به گزارش خبرنگار ایمنا، فعالیت تلسکوپ فضایی جیمزوب در سال‌های اخیر به شدت مورد توجه علاقه‌مندان به علم نجوم و مسائل فضایی قرار گرفته است. این تلسکوپ وظیفه رساندن اخبار از گذشته کیهان و بررسی چگونگی تشکیل آن را برعهده دارد و همین دلیل بزرگ موجب شهرت آن شد.
تلسکوپ فضایی جیمزوب از تکنولوژی بسیار قدرتمندی بهره می‌برد و تاکنون دستاوردهای شگفت‌انگیزی در حوزه اخترشناسی و کیهان‌شناسی داشته است. برای بررسی دستاوردهای این تلسکوپ فضایی در حوزه اخترشناسی با عمران مرادی، پژوهشگر علوم فضایی گفت‌وگویی انجام داده‌ایم که در ادامه می‌خوانید:
تلسکوپ فضایی جیمزوب در چه حوزه‌هایی فعالیت می‌کند؟
تلسکوپ فضایی جیمزوب در طول فعالیت‌های خود دستاوردهای بسیاری داشته است که بخشی از آن‌ها مربوط به کیهان‌شناسی و در مقیاس کیهان بوده و برخی از آن‌ها نیز در حوزه اخترفیزیک کاربرد دارد.
شناخت تفاوت کیهان‌شناسی و اخترفیزیک اهمیت بسیاری دارد؛ درواقع کیهان‌شناسی علمی است که جهان هستی را در ابعاد بسیار بزرگ و در مقیاس کیهان مورد بررسی قرار می‌دهد، اما دانش اخترفیزیک، مشابه تعبیری است که برای علم نجوم استفاده می‌شود و عموماً متمرکز بر زندگی ستارگان است. در برخی از مسائل دانش اخترفیزیک و کیهان‌شناسی یکدیگر را پوشش می‌دهند و به نوعی یکدیگر را کمک می‌کنند.
علم اخترفیزیک به چه مسائلی می‌پردازد؟
دانش اخترفیزیک، ارتباطی با مسائل کیهان‌شناسی ندارد و معمولاً مقیاسی از جهان را مورد بررسی قرار می‌دهد که در حد منطومه‌های ستاره‌ای است؛ این دانش بیشتر به نحوه تشکیل ستارگان، تغییراتی که در طول زندگی برای آن‌ها رخ می‌دهد و نحوه شکل‌گیری و خلق منظومه‌های ستاره‌ای می‌پردازد. درحال‌حاضر همچنان در چگونگی شکل‌گیری منظومه‌شمسی ابهاماتی وجود دارد که نحوه شکل‌گیری این منظومه و به‌ویژه سیارات جزو سوالات اصلی پژوهشگران است.
در حال حاضر چه سوالاتی ذهن پژوهشگران را مشغول کرده است؟
یکی از مسائلی که درحال‌حاضر بسیار مورد توجه دانشمندان قرار گرفته نحوه شکل‌گیری سیاراتی مانند زمین است؛ درواقع اینکه از زمان بیگ‌بنگ تاکنون و در کل تاریخ شکل‌گیری جهان هستی، سیارات سنگی یا فلزی چه زمانی و چطور تشکیل شده‌اند، جزو مهم‌ترین سوالات کنونی پژوهشگران است.
پاسخ این مسئله از اهمیت بسیاری برخوردار است، زیرا درصورتی‌که بشر بتواند به این مسئله پی ببرد که سیارات سنگی چه زمانی تشکیل شده‌اند، ممکن است به موجب این اطلاعات بتواند در آینده، پیرامون حیات موجودات زنده، بررسی وجود آن‌ها در کیهان و فاصله احتمالی این موجودات با سیاره زمین تخمین‌های صحیح‌تری ارائه کند.
به‌طورکلی یکی از ویژگی‌های حائز اهمیتی که تلسکوپ‌های فضایی بزرگ و به‌ویژه تلسکوپ فضایی جیمزوب در اختیار پژوهشگران قرار می‌دهد این است که با کمک آن‌ها می‌توان نحوه شکل‌گیری منظومه‌های ستاره‌ای و چگونگی تولد ستارگان را شناسایی کرد.
درواقع زندگی ستارگان مانند انسان‌ها است؛ این اجرام آسمانی مانند انسان‌ها از یک دوره جنینی برخوردار هستند که تحت عنوان پیش ستاره شناخته می‌شود و پس از آن ستاره متولد شده و دوره جوانی خود را طی می‌کند. با گذشت زمان ستاره از دوره جوانی به سن پیری می‌رسد و پس از گذراندن این دوره از زندگی خود با تجربه نوساناتی به سمت مرگ هدایت می‌شوند.
نقش جیمزوب در شناسایی نحوه شکل‌گیری منظومه‌های ستاره‌ای چیست؟
با توجه به اهمیت بررسی زندگی ستارگان و روند شکل‌گیری منظومه‌های شمسی، یکی از راه‌هایی که به واسطه آن می‌توان به طور مطمئن به سوالات بشر پاسخ داد، استفاده از تلسکوپ‌های فضایی است؛ درواقع بشر می‌تواند با تلسکوپ ستارگان دیگر و به خصوص پیش ستاره‌ها را مورد بررسی قرار دهد و نحوه شکل‌گیری آن‌ها را رصد کند.
با اطلاعاتی که از رصد فرآیند شکل‌گیری ستاره‌های دیگر به‌دست می‌آید، می‌توان نحوه شکل‌گیری منظومه‌شمسی را نیز شناسایی کرد. در این راستا تلسکوپ فضایی جیمزوب نقش مهمی دارد، زیرا این تلسکوپ از آینه بسیار بزرگی برخوردار است و ابزار شناسایی دقیقی نیز دارد که به کمک آن‌ها می‌توان کوچک‌ترین میزان انرژی و حرارت را تشخیص دهد؛ این مسئله در بررسی و رصد پیش ستاره‌ها اهمیت بسیار زیادی دارد.
چرا تلسکوپ فضایی جیمزوب برای رصد پیش ستاره‌ها اهمیت ویژه‌ای دارد؟
درواقع پیش‌ستاره حاصل تجمع و تمرکز دقیق مواد به خصوص گاز هیدروژن هستند. به بیان دیگر زمانی که گاز هیدروژن متراکم می‌شود، پیش ستاره تشکیل شده و دما بسیار افزایش می‌یابد که در این شرایط می‌توان از طریق دوربین‌های حرارتی و ابزارهای فروسرخ، روند تشکیل ستاره را مورد بررسی قرار داد.
یکی از دستاوردهای جدید تلسکوپ فضایی جیمزوب، شناسایی یکی از مناطق ستاره‌زا در کیهان است که به عنوان پویاترین منطقه تشکیل ستاره شناسایی می‌شود. این منطقه در ابر ماژلانی کوچک قرار دارد که یکی از کهکشان‌های کوتوله محسوب می‌شود.
ابر ماژلانی کوچک، یک کهکشان کوچک است که در کیهان‌شناسی تحت عنوان کوتوله شناخته می‌شود و در نزدیکی راه‌شیری قرار دارد. در این کهکشان کوتوله منطقه‌ای وجود دارد که تحت عنوان NGC 346 شناخته می‌شود و ستارگان بسیاری را در خود جای داده است. منطقه NGC 346 به دلیل اینکه تعداد زیادی از پیش ستاره‌ها را در خود جای داده، مکان خوبی برای بررسی نحوه شکل‌گیری ستارگان محسوب می‌شود و اهمیت بسیاری دارد.
نظر شما