حسن اکلیلی در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا درباره وضعیت تئاتر کمدی انتقادی اصفهان، اظهار کرد: تئاتر کمدی انتقادی اصفهان با بیش از ۱۰۰ سال سابقه، دارای یک عصر طلایی در زمان «ناصر فرهمند» است؛ در این دوران استاد فرهمند تئاترهای شاخص و بزرگی را در بخش کارهای «شکسپیر» انجام داد تاجایی‌که تنها هنرپیشه ثبت‌شده در زمینه کارهای شکسپیر شناخته شد.
وی افزود: در دوران طلایی تئاتر اصفهان این فرد با انجام کارهای کمدی انتقادی فاخر، توانست شکوفا شود و با پرورش شاگردانی همچون نصرت‌الله وحدت و رضا ارحام‌صدر، خدمت شایان توجهی به عرصه نمایش اصفهان و کشور کرد.
پیشکسوت تئاتر طنز استان اصفهان تصریح کرد: از بین شاگردان فرهمند، رضا ارحام‌صدر در زمینه کمدی انتقادی خوش می‌درخشد و به حدی نمایش‌های وی مورد استقبال قرار می‌گیرد که مردم در اصفهان از بین فیلم‌های خارجی اکران شده روی پرده سینما و فیلم‌های فارسی باحال و هوای خاصشان، تئاتر کمدی انتقادی اصفهان را برای تماشا انتخاب می‌کردند. در آن دوران بود که این نمایش به فرماندهی رضا ارحام صدر طی دهه چند پا می‌گیرد.
علت اوج‌گیری تئاتر طنز اصفهان
وی تصریح کرد: نمایش‌های استاد ارحام درحالی‌که شاید بیش از دو ساعت به طول می‌انجامید، مردم را طی آن ساعات می‌خنداند و مطالبی در آن نمایش‌ها مطرح می‌شد که بیان‌کننده مشکلات روزمره مردم بود و بخش اعظمی از آن نیز هشدار به جامعه بود که باید حواسشان در بخش‌های مختلف جمع باشد.
اکلیلی ادامه داد: به همین علت تئاتر اصفهان کم‌کم اوج می‌گیرد و همه مردم از سراسر ایران و حتی ایرانیانی که از خارج به اصفهان سفر می‌کردند به‌جز مشاهده آثار تاریخی اصفهان، مشاهده یک اثر زنده نمایشی از استاد رضا ارحام‌صدر جز برنامه‌هایشان بود. در آن دوران بعضی وقت‌ها این فرصت پیش می‌آمد که افراد یک نمایش را چندین بار مشاهده می‌کردند و هر بار نیز برایشان تازگی داشت؛ چراکه به بخش‌های نمایش مسائل نوتر و مطابق با بحث روز نیز در حد یک گفتمان کوتاه اضافه می‌شد.
وی ادامه داد: در دوران طلایی تئاتر کمدی انتقادی اصفهان، متن‌ها، اجراها و کادر گروه استاد ارحام گروه حرفه‌ای و متشکل از افراد اجتماعی و شناخته‌شده‌ای در اصفهان بودند که مورد استقبال مردم واقع می‌شدند، ضمن اینکه سالن بسیار خوبی با گنجایش ۳۰۰ نفر نیز در اختیار آن‌ها بود و همیشه برای بلیت‌های نمایش پیش‌فروش داشتند و سالن مملو از تماشاگر بود.
پیشکسوت تئاتر طنز استان اصفهان اظهار کرد: در آن دوران زمینه‌ای فراهم بود که چگونگی زیست مردم می‌طلبید نمایش را به‌عنوان ارمغان در اصفهان داشته باشند و این‌گونه بود که تئاتر اصفهان در آن زمان اسم‌ورسم پیدا کرد.
