به گزارش خبرنگار ایمنا، محسن موسوی خوانساری؛ عضو هیئت مدیره انجمن آب و خاک پایدار ایران اظهار کرد: تقریباً نیمی از ۶۰۰ آبخوان‌های آب زیرزمینی دشت‌های کشور در آستانه خشک شدن کامل قرار دارند و شوری آب‌های استحصالی به‌وسیله چاه در سطح کشور دو برابر شده است.
وی گفت: مواردی چون کاهش شدید منابع آب زیرزمینی و به‌دنبال آن وقوع پدیده نگران‌کننده فرونشست زمین، کاهش کیفی و کمی منابع آب سطحی و به‌دنبال آن بروز مشکلات عدیده زیست‌محیطی، اجتماعی و اقتصادی، مهمترین مواردی است که در اثر بروز بحران آب در کشور به‌وجود آمده است.
عضو هیئت مدیره انجمن آب و خاک پایدار ایران افزود: لذا لزوم شتاب در تغییر رویکردهای گذشته و به‌کارگیری ظرفیت‌های اجتماعی و غیردولتی موجود در کشور، اعم از بخش خصوصی و ذی‌نفعان در مدیریت آب کشور برای فائق آمدن بر بحران‌های موجود باید در دستور کار سال ۱۴۰۲ قرار گرفته و راهکارهای برون‌رفت از وضع موجود پیشنهاد و اجرا شود.
وی درباره وضعیت فعلی آب کشور، تاکید کرد: نیمی از ۶۰۰ آبخوان‌های آب زیرزمینی دشت‌های کشور در آستانه خشک شدن کامل قرار دارند که این مسئله می‌تواند معیشت و تأمین آب شرب میلیون‌ها ایرانی را تحت تأثیر قرار دهد.
موسوی گفت: شوری آب‌های استحصالی به‌وسیله چاه در سطح کشور، دو برابر شده و این نیز عملکرد تولیدات کشاورزی را در آینده نزدیک کاهش داده که می‌تواند باعث افت امنیت غذایی کشور شود. مصرف آب‌های سطحی به بالاترین حد خود رسیده و این باعث شده تمام تالاب‌های کشور خشک شوند و مسئله گرد و غبار، سلامت شهروندان را به خطر بیاندازد.
وی اظهار کرد: تغییر اقلیم و افزایش گرمایش هوا که اکنون رخ داده و شرایط نامساعدتری پیش رو است، کاهش منابع آب موجود، تنوع زیستی و کاهش تولیدات کشاورزی را هدف قرار داده که این نیز بر مشکلات خواهد افزود.
خطر تشدید سیل‌ها و خشکسالی‌های جهان با ادامه گرمای زمین
بر اساس داده‌های مطالعه‌ای که در روز دوشنبه بیست‌ودوم اسفندماه منتشر شد، شدت خشکسالی‌ها و بارش باران‌های سیل‌آسا در طول ۲۰ سال گذشته تقویت شده است.
براساس نقل از ایندیپندنت، افزایش روند نوسانی خشکسالی‌ها و بارندگی‌های سیل‌آسا به کاهش محصولات کشاورزی، تخریب زیرساخت‌ها، ایجاد بحران‌های بشردوستانه و حتی جنگ و درگیری در نقاط مختلف جهان منجر می‌شود.
این داده‌ها حاصل ارزیابی تصاویر ماهواره‌ای و بررسی تغییرات آب‌وهوایی است که برای اندازه‌گیری تغییرات در ذخایر آب زمین استفاده می‌شود. منظور از «ذخیره آب زمین»، مجموع تمام آب‌های زیرزمینی، سطحی، یخ‌زده و برف است. به گفته کارشناسان، داده‌ها تأیید می‌کنند که به دلیل سوزاندن سوخت‌های فسیلی و دیگر فعالیت‌های انسانی که گازهای گلخانه‌ای تولید می‌کنند، روند نوسانی بارش باران‌های سیل‌آسا و خشکسالی‌ها در حال افزایش است.
