به گزارش خبرنگار ایمنا، طی چند سال اخیر نگاه دانشگاه‌ها به سمت مراکز علمی نسل سوم حرکت کرده است؛ این نسل از دانشگاه‌ها علاوه بر پژوهش به فعالیت‌های کاربردی، محصول‌محور و ثروت‌آفرین می‌اندیشند. در این بین انتظار امروز جامعه مراجعه بیشتر به دانشگاه‌ها برای رفع معضلات کشور است. به اعتقاد بسیاری از کارشناسان، پژوهش کاربردی یکی از ارکان‌های لازم برای افزایش اعتبار دانشگاه است و قطعاً افزایش اعتبار مراکز علمی یک کشور منجر به توسعه آن می‌شود.
پژوهش چیست؟
عیسی چراتی، یک دکترای جامعه‌شناسی در رابطه با معنای پژوهش به خبرنگار ایمنا می‌گوید: تمام انسان‌ها دانسته‌هایی دارند، اما تنها دانسته‌هایی تحت عنوان پژوهش شناخته می‌شود که مبتنی بر تحقیق و جستجو باشد و از مسیر روش‌های علمی عبور کند.
وی می‌افزاید: پژوهش با هر جستجو و تحقیقی یکسان نیست؛ درواقع پژوهش از محتویات علمی برخوردار است و معمولاً توسط افرادی انجام می‌شود که در حوزه علم و دانش فعال هستند.
این دکترای جامعه‌شناسی ادامه می‌دهد: پژوهش را نمی‌توان با تحقیقات ساده‌ای که با جستجو در اینترنت و یا مطالعه چند کتاب ساده انجام می‌شود، یکسان دانست.
پژوهش؛ شاخصه دانشگاه‌های برتر جهان
وی در رابطه با نقش پژوهش در توسعه کشورها می‌گوید: اگر بخواهیم در رابطه با جایگاه و اهمیت پژوهش در کشورهای توسعه‌یافته صحبت کنیم، ابتدا باید میزان تولید علم در جهان را مورد بررسی قرار دهیم.
چراتی در همین رابطه ادامه می‌دهد: اگر میزان تولید علم در دنیا را که براساس تعداد مقالات منتشر شده توسط دانشگاه‌ها، اساتید و دانشجوهای دوره ارشد و دکتری حساب می‌شود را بررسی کنیم، متوجه می‌شویم هر کشوری به میزان تولید علمی که دارد در حوزه اقتصاد و تکنولوژی نیز پیشرفت کرده است.
وی تصریح می‌کند: قطعاً برای اینکه فعالیت‌های پژوهشی انجام شود و توسعه یابد، نیازمند فراهم شدن بستری مناسب است؛ در تمام دنیا مناسب‌ترین بستر برای انجام پژوهش دانشگاه است.
این دکترای جامعه‌شناسی می‌افزاید: هرچه یک کشور از دانشگاه‌های معتبری برخوردار باشد، قطعاً به نسبت آن پژوهش‌های بهتری نیز خواهد داشت و به موجب این مسئله شاهد پیشرفت کشور خواهیم بود.
وی با اشاره به نحوه رتبه‌بندی دانشگاه‌ها می‌گوید: معمولاً میزان اعتبار دانشگاه‌ها براساس رنکینگ جهانی تعیین می‌شود که در این رتبه‌بندی یکی از ملاک‌های دانشگاه معتبر میزان پژوهشی است که توسط اساتید و دانشجویان هر دانشگاه انجام می‌شود.
چراتی ادامه می‌دهد: اگر مقایسه‌ای ساده بین ایران و کشوری مانند فنلاند که جمعیت آن معادل یک پانزدهم ایران است، انجام دهیم، متوجه می‌شویم که تعداد دانشگاه‌های این کشور معادل دانشگاه‌های ایران است.
وی تاکید می‌کند: درواقع کشور فنلاند بر خلاف جمعیت کمی که نسبت به ایران دارد از دانشگاه‌های بسیاری برخوردار است. حال اگر دانشگاهی که در فنلاند رتبه پنجم دارد را با ایران مقایسه کنیم، متوجه می‌شویم که رتبه این دانشگاه در جهان معادل ۳۰۰ است، اما رتبه دانشگاه معتبر ایران در دنیا ۸۰۰ است.
این دکترای جامعه‌شناسی با اشاره به اهمیت این موضوع می‌گوید: این تفاوت به میزان پژوهشی اشاره دارد که در دانشگاه‌های فنلاند انجام می‌شود؛ قطعاً پژوهش بیشتر نشان دهنده اساتید قوی‌تر و در نتیجه دانشگاه‌های علمی‌تر است که این مسئله در جامعه نیز تأثیرگذار است.
وی می‌افزاید: درواقع میزان توسعه و پیشرفت کشور در حوزه‌های مختلف اجتماعی نیز تحت تأثیر میزان تولید علمی است که براساس پژوهش در دانشگاه‌ها انجام می‌شود و این مسئله در تمام عرصه‌های علمی وجود دارد.
جایگاه پژوهش در ایران نامشخص است
حمیدرضا یوسفی، یک دکترای شیمی آلی در رابطه با جایگاه پژوهش در کشور می‌گوید: متأسفانه پژوهشی که در ایران مورد توجه قرار می‌گیرد، کمی ناشناخته است و حتی افراد باتجربه نیز قادر به درک کامل آن نخواهند بود.
