به گزارش ایمنا، امروز _سه‌شنبه بیستم دی‌ماه_ هم‌زمان با سالروز تولد و درگذشت بزرگان ایران است.
سالروز قتل امیرکبیر
امیرکبیر) زاده سال ۱۱۸۶ اراک — درگذشته بیستم دی ۱۲۳۰ کاشان) صدراعظم شایسته و خدمتگزار
وی در روستای هزاوه اراک زاده شد. وی پس از طی مراحل پیشرفت و ترقی علمی و سیاسی به صدراعظمی حکومت ناصرالدین‌شاه قاجار برگزیده شد و در طول چهار سال صدارتش خدمات شایسته و فراوانی در کشور انجام داد. اصلاح امورمالی، سر و سامان دادن به وضع ارتش، تلاش در رواج خودکفایی ملی، گسترش فعالیت‌های علمی و تأسیس مؤسسات آموزشی "مانند دارالفنون تهران" مبارزه با عقاید و انحرافات مذهبی، بی‌اعتنایی به خواسته‌ها و تهدیدات قدرت‌های خارجی و کوتاه کردن دست جاسوسان و بیگانگان، از جمله فعالیت‌ها و تلاش‌های پیگیر او در این دوران بود. در این حال، درباریان به ویژه مادر ناصرالدین‌شاه که منافع خود را در خطر می‌دیدند شاه را تحریک کردند که امیرکبیر را از قدرت خلع کند. سرانجام با جوسازی و شایعه‌پراکنی دولت‌های استعماری و عوامل داخلی آنان علیه امیرکبیر، ناصرالدین‌شاه وی را از صدارت خلع کرده و فقط عنوان فرمانده کل قشون را برای او باقی گذاشت.
چند روز بعد او را به حکومت کاشان منصوب کرد و امیرکبیر را به طرف کاشان حرکت دادند که در حقیقت او را تبعید کردند و آنگاه تمام عناصر مخالف داخلی و خارجی که در زمان صدارت امیرکبیر در کمین نشسته بودند، از ترس تغییر نظر شاه و عفو امیرکبیر، دست به دست هم دادند و حکم قتل او را از شاه گرفتند. سرانجام این صدراعظم لایق و با کفایت، در ۴۳ سالگی به قتل رسید و پیکرش را در کربلا به خاک سپردند.
زادروز مهدی مشکوةالدینی
مهدی مشکوةالدینی (زاده بیستم دی ۱۳۲۰ مشهد)، زبان‌شناس و استاد بازنشسته دانشگاه فردوسی مشهد
وی دکترای زبانشناسی دانشگاه تهران ۱۳۵۷.
کارشناسی ارشد زبانشناسی، دانشگاه تهران ۱۳۵۰.
کارشناسی دبیری زبان انگلیسی، دانشگاه فردوسی مشهد، ۱۳۴۳
و عضو پیوسته انجمن زبانشناسی آمریکاست.
مشکوةالدینی در سال ۱۳۸۴ به‌عنوان استاد نمونه کشوری وزارت علوم، تحقیقات و فناوری معرفی شد. همچنین ضمن تدریس و پژوهش، در سمت‌های مدیر گروه زبانشناسی دانشگاه فردوسی مشهد (۶۲–۱۳۵۸) معاون آموزشی دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه فردوسی مشهد (۶۹–۱۳۶۲) قائم مقام رئیس دانشکده ادبیات و علوم انسانی (۷۵–۱۳۷۲) رئیس دانشکده ادبیات و علوم انسانی (۸۰–۱۳۷۷) و نیز رئیس شورای تخصصی علوم انسانی هیئت ممیزه دانشگاه فردوسی مشهد (۸۰–۱۳۷۳) و عضو شورای برنامه‌ریزی زبانشناسی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری خدمت کرده‌است.
آثار
کتاب‌ها:
«آموزش زبان فارسی» تهران: انتشارات وزارت آموزش و پرورش ۱۳۷۷
«دستور زبان فارسی بر پایه نظریه گشتاری» مشهد: انتشارات دانشگاه فردوسی ۱۳۶۶ (ویراست دوم ۱۳۷۹)
«دستور زبان فارسی: واژگان و پیوندهای ساختی» تهران: انتشارات سمت ۱۳۸۴
«توصیف و آموزش زبان فارسی» مشهد: انتشارات دانشگاه فردوسی ۱۳۷۹
«ساخت آوایی زبان» مشهد: انتشارات دانشگاه فردوسی ۱۳۶۴ (ویراست دوم ۱۳۷۴)
«سیر زبانشناسی» مشهد: انتشارات دانشگاه فردوسی ۱۳۷۳ (برگزیده کتاب سال دانشگاه تهران)
«فهرست نسخه‌های خطی فارسی موجود در کتابخانه مؤسسه شرق‌شناسی جمهوری چک»، قم: کتابخانه آیت‌الله مرعشی ۱۳۸۳
«فرهنگ فارسی چکی» (تألیف گروهی) تهران: انتشارات بین‌المللی الهدی ۱۳۸۳
«روان‌شناسی زبان» تهران: انتشارات سمت.