"متیو رودل"، نویسنده این مطالعه می‌گوید: از شباهت بین افزایش دمای هوا و شدت تغییرات آب‌وهوایی جهان حیرت کردم. ارتباط قوی بین تغییرات آب‌وهوایی و افزایش دمای متوسط جهانی، می‌تواند به این معنی باشد که ادامه گرم شدن کره زمین، به خشکسالی‌ها و توفان‌های مکررتر، شدیدتر، طولانی‌تر و گسترده‌تر می‌انجامد.
کارشناسان با استفاده از الگوریتم معینی، ۱۰۵۶ رویداد از سال ۲۰۰۲ تا ۲۰۲۱ را بررسی کردند که مشخص کرد زمین در کدام مناطق از حد طبیعی خشک‌تر است.
این مطالعه حاکی از وقوع شدیدترین بارندگی‌ها در جنوب صحرای آفریقا دست‌کم تا دسامبر ۲۰۲۱ بود. در مرکز و شمال شرقی آمریکای شمالی از ۲۰۱۸ و در استرالیا در طول سال‌های ۲۰۱۱ تا ۲۰۱۲، نیز بارندگی شدید افزایش یافت.
دمای بالاتر، میزان تبخیر آب را در دوره‌های خشک افزایش می‌دهد و سپس بخار آب بیشتر، باعث افزایش شدت بارندگی می‌شود. این مطالعه خاطرنشان می‌کند که به زیرساخت‌هایی مانند فرودگاه‌ها و سیستم‌های فاضلاب که با مقاومت بالا و برای ایستادگی در برابر رویدادهایی طراحی می‌شوند که هر صد سال یک بار رخ می‌دهند، بیشتر فشار می‌آید، زیرا نوسان تکرار خشکسالی و باران‌های شدید، وقوع این رویدادها را محتمل‌تر می‌کند.
بر اساس گزارش سیستم ملی اطلاعات یکپارچه خشکسالی آمریکا، ۲۰ درصد از هزینه‌های اقتصادی سالانه برای رویدادهای شدید آب‌وهوایی در آمریکا، ناشی از ضرورت مقابله با سیل و خشکسالی متناوب است. نوسان شدید بین خشکسالی و سیل در برخی مناطق، اینک به روندی سالانه بدل شده است و در عین حال کمبود آب بیش از هر چیز دیگر بر جوامع فقیر فشار می‌آورد.
ضرورت اجرای برنامه ملی مسیر سبز ایران پاک
علی سلاجقه، معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان حفاظت محیط زیست در نامه‌ای به استانداران سراسر کشور بر اجرای برنامه ملی مسیر سبز ایران پاک در آستانه نوروز ۱۴۰۲ تاکید کرد.
براین اساس در نامه علی سلاجقه به استانداران سراسر کشور آمده است: پیرو مکاتبه شماره ۴۴۵۲۱/۱۰۰/۱۴۰۰ مورخ هفدهم اسفند سال ۱۴۰۰ درباره برنامه اقدام ملی مسیر سبز - ایران پاک و لزوم جلوگیری از تخریب محیط زیست ناشی از نبود مدیریت اصولی پسماندها به ویژه در حاشیه محورهای مواصلاتی، مناطق ساحلی، دریایی و طبیعی، پخش و پراکنش انواع پسماندها مانند: پلاستیک، کاغذ، ضایعات و نخاله‌های ساختمانی و تخلیه غیر مجاز پسماندهای صنعتی و خطرناک که علاوه بر آلودگی‌های آب و خاک، اثرات سو بهداشتی و تخریب محیط زیست، در گستره وسیعی از سیمای طبیعی و منظرگاه‌های اطراف و اکناف اغلب شهرها، روستاها و رودخانه‌ها که چشم‌انداز و دورنمای نازیبایی را بر دیدگان هر بیننده و رهگذر ایجاد کرده است، این سازمان با تأکید بر اجرای ماده ۷ آئین نامه کاهش مصرف کیسه‌های پلاستیکی (مصوب ۲۰/۷/۱۴۰۱ هیأت محترم وزیران) نسبت به اثربخشی قوانین و آئین نامه‌های ابلاغی در جامعه مصر است.
