98 درصد از کلسیم موجود در بدن انسان داخل استخوان‌ها ذخیره می‌شود. کمبود کلسیم مشکلات بزرگی همچون پوکی استخوان، شکستگی لگن، ضعیف شدن ستون فقرات و مچ دست را به همراه دارد. کمبود کلسیم عوامل مختلفی دارد و می‌توان از بروز آن جلوگیری کرد. در این مقاله هر آنچه که درباره شناخت، تشخیص و پیشگیری از کمبود کلسیم نیاز است بدانید را بررسی خواهیم کرد.
منظور از کمبود کلسیم چیست؟
بدن انسان برای این که در وضعیت نرمال خود قرار بگیرد نیاز به کلسیم دارد. میزان کلسیم در بدن افراد مختلف با دیگری متفاوت است. به‌عنوان مثال مردان و زنان 19 الی 50 ساله روزانه به 1000 میلی‌گرم، زنان 51 الی 70 ساله به روزانه 1200 میلی‌گرم و افراد 70 سال و بالاتر نیاز به 1200 میلی‌گرم کلسیم در طول روز نیاز دارند. زمانی که بدن شما قادر نباشید میزان کلسیم تعیین شده را تامین کند، اصطلاحا دچار کمبود کلسیم می‌شود. کمبود کلسیم در دراز مدت باعث پوکی استخوان، بروز بیماری و اختلالات ناشی از کمبود کلسیم می‌شود.
چه چیزی باعث کمبود کلسیم می شود؟
کمبود کلسیم ناشی از تغذیه نامناسب و عدم دریافت کلسیم کافی توسط بدن است. دکتر هریس بیان می‌کند: «وقتی کلسیم کافی در جریان خود دارید، نشان می‌دهد که استخوان‌های شما به اندازه کافی کلسیم ندارد. در چنین شرایطی بدن شما سعی می‌کند با ذخیره نکردن کلسیم، تعادل را در بدن شما برقرار کند.» هریس همچنین می‌گوید که بدن شما وقتی دچار کمبود کلسیم می‌شود مجبور است که کلسیم مورد نیاز خود را از استخوان‌ها یا دندان‌های شما بگیرد تا سطح کلسیم خون به حالت عادی برگردد. این موضوع باعث می‌شود که خطر ابتلا به پوکی استخوان در آینده افزایش یابد.
نکته: هیپوکلسمی، نوع شدید کمبود کلسیم است که بر اثر کمبود ویتامین دی یا منیزیم رخ می‌دهد. همچنین عواملی همچون تولید کمتر هورمون پاراتیروئید، مصرف داروهایی شیمی درمانی، داروهای بیس فسفونات و وجود برخی بیماری‌ها باعث بروز این بیماری می‌شود.
کمبود کلسیم برای چه افرادی خطرناک است؟
کمبود کلسیم یک زنگ خطر برای همه افراد است. اما برخی افراد وجود دارند که کمبود کلسیم در بدن آن‌ها بسیار خطرناک است و ممکن است مشکلات بزرگی به همراه داشته باشید. این افراد عبارت‌اند از:
زنان یائسه
زنانی که از در دوره یائسگی یا پس از آن قرار دارند، سالانه یک درصد از تراکم استخوان خود را از دست می‌دهند. این افراد برای جلوگیری از کمبود کلسیم و قوی نگه داشتن استخوان‌های خود باید روزانه 1200 میلی گرم کلسیم مصرف کنند.
افرادی که لبنیات مصرف نمی‌کنند
همان‌طور که می‌دانید محصولات لبنی سرشار از کلسیم و ویتامین دی هستند. برخی از افراد گیاهخوار، افرادی که به شیر آلرژی دارند و همچنین افرادی که تحمل کافی برای لاکتوز را ندارند، از مصرف لبنیاتی همچون شیر، پنیر، ماست و... اجتناب می‌کنند. این افراد به شدت در معرض کمبود کلسیم و پوکی استخوان قرار دارند.
افرادی که کم کاری پاراتیروئید دارند
پاراتیروئید یک بیماری نادر و خطرناک است که طی آن بدن به اندازه کافی هورمون پاراتیروئید تولید نمی‌کند. در چنین شرایطی سطح کلسیم بدن کاهش پیدا کرده و بدن افراد دچار مشکل می‌شود.
افرادی که منیزیم کافی ندارند
منیزیم یکی از مواد معدنی و مورد نیاز بدن است که وظیفه مهمی را بر عهده دارد. منیزیم کمک می‌کند که غدد پاراتیروئید هورمونی را ترشح کند که هنگام کمبود کلسیم، سطح کلسیم خون را افزایش می‌دهد. کمبود منیزیم منجر به بروز بیماری هیپوکلسمی می‌شود. بنابراین بهتر است روزانه بین 310 الی 420 میلی گرم منیزیم دریافت کنید تا از بروز مشکلات احتمالی جلوگیری کنید.
