به گزارش خبرنگار ایمنا، یکی از معضلاتی که همواره در سیستم آموزشی ایران مورد بحث قرار می‌گیرد، عدالت آموزشی در مقاطع مختلف تحصیلی است که در این راستا اقدامات بسیاری برای بهبود شرایط در نظر گرفته شده و از جمله آن‌ها می‌توان به برگزاری کنکور اشاره کرد.
درواقع آزمون سراسری با هدف توسعه عدالت آموزشی مورد توجه قرار گرفت، اما تاکنون این آزمون مورد انتقاد بسیاری از داوطلبان و حتی کارشناسان قرار گرفته است.
تأثیر دو سویه تغییرات کنکور در عدالت آموزشی
محسن، یکی از دانشجویان مراکز علمی گیلان با اشاره به نقش تغییرات کنکور ۱۴۰۲ در عدالت آموزشی، به خبرنگار ایمنا، می‌گوید: تغییرات کنکور مبحثی جدید است و بررسی تأثیر آن در عدالت آموزشی نیز بسیار حائز اهمیت است.
وی می‌افزاید: درحال‌حاضر افرادی به دلیل نداشتن زمان کافی و برخوردار نبودن از توانایی مالی، نتوانستند در مرحله اول کنکور شرکت کنند.
این دانشجوی مرکز علمی گیلان ادامه می‌دهد: بسیاری از افراد درحال‌حاضر مشغول کار هستند تا بتوانند هزینه لازم را برای شرکت در کنکور تیرماه تأمین کنند، از این جهت تأثیر تغییرات کنکور در عدالت آموزشی باید به طور ویژه مورد بررسی قرار بگیرد.
وی تصریح می‌کند: درواقع تغییراتی مانند دو مرحله‌ای شدن آزمون سراسری برای برخی از افراد فرصت ایجاد کرد و برای برخی عملاً بی تأثیر بوده است، درواقع برخورداری از شرایط مالی مساعد و امکانات لازم برای شرکت در هر دو نوبت کنکور نقش تعیین‌کننده‌ای دارد.
محسن تاکید می‌کند: با این حال به‌تازگی این تغییرات در روند آزمون سراسری اعمال شده و همان قدر که ممکن است منجربه سادگی شرایط کنکور شود، به دشوار شدن این آزمون نیز کمک می‌کند.
کسب رتبه برتر در کنکور به سادگی امکان‌پذیر نیست
آرمان، دانشجوی مقطع کارشناسی ارشد یکی از دانشگاه‌های معتبر کشور در رابطه با وجود تبعیض بین دانش‌آموزان از نظر شرایط مالی، به خبرنگار ایمنا می‌گوید: کسب رتبه برتر در کنکور به سادگی امکان‌پذیر نیست، شاید برخی از افراد برای موفقیت در کلاس‌های بسیاری ثبت‌نام کرده‌اند، اما در همان کلاس‌ها نیز افرادی وجود دارند که رتبه مطلوبی کسب نکرده‌اند.
وی می‌افزاید: درواقع شخصی که در کنکور رتبه برتر به‌دست می‌آورد، شاید از وضعیت مالی مطلوبی برخوردار باشد، اما مطمئناً برای کسب موفقیت تلاش کرده است.
این دانشجوی مقطع کارشناسی ارشد، ادامه می‌دهد: شرایط کنونی کشور به نوعی است که تمام دانش‌آموزان از آموزش یکسان برخوردار نیستند، اما در همین شرایط دانش‌آموزانی هستند که بدون پرداخت هزینه، توانسته‌اند رتبه مطلوبی در کنکور کسب کنند.
وی تصریح می‌کند: انسان‌ها نسبت به یکدیگر از شرایط متفاوتی برخوردار هستند، درواقع فردی ممکن است با بهترین امکانات شکست بخورد، اما برخی از افراد بدون داشتن امکانات به نتیجه مطلوبی دست می‌یابند.
نقش تغییرات کنکور در تسهیل فرآیند ادامه تحصیل
آرمان در رابطه با تأثیر دو مرحله‌ای شدن کنکور در تسهیل فرآیند ادامه تحصیل، اظهار می‌کند: به‌طورکلی دو مرحله‌ای شدن کنکور اقدام بسیار مطلوبی است، زیرا هر فرد ممکن است در روز آزمون با مشکلی مواجه شود که مانع شرکت کردن وی در آزمون شود.
وی می‌افزاید: درحال‌حاضر اگر داوطلب نتواند در یکی از آزمون‌ها شرکت کند، شانس مجددی خواهد داشت و می‌تواند با صرف وقت کمتری در مرحله دوم آزمون سراسری شرکت کند.
این دانشجوی مقطع کارشناسی ارشد، تاکید می‌کند: درواقع دو مرحله‌ای شدن کنکور از اتلاف وقت داوطلبان جلوگیری می‌کند و به‌طورکلی اقدام خوبی در راستای تسهیل فرآیند ادامه تحصیل محسوب می‌شود.
کنکور نقش ویژه‌ای در حفظ عدالت آموزشی دارد
محسن، دانشجوی دکترای یکی از دانشگاه‌های معتبر کشور در رابطه با نقش کنکور در عدالت آموزشی به خبرنگار ایمنا می‌گوید: شرایط عدالت آموزشی در دبیرستان متفاوت از شرایط تحصیل در دانشگاه است.
وی می‌افزاید: در دانشگاه، مراکز دولتی عملکرد بسیار مطلوبی دارند، اما مدارس دولتی امکانات لازم برای تحصیل دانش‌آموزان را ندارند، البته در این مقطع مدارس تیزهوشان و سمپاد شرایط متفاوتی دارند.