مباحث مالی علت سوق داده شدن هنرمندان تئاتر را به انجام کارهای سطحی
این پیشکسوت تئاتر کمدی انتقادی اصفهان درباره انجام کارهای ضعیف امروزه در حوزه تئاتر نیز بیان کرد: در گذشته انگیزه برای کار در تئاتر بسیار بود و هنرمندان با عشق کار می‌کردند و البته روزمرگی‌های هنرمندان هم به نحوی طی می‌شد؛ اما در دوره اخیر گرانی و تورم باعث شده تا کار نمایش و تولید به یکی از گران‌ترین کارها تبدیل شود درحالی‌که این هزینه‌ها را باید مسئولان و متولیان هنر بپردازند.
وی با اشاره به نقش شهرداری‌ها در توسعه تئاتر طنز تصریح کرد: در دنیا شهرداری‌ها موظف هستند به امور فرهنگی و هنری و به هنر نمایش بپردازند و از آن حمایت کنند.
اکلیلی اظهار کرد: در اصفهان هنرمندان عرصه تئاتر باید با قرض نمایشی را تولید کنند حال این نمایش مورد استقبال یا انتقاد واقع شود، به‌هرحال آن‌ها این هزینه‌ها را متقبل شده‌اند.
این پیشکسوت تئاتر کمدی انتقادی اصفهان ادامه داد: بعد از انقلاب یکی از گروه‌هایی که در زمینه کمدی انتقادی در اصفهان خوب کارکرد، همان گروهی بود که در آن فعالیت داشتم. در آن دوران تعداد زیادی نمایش توسط این گروه نمایشی اجرا شد و حدود ۵۰ تله‌تئاتر برای تلویزیون تولید کردیم که بسیار در تهران مورد استقبال واقع شد.
وی افزود: این گروه طی یک سال در سینما فلسطین که تبدیل به سینما تئاتر شده کار بنایی انجام داد، سالن و سیستم‌های پرده، صدا و نور را آماده کرد و چند سالی در آن مکان تئاتر طنز اجرا شد اما این فضا را از ما گرفتند، می‌خواهم بگویم اگر مسئولان دلسوزی می‌کردند و مهربان‌تر بودند امکانش بود این کار ادامه داشته باشد.
نمایش کمدی انتقادی باید درشان مردم اصفهان باشد
اکلیلی خاطرنشان کرد: هم‌اکنون اگر از تئاتر کمدی غفلت کنیم با مشکلاتی مواجه خواهیم شد همان‌طورکه کشورهای مجاور در حال ثبت و مصادره نمایش کمدی انتقادی به نام خودشان هستند و مسئولان ما در خواب گران‌اند. هم‌اکنون فرصت خاصی است که آقایان به خود بیایند و درمورد تئاتر طنز به‌ویژه با افرادی که حرفه‌ای هستند مذاکره کنند و برای حال خوب مردم و برای اینکه شب‌ها چراغ‌های بیشتری در شهر روشن باشد و مراکز نمایشی مجدد فعال شود، مذاکره کنند.
وی تأکید کرد: باید تئاتر طنز انتقادی درست و اصولی انجام شود نه اینکه اسم هر کار سخیف و نادرستی را طنز را بگذاریم، این کار در شأن مردم شریف ایران نیست و این نوع نمایش‌ها را نمی‌توان به‌عنوان تئاتر طنز شناخت، چراکه یک‌سری کار و حرف‌هایی که هیچ ربطی به هنر نمایش ندارد و باید در بخش‌های خاصی از شهر گفت‌وشنود شود، وارد صحنه نمایش می‌شود؛ بنابراین نمایش کمدی انتقادی باید درشان مردم اصفهان باشد.
ذائقه تماشاگر را هنرمندان تئاتر تعیین می‌کنند
پیشکسوت تئاتر کمدی انتقادی اصفهان درباره تغییر ذائقه مردم در تئاتر گفت: ذائقه تماشاگر را باید هنرمندان عرصه تئاتر تغییر دهند نه اینکه تماشاگر سبک و سیاق کار ما را تغییر دهد و برای ما تعیین تکلیف کند.