ویتامین D کافی دریافت نمی‌کنید
ویتامین D رابطه مستقیمی با کلسیم دارد و اگر بدن شما ویتامین دی کافی نداشته باشد با مشکل روبرو خواهید شد. ویتامین دی از طریق نور خورشید، تغذیه مناسب یا مصرف مکمل‌های غذایی تامین می‌شود. مردان و زنان کمتر از 70 سال نیاز به 600 واحد ویتامین دی و افراد بالای 70 سال نیاز به 800 واحد ویتامین دی نیاز دارند. مکمل‌های ویتامین دی بهترین راهکار برای جبران کمبود این ویتامین هستند و از شکستگی استخوان‌ها، پوکی استخوان و سایر بیماری‌های ناشی از کمبود ویتامین دی جلوگیری می‌کنند.
علائم کمبود کلسیم کدام اند؟
کمبود کلسیم همیشه با علامت همراه نیست و ممکن است به یک باره آن را حس کنید. اغلب موارد پوکی استخوان و هیپوکلسمی بدون علامت و یواشکی رخ می‌دهند. اما بیشتر مواقع می‌توان بر اساس یک سری علائم متوجه شد که بدن دچار کمبود کلسیم شده است. به‌طور کلی علائم کمبود کلسیم در بدن عبارت‌اند از:
- احساس سوزش یا سوزش در دست‌ها و پاها
- گرفتگی عضلات
- عصبانیت بیش از حد
- سردرد
- اسپاسم عضلانی در دست‌ها، پاها، بازوها یا صورت
- بی‌حسی یا سوزن سوزن شدن در اطراف دهان، انگشتان دست و پا
- پوست خشک و درشت
- ریزش مو
- نازک شدن ابروها
- خستگی
- ضعف عمومی
- ریتم غیر طبیعی قلب
در صورتی که علائم ذکر شده را مشاهده می‌کنید بهتر است به پزشک مراجعه کنید. کاهش شدید کلسیم خون باعث آسیب دیدن کلیه، افسردگی، اختلال دوقطبی، کلسیفیکاسیون مغز آب مروارید، نارسایی احتقانی قلب، تشنج، سوزش در دست‌ها و پاها می‌شود. پس باید کاملا هوشیار باشید و به موقع از کمبود کلسیم جلوگیری کنید.
چگونه کمبود کلسیم را تشخیص دهیم؟
برای تشخیص کمبود کلسیم کار سختی در پیش ندارید، چون با دادن یک آزمایش ساده می‌توانید از وضعیت کلسیم بدن خود مطلع شوید. دو نوع کلسیم در بدن وجود دارد که کلسیم محدود و آزاد نامیده می‌شوند. کلسیم محدود به کلسیمی که به پروتئین‌های موجود در خون متصل می‌شوند، گفته می‌شود. اما کلسیم آزاد یا کلسیم یونیزه به کلسیم‌هایی گفته می‌شود که به پروتئین‌ها متصل نیست.
برای تشخیص کمبود کلسیم می‌توان از دو آزمایش کلسیم یونیزه یا آزمایش خون کل کمک گرفت. آزمایش خون کل میزان کلسیم آزاد و محدود را نشان می‌دهد. معمولا مقدار کلسیم متصل و آزاد در بدن برابر است. آزمایش نوع دوم فقط میزان کلسیم آزاد خون را نشان می‌دهد و معمولا زمانی که نتیجه آزمایش خون کل طبیعی نباشد گرفته می‌شود.
درمان کمبود کلسیم بدن
نحوه درمان کمبود کلسیم با توجه به شدت کمبود کلسیم و علت آن کاملا متفاوت است. اگر کمبود کلسیم خفیف باشد، دکتر ممکن است مکمل کلسیم یا ویتامین دی تجویز کند. اما اگر دلیل کمبود کلسیم شما هیپوکلسمی باشد، ممکن است نیاز به انفوزیون داخل وریدی لازم باشد. همچنین در صورتی که کمبود کلسیم ناشی از کم کاری پاراتیروئید باشد ممکن است برای شما تا آخر عمرتان مکمل کلسیم و ویتامین D یا سایر داروهای درمانی را تجویز کند.
راه های جلوگیری از کمبود کلسیم
همان‌طور که داخل مقاله بررسی کردیم کمبود کلسیم علائم مختلفی دارد و اگر درمان نشود مشکلات زیادی را به همراه خواهد داشت. برای جلوگیری از کمبود کلسیم باید رژیم غذایی خود را اصلاح کرده و از غذاهای حاوی کلسیم و ویتامین دی همچون لبنیات، غلات، میوه و سبزیجات و... استفاده کنید. در صورتی که دچار کمبود شدید کلسیم هستید بهتر است از مکمل‌های کسلیم و ویتامین دی استفاده کنید. داروخانه روشا، بهترین مکمل‌های کلسیم را با قیمت مناسب و بهترین کیفیت ممکن ارائه می‌دهد. بنابراین با مراجعه به سایت داروخانه معتبر می‌توانید مکمل‌های کلسیم مورد نیاز خود را خریداری کرده و با مصرف اصولی آن‌ها از کمبود کلسیم و پوکی استخوان ناشی از آن جلوگیری کنید.
نظر شما