پارک‌های جیبی؛ آینده فضاهای سبز شهری

به گزارش سرویس ترجمه ایمنا، فضاهای سبز و پارک‌های شهری، مکان‌هایی برای گرد هم آمدن مردم، بازی کودکان، استراحت و حتی انجام فعالیت‌های جسمی به‌شمار می‌رود و به همین دلیل، هرچه اندازه آن‌ها بزرگ‌تر باشد سازگاری بیشتری با نیازهای مردم خواهد داشت. اما توسعه شهرهای امروز به دنبال افزایش قابل‌توجه جمعیت، به کمبود فضاهای سبز و پارک‌های بزرگ در بسیاری از شهرهای جهان منجر شده است و همین امر بسیاری از برنامه‌ریزان را به تأمل برای یافتن رویکردهایی به منظور افزایش دسترسی شهروندان به فضاهای سبز سوق داده است. ایجاد پارک‌های جیبی یکی از بهترین تدابیری بوده است که در این زمینه اعمال شده است و با وجود فضاهای کوچک خود، رضایت شهروندان را به دنبال داشته است.

پارک‌های جیبی

پارک‌های جیبی که در میان بسیاری از شهروندان به مینی‌پارک نیز شهرت دارد، پارک‌های کوچکی است که اغلب به تعداد زیاد در سراسر شهرها گسترش می‌یابد و دسترسی شهروندان را به فضاهای سبز در نزدیکی محل سکونت خود فراهم می‌آورد. پیدایش این پارک‌ها به بعد از جنگ جهانی دوم باز می‌گردد، زمانی که مدیران اروپایی تصمیم گرفتند برای احیای شهرهای خود، کمبود دسترسی به منابع برای ایجاد فضاهای سبز بزرگ و بهبود روحیه شهروندان به ایجاد پارک‌های کوچک بسیار زیبایی بپردازند که در مدت زمانی بسیار کم، نظر طراحان و معماران سراسر جهان را به خود جلب کرد. در واقع، پس از جنگ جهانی دوم، مدیران در شهرهای اروپایی با بیشترین آسیب‌پذیری از جنگ، برای احیای شهرهای خود به نوعی رقابت با یکدیگر پرداختند و این در حالی بود که کمبود نیروی کار، منابع مالی و حتی مصالح ساختمانی برای ساخت‌وسازهای شهری به شدت احساس می‌شد. به همین دلیل مدیران تلاش کردند از منابع موجود و حداقل نیروی انسانی بیشترین بهره را برای احیای بافت‌های شهری ببرند که در این میان، ایجاد پارک‌های جیبی به محبوبیت زیادی میان آن‌ها دست یافت.

متخصصان شهری دهه ۱۹۵۰ را به عنوان انقلاب حضور پارک‌های جیبی به ثبت رسانده‌اند که این فضاهای سبز بیش از هر نقطه دیگر دنیا در شهرهای ساحلی اقیانوس اطلس، اروپا و شهرهای آمریکایی نظیر نیویورک، بالتیمور و فیلادلفیا گسترش یافت.

طراحی پارک‌های کوچک برای کاربران

اگرچه طراحی پارک‌های جیبی به‌ظاهر ساده به نظر می‌رسد، با این حال تلاش و دقت زیادی را از سوی طراحان و معماران می‌طلبد. در واقع، از آن‌جا که این پارک‌ها فضاهای بسیار کوچکی از شهرها را در بر می‌گیرد، به همین دلیل توجه به تمام جنبه‌های رضایت شهروندان در آن‌ها حائز اهمیت است. طراحان باید در ایجاد این فضاهای سبز کوچک علاوه بر بعد زیبایی‌شناسی، به ایجاد بخش‌های مختلف در آن برای استراحت، بازی کودکان و سایر نیازهای شهروندان بپردازند تا بتوانند مردم را به حضور در آن‌ها سوق دهند. به عنوان مثال، در مناطق صنعتی که مردم بیشتر از فضاهای سبز برای گذراندن ساعات فراغت یا صرف ناهار خود بهره می‌گیرند، طراحی پارک‌های جیبی با تعداد میز و صندلی‌های متعدد بسیار اهمیت دارد، حال آن‌که معماران در طراحی پارک‌های جیبی نزدیک به مدارس، باید به بعد بازی و سرگرمی کودکان بیشتر توجه کنند.