وی ادامه داد: در حال حاضر این اتفاق برعکس شده است و تماشاگر برای ما تعیین تکلیف می‌کند که کارهای سطحی انجام دهید تا ما دوستتان داشته باشیم و بخندیم، درحالی‌که هنر نمایش باید گامی پیش از مردم باشد و برای مردم راهگشا باشد و آن‌ها را راهنمایی کند.
اکلیلی افزود: دلیل تغییر ذائقه مردم در سیستم‌های امروزی، انجام کارهای بسیار سخیف و نادرست است که مشاهده آن‌ها برای خانواده‌ها هم سم است؛ متأسفانه این کارها وارد صحنه نمایش شده و یک‌سری افراد کم‌تربیتی را از فیلم‌ها به‌عنوان آدم‌های نمایش وارد صحنه نمایش کرده‌اند که نمی‌شود با آن‌ها حشرونشر داشت و اینک آن‌ها قهرمان قصه می‌شوند، پس درنتیجه همین اتفاق می‌افتد درحالی‌که به نظرم باید هر چیزی در جایگاه خودش باشد.
رعایت اصول نمایش در طنز ضروری است
وی درخصوص رعایت شیوه‌های اصولی تئاتر کمدی گفت: اگر قرار است کاری صرفاً برای خنداندن انجام شود که به شیوه‌های مختلف نیز می‌توان این کار را انجام داد، اما اگر قرار باشد نمایش اجرا کنیم باید اصولی و دارای مقدمه و مؤخره و پیام باشد؛ همچنین شیوه‌های بازیگری در آن عمل و اثرات کارگردان در آن کار دیده شود، مهم‌تر اینکه فردی که نمایش را مشاهده می‌کند آن را فراموش نکند، همان‌طورکه درگذشته این‌چنین بوده و هم‌اکنون هم برخی از نمایش‌ها این‌گونه است و از یادها نمی‌روند.
اکلیلی ادامه داد: هم‌اکنون هجمه‌های بخصوصی در فرهنگ ما واردشده اما پس از گذشت سال‌ها هنرمندان نمایشیمان را دوست داریم و به آن‌ها احترام می‌گذاریم؛ چراکه آدم‌ها چه زنده و مرده سرمایه‌های ما هستند و اگر زمانی چنین اتفاقی افتاده مسئولان هم در این زمینه بی‌تقصیر نبوده‌اند و از تئاتر حمایت نکرده‌اند.
وی گفت: هنرمندان عرصه تئاتر به دلیل نیاز مالی و نبود امکانات به انجام کارهای سطحی می‌پردازند، اگر بازیگران دارای یک حقوق مکفی بودند وزندگی‌شان خوب اداره می‌شد، برای انتخاب کارهایشان وقت می‌گذاشتند و حق انتخاب داشتند و هر کاری را هم انجام نمی‌دادند و اگر امروز تن به هر کاری می‌دهند به دلیل نیاز است.
رسالت جشنواره خندستان در توسعه تئاتر طنز فاخر
اکلیلی درباره برگزاری جشنواره خندستان نیز خاطرنشان کرد: با ترکیب‌بندی‌های مقرراتی اداری و مالی نمی‌شود کارهایی را بدعت نهاد که ریشه نداشته باشد.
وی افزود: برگزاری جشنواره خندستان اقدام مثبتی است که برای آن هزینه هم شده است. متولیان برگزاری این جشنواره باید در اتاق فکرشان بررسی کنند در کدام حوزه از جشنواره‌های طنز کشور کم‌کاری شده است تا بتوانند این نقایص و کم‌کاری‌ها را در جشنواره خندستان برطرف کنند، اگر این امر صورت گیرد شاهد رونق هر چه بیشتر این جشنواره خواهیم بود.
اکلیلی خاطرنشان کرد: به نظر می‌رسد مسئولان برگزاری جشنواره خندستان به‌صورت کامل جامعه فرهنگی را بررسی نکرده‌اند و فقط کار خودشان را با برگزاری خندستان راه انداخته‌اند.
نظر شما