ای که کودک با بازی و رنگ‌آمیزی با تاریخ و معماری یکی از شهرهای کشورهای آشنا می‌شود.
نکته جالب این برنامه در قالب یک اثر و سوغات است که فرزندم پس از پایان رنگ‌آمیزی آن را به همراه خود می‌آورد و همین امر باعث می‌شود که حداقل مهدیس هر زمان نام اصفهان آورده شود از این حمام و اتفاقاتی که برای آن رخ‌داده، یاد کند.
خانم ربیعی که از استان گلستان به همراه همسر و دو فرزندش برای اولین بار به اصفهان سفرکرده است، به ایمنا می‌گوید: حرکت این موزه برای من قابل‌تحسین است، زیرا شرایطی را برای من و همسرم فراهم آورد تا بتوانیم راحت‌تر از موزه بازدید کنیم بدون اینکه فرزندانم بابت سپری کردن وقت در این موزه، گلایه و شکایت داشته باشند.
وی ادامه می‌دهد: برگزاری کارگاه و برنامه‌ها در این موزه برای کودکان، نشان از درک صحیح و بالای متولیان برگزاری آن دارند زیرا در برخی از موزه‌ها که سفر می‌کنیم کودکان فراموش شده‌اند و تنها دستاوردی که موزه برای کودکان دارند، فروش ماکت محصولات موزه است که شاید به گروه سنی کودک هم نمی‌خورد اما در حمام علی‌قلی‌آقا فرزندانم اثری هنری خلق می‌کنند که برگرفته از هویت و معماری موزه است. درواقع در کنار رنگ‌آمیزی و بازی در عمل دارند تاریخ و فرهنگ کشورشان و زندگی مردم آن زمان را فرامی‌گیرند ضمن اینکه محصولی به همراه خود از این موزه رایگان می‌برند که ماحصل زحمات خودشان است.
ایده برگزاری رویداد «هفت‌رنگ حمام» در موزه گرمابه علی‌قلی‌آقا
ملیحه قریشیان، مدیر موزه گرمابه علی‌قلی‌آقا به ایمنا می‌گوید: موزه علی‌قلی‌آقا به لحاظ اینکه نقطه گردشگری و جذاب مهمی در اصفهان است، بازدیدکنندگان بسیاری دارد که به همراه خود کودک هم به موزه می‌آورند.
وی می‌افزاید: برای نوروز ۱۴۰۲ در نظر داشتیم در کنار اینکه بزرگ‌ترها توسط کارشناسان موزه در خصوص موزه توضیحاتی را دریافت می‌کنند و با توجه به اینکه حجم این توضیحات برای کودکان سنگین است، کاری را برای کودکان انجام دهیم تا آن‌ها هم از بازدید در موزه لذت ببرند به همین جهت ایده برگزاری رویداد برنامه‌ای با عنوان «هفت‌رنگ حمام» در دستور کار این موزه قرار گرفت.
مدیر موزه علی‌قلی‌آقا تصریح می‌کند: در ایستگاه کودک کارشناس مخصوص کودکان مستقر است که با اجازه والدین کودک را تحویل می‌گیرد و با زبان کودکانه درباره موزه توضیحاتی را به او ارائه می‌دهد.
وی ادامه می‌دهد: سپس کارشناس، کودک را به نقطه‌ای از موزه که کاشی‌کاری و نقاشی‌های خاصی وجود دارد می‌برد و در آنجا سه بخش کار صورت می‌گیرد.
قریشیان اضافه می‌کند: در مرحله اول تعدادی کاشی‌های ۱۰ در ۱۵ قرارگرفته که روی آن‌ها برخی از نقوش موزه به‌صورت نیمه‌کاره طراحی‌شده که کودک بعد از دیدن موزه آن را تکمیل و رنگ‌آمیزی می‌کند.
وی خاطرنشان می‌کند: مرحله بعد، کتیبه بزرگی از کاشی‌های بزرگ‌تر موزه طراحی و لعاب داده‌شده و به‌صورت ثابت قرار داده‌شده است که کودک آن را رنگ‌آمیزی می‌کند.
مدیر موزه علی‌قلی‌آقا تصریح می‌کند: مرحله سوم نیز گل سفال در اختیار کودک قرار می‌گیرد و کودک آهک‌بری‌های داخل موزه را روی آن درمی‌آورد که حین کار از کودک عکس گرفته می‌شود و سپس در فضای مجازی خانواده‌اش برای او ارسال می‌شود.
وی اظهار می‌کند: تمام وسایل به‌صورت رایگان در اختیار کودک قرار می‌گیرد؛ هدف ما ثبت خاطره خوب از موزه علی‌قلی‌آقا برای کودک است تا هم لحظات شادی را بگذراند و هم اطلاعاتی را درخصوص موزه کسب کند و هم اینکه کاری را براساس علاقه‌اش در این موزه انجام دهد.