وی می‌افزاید: اگر به جایگاه پژوهش در مقاطع مختلف تحصیلی نگاه کنیم، متوجه می‌شویم که انجام پژوهش از دوره ابتدایی در قالب جشنواره‌ها و مسابقات علمی مورد توجه قرار می‌گیرد، اما معنا و روش پژوهش به دانش‌آموز تدریس نمی‌شود.
این دکترای شیمی آلی ادامه می‌دهد: در مسیر پژوهش، ارائه و حضور در دیدار جزو آخرین مراحل است و باید پیش از این مراحل دانش‌آموز و خانواده را از اهمیت و هدف پژوهش آگاه و بستری مناسب برای انجام پژوهش فراهم کرد.
وی با اشاره به معنای پژوهش می‌گوید: به طور کلی هر فعالیت علمی که توسط یک فرد یا گروهی در جهت رفع، شناسایی یا ریشه‌یابی یک مشکل انجام و طی آن فعالیت ایده‌ای برای رفع مشکل ارائه شود، تحت عنوان پژوهش شناخته می‌شود.
یوسفی تاکید می‌کند: پژوهش‌های نوین معمولاً مبتنی بر مشکلاتی است که در جامعه مشاهده می‌شود. اگر به نخستین پژوهش‌های بشر نگاه کنیم، متوجه می‌شویم که رفع نیازهای اساسی جزو نخستین مباحث مدنظر پژوهشگران قرار می‌گرفت که از جمله آن‌ها می‌توان به تأمین غذا و وسایل نقلیه اشاره کرد.
سودآوری دوسویه پژوهش
وی در رابطه با مزایای پژوهش، می‌گوید: به طور کلی پژوهش برای شخص پژوهشگر مزایای بسیاری دارد که از جمله آن‌ها می‌توان به افزایش اعتماد به‌نفس و قرار گرفتن در شرایط داوری صحیح اشاره کرد. علاوه بر آن پژوهش در دوران نوجوانی می‌تواند جرقه‌ای برای کارآفرینی باشد.
این دکترای شیمی آلی ادامه می‌دهد: معمولاً افرادی که در فعالیت‌های پژوهشی شرکت می‌کنند با پیشرفت تحصیلی نیز مواجه می‌شوند، زیرا شرکت در این فعالیت‌ها باعث افزایش انگیزه و علاقه‌مند شدن به تحصیل می‌شود.
وی افزود: علاوه بر این مسائل پژوهش باعث می‌شود که دانشمندان و مخترعان بسیاری خارج از مسیر تحصیلی به جامعه اضافه شود و این مسئله اهمیت پژوهش را نشان می‌دهد.
یوسفی با اشاره به اهمیت پژوهش برای کشور می‌گوید: فعالیت‌های پژوهشی به مرور زمان منجر به تأسیس پژوهشکده می‌شود و نتیجه این پژوهشکده‌ها مراکز علمی مختلفی مانند شرکت‌های فضایی، بیوتکنولوژی و نیروگاه‌ها است، از طرفی فناوری‌های نوین نیز از طریق پژوهش شکل می‌گیرد.
وی می‌افزاید: علاوه بر این مسئله بسیاری از پژوهشگران کشور می‌توانند با شرکت‌های بزرگ جهان ارتباط گرفته و باعث پررنگ‌تر شدن نام کشور شوند. در حال حاضر نیز دانشمندان ایرانی بسیاری در شرکت‌هایی مانند ناسا و مایکروسافت باعث سربلندی کشور شده‌اند.
پژوهش باید از ابتدایی مورد توجه قرار بگیرد
این دکترای شیمی آلی با اشاره به اینکه پژوهش باید از مقطع ابتدایی مورد توجه قرار گیرد، می‌گوید: در مقطع ابتدایی دانش‌آموز باید با مقدمات پژوهش آشنا شود تا در دوران دانشگاه بتواند نتیجه آموزه‌های خود را استفاده کند.
وی می‌افزاید: درواقع شخصی که در کودکی با پژوهش آشنا شود و تبدیل به پژوهشگر شود در دوران دانشگاه تبدیل به مخترع می‌شود، اما متأسفانه بسیاری از افراد در دوران دانشگاه با پژوهش آشنا می‌شوند.
یوسفی ادامه می‌دهد: در حال حاضر به دلیل اینکه در دانش‌آموزان در ابتدایی با پژوهش آشنا نمی‌شوند در دانشگاه معمولاً با مشکل مواجه می‌شوند، زیرا در این مقطع انتظار جامعه از دانشجو زیاد است، اما بستری برای یادگیری فراهم نشده است.
وی تاکید می‌کند: با توجه به این مسئله پژوهش باید از کودکی مورد توجه قرار گیرد تا دانشجو در دوران تحصیلات دانشگاه خود با مشکل مواجه نشود و بتواند به عنوان مخترع محصولات کاربردی تولید کند.
این دکترای شیمی آلی می‌افزاید: پژوهش باید اصولی و زیر نظر اساتید انجام شود؛ اگر دانش‌آموزی قصد دارد در فعالیت‌های پژوهشی شرکت کند باید هدف داشته‌باشد، زیرا بی‌هدف بودن می‌تواند در طولانی مدت آسیب‌های زیادی به فرد وارد کند.
نظر شما