همچنین با عنایت به افزایش سفرها در روزهای پایانی سال، ضرورت دارد استانداران، با استفاده از ظرفیت همه دستگاه‌های تحت امر و نیز مکانیسم‌های حقوقی، قانونی و تشویقی در راستای توجه بخشی به مسئولیت قانونی - اجتماعی آحاد جامعه، از طریق رسانه‌های پرمخاطب نظیر مراکز صدا و سیمای استانی و بسیج همه امکانات و مشارکت همه سازمان‌ها و نهادها و اشخاص حقیقی و حقوقی، طبق برنامه‌ای جامع تحت عنوان مسیر سبز - ایران پاک به منظور اجرای طرح‌های پاکسازی طبیعت، به ویژه حاشیه محورهای مواصلاتی شهری و روستایی، تفرجگاه‌ها و زیستگاه‌های طبیعی استان از ۱۵ تا ۲۹ اسفند ماه برنامه‌ریزی کنند تا با ایجاد بسترهای لازم به استقبال سالی جدید رفته و محیط زیستی پاک و سالم داشته باشیم.
از این رو خواهشمند است، با توجه به سابقه و اهمیت موضوع، دستور فرمائید ضمن هماهنگی‌های لازم در کارگروه‌های استانی و متناظر شهرستانی و تدوین اجرای برنامه اقدام این پویش و عزم ملی با مشارکت فعال تمامی سازمان‌ها و ادارات کل مؤثر، گزارش اقدامات را همراه با مستندات، حداکثر تا ۲۰ فروردین ۱۴۰۲ به این سازمان منعکس کند.
تراژدی تلخ سد خرسان ۳ و آوارگی ۱۰ هزار نفر
کورش درخشان‌زاده، فرماندار شهرستان دنا درباره سد خرسان سه، اظهار کرد: با ساخت و آبگیری سد خرسان سه حدود ۱۷ روستا با جمعیتی قریب به ۱۰ هزار نفر از دهستان سادات محمودی شهرستان دنا در استان کهگیلویه و بویراحمد زیر آب می‌رود.
وی با اشاره به آسیب‌های اجتماعی برای منطقه سادات محمودی و سایر مناطق استان کهگیلویه و بویراحمد بخصوص شهر یاسوج، افزود: با این وضعیت، این جمعیت به شهر یاسوج سرازیر می‌شوند و منجر به حاشیه‌نشینی خواهد شد.
فرماندار شهرستان دنا با بیان اینکه مزارستان ۱۲ شهید و حرم مطهر سه امامزاده با ساخت این سد زیر آب خواهند رفت، گفت: سد خرسان سه مجوز زیست محیطی ندارد و آثار مخرب جبران ناپذیری به اکوسیستم شهرستان دنا و منطقه خواهد داشت.
وی با اشاره به اینکه با ساخت این سد آثار باستانی و تاریخی زیادی تخریب و زیر آب خواهند رفت که برخی از این آثار مربوط به دوره ایلامی‌ها است، اظهار کرد: قبرستان تاریخی و نادر هفت هزار ساله که در این منطقه کشف شده با ساخت این سد از بین می‌رود.
درخشان‌زاده افزود: گونه‌های گیاهی و جنگلی نادر و منحصر به فرد در منطقه‌ای که سد خرسان سه باید ساخته شود، وجود دارد که این گونه در ایران تنها در این نقطه رویش دارند و با ساخت این سد نابود می‌شوند.
وی با بیان اینکه مطالعات سد خرسان سه سال ۸۷ آغاز شد، از سال ۹۰ عملیات اجرایی آن آغاز شده و پس از گذشت چندین سال حدود ۱۰ تا ۱۵ درصد پیشرفت فیزیکی دارد، ادامه داد: ساخت این سد در مجموع تبعات و اثرات مخرب و جبران‌ناپذیر زیادی در زمینه اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی، عمرانی، اسکان، راه، آسیب‌های اجتماعی، روحی و روانی در پی خواهد داشت.
فرماندار شهرستان دنا با بیان اینکه شغل و تنها راه درآمد مردم این منطقه کشاورزی و دامداری است و بیش از ۵۰۰ هکتار زمین کشاورزی دارند، تاکید کرد: از مسئولان انتظار داریم آوارگی، جابه‌جایی، اسکان، خدمات، شغل، کشاورزی، باغداری و دامداری ۱۰ هزار نفر جمعیت ۱۷ روستای این منطقه را مدنظر داشته باشند.
نظر شما