البته باید در نظر داشت که مکان‌یابی و مبلمان برای احداث این فضاهای شهری، با نهایت دقت و نیازسنجی انجام شود. برای مثال، ایجاد پارک‌های جیبی در مکان‌های پر جرم‌وجنایت باید به‌گونه‌ای باشد که فضای تفریحی حصار نداشته باشد و افراد بتوانند تا فاصله دوردست را به راحتی ببینند.

برای سالمندان نیز باید تمام وسایل رفاهی از رمپ گرفته تا وسایل ورزشی گنجانده شود تا تمام نیازهای آن‌ها از یک فضای عمومی برطرف شود.

در مناطق پر کودک نیز انواع وسایل بازی باید در نظر گرفته شود تا خانواده‌ها مجبور به طی فاصله‌های طولانی برای دستیابی به زمین‌های بازی‌، نباشند.

مزایای پارک‌های جیبی برای شهرها

پارک‌های جیبی و به طور کلی فضاهای سبز شهری علاوه بر مزایای اجتماعی خود برای شهرها، می‌تواند فواید زیست‌محیطی بی‌شماری را نیز برای مردم و مناطق به ارمغان بیاورد. پوشش‌های گیاهی این پارک‌ها با جذب دی‌اکسیدکربن به بهبود کیفیت هوا و همچنین کاهش دما کمک زیادی می‌کند، ضمن این‌که خاک این فضاهای سبز از طریق جذب آب باران، کاهش چشمگیر احتمال وقوع سیل را در شهرها، به‌ویژه در مناطق نزدیک به خود به دنبال دارد. علاوه بر این، گل‌هایی که در این پارک‌ها کاشته می‌شود، حشرات بسیاری را به خود جذب می‌کند و از این طریق در بهبود تنوع زیستی شهری بسیار اثربخش است. در نهایت این‌که درختان کاشته‌شده در پارک‌های جیبی، جذب پرندگان و سایر حیوانات را در پی دارد که وجود هر یک از این موجودات زنده به نحوی در بهبود کیفیت زندگی شهری سهیم است.

افزایش گرایش شهروندان به حضور در پارک‌های جیبی

اگرچه فضاهای سبز بزرگ از مساحت بیشتری برای انجام فعالیت‌های مختلف مانند بازی، فعالیت‌های ورزشی و حتی گردهمایی‌ها برخوردار است، با این حال گرایش مردم به حضور در پارک‌های جیبی نسبت به فضاهای سبز بزرگ، به‌تازگی افزایش یافته است. در واقع، بسیاری از مردم می‌کوشند برای رهایی از هرج و مرج‌های شهری در فضاهایی دنج و خلوت به استراحت و گذراندن اوقات فراغت خود بپردازند که پارک‌های جیبی به بهترین شکل ممکن، این نیاز آن‌ها را برآورده می‌کند. علاوه بر این، مزایای زیست‌محیطی این پارک‌ها، نقش آن‌ها در جذب سرمایه‌گذاران و ساکنان ثروتمند (که هر یک به رونق اقتصادی کمک زیادی می‌کند) و قابلیت تأمین نیازهای شهروندان در نزدیکی محل سکونت آن‌ها، همواره بر گرایش مدیران به توسعه این فضاهای سبز کوچک می‌افزاید به‌طوری که پیش‌بینی می‌شود پارک‌های جیبی آینده فضاهای سبز و پارک‌های شهری را از آن خود کند و بیشترین تأثیر را بر بهبود کیفیت زندگی شهروندان به جا بگذارد، ضمن این‌که نسبت به فضاهای سبز بزرگ شهری در کاهش انتشار گازهای آلاینده اثربخش‌تر خواهد بود.