زادروز مهتاب نوروزی
مهتاب نوروزی (زاده بیستم دی ۱۳۱۲ بمپور - درگذشته بیستم و چهارم تیر ۱۳۹۱ بمپور) هنرمند سوزن‌دوز
وی مشهورترین سوزن‌دوز بلوچستان ایران بود. تعدادی از آثار او در مجموعه سعدآباد تهران نگهداری می‌شود. وی از کودکی سوزن‌دوزی می‌کرد و در ۱۶ سالگی استاد شد و در مجموع به‌مدت ۶۳ سال به سوزن‌دوزی ادامه داد. وی این هنر را از مادرش یاد گرفته بود. مهتاب ازدواج نکرد و همیشه تنها بود. وی در این باره می‌گفت: "وقتی خواستگار برایم می‌آمد یک تکه پارچه برمی‌داشتم و می‌رفتم توی یک اتاق سوزن‌دوزی می‌کردم. هیچ‌وقت هم عاشق نشدم، چون آن زمان رسم نبود که شوهر را ببینی. فقط باید به‌حرف خانواده‌ات گوش می‌کردی، اما من هیچ وقت دل به‌هیچ مردی ندادم! خانواده‌ام هم که وقتی فهمیدند دلم نمی‌خواهد ازدواج کنم، دیگر کاری به‌کارم نداشتند."
اما با این وجود می‌گفت که همه دختران روستا فرزندانش هستند و به‌همه آن‌ها سوزن‌دوزی یاد می‌داد.
نوروزی نزدیک به ۵۰ سال روی پارچه‌ها، نقش بلوچ زد تا آنجا که به‌خاطر دیسک کمر، از ادامه کار باز ایستاد. اداره میراث فرهنگی استان سیستان و بلوچستان از سال ۱۳۸۶ برای او ۱۶ سال سابقه کار در نظر گرفت و بر آن اساس، به او حقوق بازنشستگی می‌پرداخت. پس از تقدیری که فرهنگستان هنر از مهتاب نوروزی و سیزده هنرمند دیگر در برنامه «گنجینه‌های از یاد رفته هنر ایرانی» در سال ۱۳۸۶ انجام داد، به سال‌ها تلاش او در اداره‌های مختلف استان سیستان و بلوچستان برای دریافت حقوق بازنشستگی و بیمه‌شدن پایان داده شد و مقرری در پنج سال آخر عمر مهتاب نوروزی که به‌دلیل کهولت سن و کم بینایی دیگر قادر به سوزن‌دوزی نبود، پرداخت شد.
آثار:
دست‌آفریده‌های این بانوی سوزن‌دوز در نمایشگاه‌های داخل و خارج از ایران به‌نمایش درآمده و بارها در فرانسه و مزون‌های مختلف به‌عنوان کار تکمیلی لباس‌های فاخر مورد استفاده قرار گرفته‌است.
این بانو به‌جز سوزن‌دوزی در پریواردوزی، سیاه‌دوزی، آینه‌دوزی، سکه‌دوزی و رودوزی نیز در منطقه سیستان و بلوچستان سرآمد همگان بود و اکثر دختران این خطه از هنر و دانش وی بهره‌مند شدند.
سالروز درگذشت اسماعیل ستارزاده
اسماعیل ستارزاده (زاده بیست‌ونهم خرداد ۱۳۰۹ قوچان - درگذشته بیستم دی ۱۳۷۴ قوچان) خواننده و نوازنده دوتار
وی از هنرمندان سرشناس صاحب‌سبک و تأثیرگذار در موسیقی شمال خراسان بود. از کودکی نزد استادانی به‌فراگیری دوتار پرداخت. با توجه به‌صدای خوشی که داشت خوانندگی و نوازندگی را از ۱۵ سالگی آغاز کرد و در سال ۱۳۳۸ فعالیتش را در رادیو مشهد شروع کرد و از این طریق به تهران و دیگر نقاط کشور برای اجرای برنامه اعزام شد. وی آهنگ‌های ترکی و فارسی را با لهجه محلی می‌خواند.
حدود سی سال با رادیو و تلویزیون مشهد و تهران همکاری کرد. وی با توجه به استقبال مردم از موسیقی محلی و تنوع کار و تشویق استادان موسیقی به‌ساخت آهنگ‌های فولکلوریک که از آداب و رسوم مردم شمال خراسان سرچشمه می‌گرفت پرداخت. وی در سال ۱۳۴۲ به اتفاق گروهی هنرمند از سوی وزارت فرهنگ و هنر وقت به‌مدت دو و نیم ماه به‌میلان و رم سفر کرد و درآمد این سفر را به آسیب‌دیدگان سیل ناشی از شکستن سد بایونت اختصاص داد.
