به گزارش خبرنگار ایمنا، محیط‌زیست منطقه‌ای است که زندگی تمام موجودات به آن وابسته است. این منطقه مجموعه‌ای از عوامل خارجی و موجودات زنده را شامل می‌شود که با یکدیگر در ارتباط هستند و اقلیم بر نحوه زندگی آن‌ها تأثیرگذار است. امروزه شرایط زیست‌محیطی زمین برای تمام دنیا مورد توجه قرار گرفته زیرا تغییرات اقلیمی، افزایش دما و کاهش آب مسائل بسیار مهمی است که به‌طور مستقیم و غیرمستقیم بر زندگی جامعه تأثیر دارد.
درحال‌حاضر دنیا به‌سمت توجه به مشکلات زیست‌محیطی سوق یافته زیرا بشر دریافته است که برای پایداری حیات در آینده باید از امروز به محیط‌زیست و طبیعت توجه کرد از طرفی توسعه صنایع در تمام دنیا نیز بر چالش‌های زیست‌محیطی کنونی افزوده و مرحله جدیدی از معضلات را برای بشر به همراه داشته است. با توجه به اینکه امروزه توسعه صنایع به شدت منجر به گسترش مشکلات زیست‌محیطی شده است، مراکز علمی و پژوهشگران به دنبال راه‌هایی برای بهبود شرایط فعلی جهان از نظر مشکلات زیست‌محیطی هستند.
برای بررسی ارتباط بین توسعه کشور با مشکلات زیست‌محیطی و نقش مراکز علمی در حفاظت از محیط‌زیست با علی‌خان نصراصفهانی، دانشیار گروه زمین‌شناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اصفهان گفت‌وگویی انجام داده‌ایم که در ادامه می‌خوانید:
توسعه صنایع چه تأثیری بر محیط‌زیست دارد؟
به طور کلی توسعه صنایع تأثیرات بسیاری در مقیاس محلی و کشوری دارد، اما فعالیت‌های صنعتی علاوه بر این موارد تأثیرات بسیار گسترده‌ای در سطح جهان نیز ایجاد می‌کند. در حال حاضر بسیاری از اتفاقات ناگوار جهان مانند گرمایش زمین و بارش اسیدی که تأثیرات بسیاری از جمله نابودی جنگل‌ها را به همراه دارد، ناشی از فعالیت‌های صنعتی است.
تأثیر صنایع بر اکوسیستم‌های طبیعی چیست؟
علاوه بر این موارد توسعه صنایع در از بین رفتن اکوسیستم‌های طبیعی موجود در محیط‌های دریایی و خشکی نیز می‌تواند تأثیرات بسیار گسترده‌ای ایجاد کند. در حال حاضر اگر تأثیر صنایع کشوری مانند چین را در کل جهان بررسی کنیم، متوجه می‌شویم که یک صنعت می‌تواند به طور گسترده بر اکوسیستم‌های بین‌المللی تأثیر بگذارد.
بخش عمده‌ای از تغییرات اقلیمی، گرمایش زمین، تغییرات شیمیایی آب‌های موجود در دریاها و اقیانوس‌های سیاره و توزیع ذرات گرد و غبار حاوی مواد خطرناک و عناصر مضر در سطح کوه‌های بلند ناشی از عملکرد کشورهای صنعتی بزرگ است.
توسعه کشور چه تأثیری بر محیط‌زیست داشته است؟
به طور کلی برای اینکه کشوری از نظر اجتماعی و اقتصادی توسعه یابد و به سمت شکوفایی و ثروت حرکت کند باید به صنایع توجه ویژه داشته باشد، اما رشد و توسعه صنایع با آلودگی‌های زیست‌محیطی بسیاری همراه است که معمولاً تأثیرات ناگوار و برگشت ناپذیری بر طبیعت خواهند داشت.
متأسفانه تاکنون تأثیر فرآیندهای صنعتی به دلایل مختلف از جمله اشتغال‌زایی خیلی مورد توجه و بررسی قرار نگرفته و عملاً بسیاری از این تأثیرات توسط سازمان‌های مربوطه شناسایی نشده است.
نقش سازمان‌های دولتی در حفاظت از محیط زیست چیست؟
به نظر می‌رسد که در حوزه نقش صنایع بر محیط‌زیست تنها داشتن سازمانی تحت عنوان حفاظت محیط‌زیست که مسئولیت نظارت بر کل کشور را بر عهده دارد، کافی نیست. در حال حاضر برای حفاظت از محیط‌زیست نیاز داریم که مراکز و سازمان‌های غیر دولتی و تحقیقاتی مختلفی را فعال کنیم.
مراکز علمی تا چه میزان می‌توانند در حفاظت از محیط‌زیست فعالیت کنند؟
در حال حاضر باید با حمایت، دانشگاه‌ها را به سمتی هدایت کنیم که در امور کشور و فعالیت‌های پژوهشی مربوط به محیط‌زیست فعالیت‌های بیشتری انجام دهند. نباید اجازه دهیم که اساتید تنها به تدریس و امور تحقیقاتی بپردازند که ارزش عمومی کمتری برای محیط‌زیست و کشور داشته‌باشند. در این زمینه باید از دانشگاه‌ها و مراکز علمی از نظر مالی و فرهنگی حمایت‌های ویژه‌ای انجام شود.
دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی کشور باید به سمتی حرکت کنند که تحقیقات کاربردی‌تری را پیرامون مباحث مربوط به آلودگی‌های زیست‌محیطی ارائه کنند؛ درواقع تنها نباید بحث شناسایی و آسیب‌شناسی را مد نظر تحقیقات دانشگاهی قرار داد بلکه می‌توان پیرامون ارائه راهکارهایی برای رفع و محدودسازی چالش‌های زیست‌محیطی نیز فعالیت کرد.
بسیاری از مشکلات زیست‌محیطی را می‌توان با تقویت سیستم صنایع و بازنگری در خطوط تولید یا حتی استفاده از تکنولوژی‌های نوین کاهش داد؛ درواقع به طور غیر مستقیم تکنولوژی و مطالعه می‌تواند به محیط‌زیست کمک کند.
برای جلوگیری از معضلات زیست‌محیطی چه راه‌هایی وجود دارد؟
در حال حاضر بسیاری از خطوط تولید کارخانه‌های کشور قدیمی شده و به طور ناخودآگاه منجر به آلودگی‌های زیست‌محیطی شده است. در راستای حفاظت از محیط‌زیست نیازمند سازمانی هم نهاد و گسترده در کل کشور هستیم که تمام زمینه‌ها را مد نظر قرار دهد؛ درواقع برای موفقیت در رفع معضلات زیست‌محیطی نیاز به ارگان‌ها، مراکز و مطالعاتی داریم که شاید به طور مستقیم ارتباطی با محیط‌زیست ندارند، اما تأثیرات شگرفی بر طبیعت اطراف خود اعمال می‌کنند.
یکی از مباحثی که امروزه مورد توجه قرار گرفت آلودگی‌های شیمیایی است که تأثیرات بسیاری بر خاک، آب و هوا دارد و اگر منابع آلوده‌کننده شیمیایی به نحوی تغییر کند که میزان انتشار آلودگی به حداقل برسد، مشکلات زیست‌محیطی بسیار کاهش می‌یابد.
نظر شما