این دانشجوی مقطع دکتری، ادامه می‌دهد: با وجود کمبود امکانات در مدارس دولتی، ایرانیان به قدری نبوغ دارند که در همین شرایط توانسته‌اند رتبه‌های برتری در کنکور کسب کنند و به ادامه تحصیل در دانشگاه‌های برتر کشور بپردازند.
وی تاکید می‌کند: در این شرایط وجود آزمون سراسری نقش ویژه‌ای در حفظ عدالت آموزشی ایفا می‌کند و درصورتی‌که کنکور وجود نداشت، قطعاً وضعیت عدالت آموزشی وخیم‌تر می‌شد.
محسن تصریح می‌کند: درواقع کنکور وضعیت استانداردی ایجاد کرده، اما با این حال عدالت آموزشی در هیچ‌کدام از مقاطع تحصیلی کشور مشاهده نمی‌شود.
عدالت آموزشی در ایران مشاهد نمی‌شود
عیسی چراتی، دکترای جامعه‌شناسی در رابطه با وجود عدالت آموزشی در ایران به خبرنگار ایمنا، می‌گوید: با توجه به اینکه ایران از وسعت بسیاری برخوردار است و جمعیت زیادی در این کشور زندگی می‌کنند، قطعاً شرایط آموزشی یکسانی نمی‌تواند وجود داشته‌باشد.
وی می‌افزاید: در کشور وسیعی مانند ایران قاعدتاً برخی از شهرها از امکانات و مراکز آموزشی بهتری برخوردار هستند و قطعاً تفاوت بین مناطق مختلف کشور مشاهده می‌شود، البته این مسئله در دنیا به سمت مرتفع شدن حرکت می‌کند.
کنکور نتوانسته به وظیفه خود در جهت عدالت آموزشی عمل کند
این دکترای جامعه‌شناسی در رابطه با تأثیر کنکور در عدالت آموزشی، می‌گوید: در راستای برقرار عدالت آموزشی، قرار بود اقداماتی انجام شود که یکی از این اقدامات، برگزاری آزمون سراسری بود.
وی در همین رابطه ادامه می‌دهد: کنکور آزمونی است که سوالات آن در سراسر کشور متناسب با رشته‌های مختلف سطح یکسانی دارد و دبیران نیز معمولاً نقشی در طراحی سوالات و تصحیح آزمون ندارند.
چراتی تصریح می‌کند: با این حال اگر شرایط موجود را مشاهده کنیم، متوجه می‌شویم که تنها عامل مشترک بین دانش‌آموزان کل کشور، کتاب درسی است و قطعاً همچنان بین دانش‌آموزانی که در نقاط مختلف کشور تحصیل می‌کنند تفاوت وجود دارد.
وی می‌افزاید: مسئله دیگری که عدالت آموزشی را در کشور زیر سوال می‌برد، وجود مدارس مختلفی است که در مقاطع مختلف شکل گرفته و عملاً عدالتی که قرار بود به واسطه کنکور شکل گیرد، توسط این مسئله به چالش کشیده شده است.
این دکترای جامعه‌شناسی ادامه می‌دهد: علاوه بر این موارد برگزاری کلاس‌های کنکور و ارائه کتاب‌های کمک‌درسی که از قیمت بسیار زیادی نیز برخوردار هستند، باعث شده تبعیضی بین دانش‌آموزان ایجاد شود.
وی تاکید می‌کند: درواقع دانش‌آموزی که در مناطق محروم کشور تحصیل می‌کند قطعاً نمی‌تواند هزینه کتاب‌های کمک‌درسی را بپردازد، از طرفی چنین کتاب‌هایی در مناطق محروم وجود ندارد.
تغییرات کنکور تأثیر بسزایی در ایجاد عدالت آموزشی نداشته است
چراتی با اشاره به نقش تغییرات کنکور در ایجاد عدالت آموزشی، می‌گوید: درحال حاضر با توجه به اینکه تغییرات کنکور تنها در یک دوره صورت گرفته و هنوز منجربه ورود داوطلبان به دانشگاه نشده است، خیلی نمی‌توان این مسئله را مورد ارزیابی قرار داد.
وی می‌افزاید: با این وجود می‌توان گفت که تغییرات اخیر کنکور تنها برخی از دروس را از رقابت حذف کرده و منجربه ایجاد عدالت آموزشی نشده است.
این دکترای جامعه‌شناسی ادامه می‌دهد: زمانی که از عدالت آموزشی صحبت می‌کنیم، باید شرایط تحصیل یکسان باشد، اما در امتحان نهایی که برای تعیین معدل برگزار می‌شود، معلم نقشی در طراحی و تصحیح اوراق امتحانی ندارد.
وی تاکید می‌کند: با توجه به این مسئله همچنان بین دانش‌آموزی که در روستا تحصیل می‌کند با شخصی که در شهرهای بزرگ درس می‌خواند، تفاوت بسیاری وجود دارد. از طرفی کلاس‌های تقویتی یا کتاب‌های کمک‌آموزشی، موضوعی است که برای دانش‌آموزان روستایی وجود ندارد.
چراتی تصریح می‌کند: در نتیجه می‌توان گفت که تأثیر معدل در رتبه کنکور نیز نمی‌تواند باعث عدالت آموزشی شود، زیرا همچنان شخصی که وضعیت مالی مناسب‌تری دارد، بهتر می‌تواند برای موفقیت خود تلاش کند.
وی خاطرنشان می‌کند: با این موارد عملاً نمی‌توان عدالت آموزشی را برقرار کرد، متأسفانه در شرایط کنونی افرادی که از وضعیت مالی مطلوبی برخوردارند، موفق‌تر هستند و تغییرات کنکور نیز تنها روند آزمون را تغییر داده است.
گزارش از مهرداد رجبی، خبرنگار سرویس علم‌وفناوری خبرگزاری ایمنا
نظر شما