این هنرمند با ۶۰ سال سابقه هنری، زنده کننده هنر فولکلوریک قوچان بود. او هرگز از دایره هنر اصیل خود قدمی فراتر نگذاشت و از استعداد خدادادی خویش در جهت ساخت ترانه و آهنگ‌های ملی و بومی منطقه سود جست.
اسماعیل ستارزاده که بر اثر بیماری قند، یکی از پاهایش را قطع کردند، در ۶۵ سالگی درگذشت و در باغ بهشت قوچان به‌خاک سپرده شد.
زادروز حیدر یغما
حیدر یغما (زاده بیستم دی ۱۳۰۲ نیشابور - درگذشته دوم اسفند ۱۳۶۶ نیشابور) شاعر
یغما به‌سبب شغل اصلی‌اش به «شاعر خشتمال نیشابوری» مشهور شد که در کوره‌پزخانه‌ای در نیشابور کار می‌کرد. او با بی‌سوادی شعر می‌سرود و بسیاری از اشعارش دیدگاه وی به‌جهان بود. وی را گاهی متهم می‌کردند که اشعار شعرای قدیم را، پس و پیش می‌کند و به نام خودش می‌نویسد. اما گاهی شعرهای او را و به‌نام خودشان می‌خواندند.
وی که نیاکانش اهل خور و بیابانک اصفهان بودند، دو نسل قبل‌تر به خراسان آمدند و در شمال نیشابور ساکن شدند.
یغما چون خانواده‌اش، تنگدست بودند، ناگزیر به کار کردن بود و از رفتن به‌مدرسه بازماند و تا میانسالی از خواندن و نوشتن بی‌بهره بود. اما با این‌که خواندن و نوشتن نمی‌دانست، از دوران کودکی دلبستگی فراوانی به شعر و شعرگویی داشت و اشعار بزرگانی چون فردوسی و سعدی و عطار و خیام را می‌خواند. وی به انجمن‌هایی می‌رفت که در آنجا با ادب پیشگان و شعر شناسان آشنایی پیدا کرد و آنان با شنیدن شعرهای او که برخاسته از ذوق او و پر از بیت‌های زیبا و پرمایه بود، او را به شعرسرایی دلگرم و در این راه راهنمایی‌اش کردند.
وی تا میانسالی سواد نداشت و پس از فراگرفتن خواندن و نوشتن هم دست نوشته‌ای بسیار بد و پر از غلط‌های املایی داشت. وی چون از وزن و قافیه چیزی نمی‌دانست، شعرهایش ایرادهای بسیاری داشت. هر چند که شعرسرایان دانش‌آموخته هم از پاره‌ای از این ایرادها به دور نبوده‌اند.
حیدر یغما در ۶۴ سالگی درگذشت و در شادیاخ، میان راه آرامگاه خیام و عطار به خاک سپرده شد.
سالروز درگذشت عبداله دوامی
عبداله دوامی (زاده بیستم اردیبهشت ۱۲۷۰ تفرش -- درگذشته بیستم دی ۱۳۵۹ تهران) ردیفدان و استاد برجسته موسیقی اصیل ایرانی
وی فرزند ابوالقاسم‌خان تعزیه‌خوان اهل روستای طاد تفرش بود. او به گفته روح‌اله خالقی، استاد برگزیده نواهای ضربی و تصنیف بوده‌است. او در مکاتب استادان، علی نایب‌السلطنه، میرزاعبداله، میرزاحسین قلی، حسین اسماعیل‌زاده و ملک‌الذاکرین پرورش یافته بود و شاگردانی چون محمدرضا شجریان، فاخره صبا، محمود کریمی، نصراله ناصح‌پور، حسین علیزاده، رضوی سروستانی، داریوش طلایی، فرامرز پایور، مجید کیانی، محمدرضا لطفی و شهرام ناظری نزد او پرورش یافته بودند.
دوامی مسافرت‌هایی "البته بسیار شنیدنی" همراه با اقبال‌آذر، درویش‌خان، طاهرزاده و باقرخان رامشگر برای ماندگاری و ضبط صفحه گرامافون موسیقی اصیل ایرانی به خارج از کشور داشته‌اند. استاد دوامی صاحب ردیف آوازی است.
دوامی در سال ۱۲۹۱ وقتی که ۲۳ ساله بود به همراه درویش‌خان، باقرخان، طاهرزاده و اقبال برای ضبط صفحه به تفلیس رفت. او ۵۰ سال بعد آثارش به‌وسیله شاگردانش به روی نوار ریل ضبط شد. دوامی را حافظه تصانیف قدیمی در سده اخیر می‌دانند.
نظر شما