قریشیان تصریح می‌کند: در پایان نوروز هر سه موزه علی‌قلی آقا، عصارخانه شاهی و گرمابه شاهزاده‌ها از عکس و خبر و گزارش‌های نوروزی خود کتابچه‌ای مشترک را چاپ خواهند کرد.
تعریف خدماتی ویژه کودکان در موزه‌های اداره هنری شهرداری اصفهان
علی عطریان، رئیس اداره هنری، سازمان فرهنگی، اجتماعی و ورزشی شهرداری اصفهان به خبرنگار ایمنا می‌گوید: موزه حمام علی‌قلی، یکی از آثار برجسته وقفی دوران صفوی است که مجموعه ارسن شهری شامل حمام، بازارچه، مدرسه و مسجد را شامل می‌شود.
وی ادامه می‌دهد: دفتر تخصصی معماری اداره هنری، سازمان فرهنگی، اجتماعی و ورزشی شهرداری اصفهان که در این فضا مستقر است و فعالیت‌هایی را در طول سال در حوزه معماری و فرهنگ و معماری انجام می‌دهد، سعی در اجرای برنامه‌هایی با نگاه به فرهنگ و معماری در این مجموعه دارد.
رئیس اداره هنری، سازمان فرهنگی، اجتماعی و ورزشی شهرداری اصفهان تصریح می‌کند: با توجه به فرارسیدن نوروز، تصمیم گرفته شد تا بخشی از این نگاه روی معماری متمرکز شود؛ با توجه به اینکه اصفهان شهر دوستدار کودک است و بحث خانواده‌محوربودن، شعار محوری در فضای شهری و مدیریت شهری است، اجرای برنامه‌های ویژه کودکان نیز در دستور کار قرار گرفت.
وی ادامه می‌دهد: امسال یکی از اتفاقات خاصی که در اداره هنری رقم‌زده شد، تعریف خدماتی ویژه کودکان و خانواده‌ها در نوروز بود تا شعار زندگی و خانواده محور بودن با بهره‌مندی کودکان از این خدمات در اصفهان تحقق یابد. در حمام علی‌قلی آقا که تزئینات وابسته به معماری شامل نقاشی‌ها، آهک‌بری‌ها، کاشی‌کاری‌ها، گره‌بندی‌ها و گره‌چینی‌ها بسیار شاخص است و یکی از تزئینات شاخص ارسن شهری علی‌قلی آقا محسوب می‌شود، برنامه ویژه‌ای برای کودکان اجرایی خواهد شد.
عطریان اظهار می‌کند: امسال با توجه به مباحث معماری و کودکان نقش‌مایه‌هایی را از جداره‌ها و تزئینات وابسته به معماری علی‌قلی آقا استخراج کردیم و روی کاشی‌های ۱۵ در ۱۵ مایه اولیه نقش اضافه‌شده است، به‌طورمثال اگر نقش «سرو» است، قسمتی از این سرو گرته‌برداری شده و مابقی آن را کودک باید قلم‌گیری کند و با رنگ‌هایی که در اختیارش قرار می‌گیرد، رنگ‌هایی را روی کاشی اضافه کند و در حمام بگردد تا ببیند این نقش در کجای حمام است.
وی می‌افزاید: کودک با شرکت در این برنامه علاوه بر اینکه در حمام می‌چرخد تا ببیند این نقش برای کجای حمام است، آموزش‌های اولیه قلم‌گیری و رنگ کردن کاشی را در شهر جهانی و خلاق صنایع‌دستی و هنرهای مردمی اصفهان نیز یاد می‌گیرد، درنهایت این یک برنامه نقاشی روی کاشی است که پارامترهایی را در کنار خودش جمع می‌کند تا بتواند این اتفاق را رقم بزند.
رئیس اداره هنری، سازمان فرهنگی، اجتماعی و ورزشی شهرداری اصفهان تأکید کرد: کودکان یکی از زیرساخت‌های اصلی نیروی انسانی شهر هستند که اگر با مسائل هویتی خود آشنا شوند، آینده بهتری را برای شهر رقم می‌زنند؛ باید در اندیشه کودکان جایگاه درست اصفهان نهادینه شود و بدانند این شهر جواهری است که باید از آن حفاظت کنند.
وی می‌گوید: مخاطب‌سازی یکی از شاخصه‌های اصلی است که در دستور کار این اداره قرار دارد تا وقتی کودکی در اصفهان قرار می‌گیرد و خاطره‌ای را با خودش می‌برد، سفیر فرهنگی اصفهان در هر نقطه‌ای از جهان شود و آوای اصفهان را به هر شهر یا کشوری ببرد.
نظر شما