به گزارش خبرنگار ایمنا، اصلاح قانون صدور چک از قوانینی بود که در سال ۹۷ تصویب و پس از سه سال وقفه سرانجام در فروردین ۱۴۰۰ نخستین گام‌های اجرایی آن اعلام و در طول همین مدت‌زمان در راستای اجرای این قانون، چند سامانه راه‌اندازی شد که گام پایانی آن سامانه‌ای تحت عنوان چکاد بوده است. این سامانه در بیست‌ویکم آبان‌ماه با حضور وزیر اقتصاد، وزیر صمت، رئیس کل بانک مرکزی و برخی دیگر از مسئولان افتتاح شد.
چکاد ابزاری است که که نسبت به چک کاغذی، امنیت و دقت بالاتری دارد و تمام قوانین مربوط به چک کاغذی درباره آن صادق است. به نظر می‌رسد با وجود برداشتن گام نخست خداحافظی با چک‌های سنتی اما به دلیل آشنایی نداشتن کامل با این سامانه و نیاز به تکمیل بیشتر زیرساخت‌ها، هنوز هم مدت‌زمانی دیگر لازم است که به‌طور کامل، چکاد جایگزین چک کاغذی شود.
مزایای استفاده از چک الکترونیک چیست؟
پرسشی که وجود دارد این است که مزایای استفاده از چک الکترونیک نسبت به چک‌های کاغذی چیست؟ سامانه چکاد چه خدمات متمایزی را به مشتریان خود ارائه می‌دهد؟
سامانه «چکاد» که مخفف عبارت «چک امن دیجیتال» است، براساس الزامات مقرر در تبصره ذیل ماده ١ قانون «اصلاح قانون صدور چک» و با رویکرد کاهش مخاطرات و نقاط ضعف موجود در فرآیند چک‌های کاغذی و در جهت ارائه روشی امن و آسان برای بهبود تجربه مشتریان بانک‌ها طراحی شده است.
براساس قانون جدید چک، چک الکترونیک، همان چک کاغذی است ولی مراحل صدور آن در سامانه چکاد انجام می‌گیرد، چکی که نه به شکل کاغذی بلکه به‌طورالکترونیکی صادر می‌شود؛ این‌گونه‌که با استفاده از سامانه چکاد، دسته‌چک کاغذی به مشتری تحویل داده نمی‌شود و همه فرآیندها به‌صورت غیرحضوری و از طریق فضای مجازی قابل انجام است.
به عبارتی چک الکترونیک دقیقاً دارای کارکردهایی مشابه چک کاغذی است، با این تفاوت که با سرعت، دقت و امنیت بیشتر و وضعیت نقدشوندگی مناسب‌تری، عمل می‌کند؛ مهم‌ترین مزیت این نوع از چک، نیاز نداشتن به انتقال فیزیکی چک به‌خصوص برای مواردی که فاصله مکانی زیاد است.
سامانه چکاد خدمات زیادی مانند صدور و وصول انواع چک، ضمانت چک توسط شخص سوم و استعلام وضعیت چک‌های دریافتی به مشتریان ارائه می‌دهد؛ همچنین استفاده از این سامانه و چک‌های الکترونیک موجب کاهش مصرف کاغذ و جرایم مربوط به چک مانند جعل و سرقت خواهد شد.
بازگشت اعتبار به چک با اجرای قانون جدید
بازگشت اعتبار گذشته به چک که برگه‌ای بهادار محسوب می‌شود، از ویژگی‌های قابل توجه چک الکترونیک مطرح می‌شود اما مسئله قابل تأمل، آگاه‌سازی و فرهنگ‌سازی است که مردم نسبت به چنین جریان نوینی، آشنا شوند.
دراین‌باره مهران محرمیان، معاون فناوری‌های نوین بانک مرکزی با اشاره به پیچیدگی‌های فنی، حقوقی و اجرایی چک دیجیتال، اظهار می‌کند: پیاده‌سازی و عملیاتی‌کردن چک دیجیتال باید به‌گونه‌ای انجام می‌شد که بیشترین ضریب نفوذ را در میان عامه مردم به لحاظ کارایی و کاربرد داشته باشد؛ ازاین‌رو به مبحث فرهنگ‌سازی در اجرای چک دیجیتال برای نحوه استفاده در عملیات اجرای آن نیز پرداخته‌شده است.
وی بازگشت اعتبار به چک را از دیگر تحولات مهم با اجرایی‌شدن قانون جدید چک مطرح کرد و می‌افزاید: پیش از سال ۹۸ به‌طورمیانگین روزانه ۱۰ نفر درباره جرایم مربوط به چک راهی زندان می‌شدند که این تعداد درحال‌حاضر به یک نفر در هر دو روز کاهش پیدا کرده است.
همچنین رئیس کمیسیون اصل نود مجلس با بیان اینکه چک جایگاه و اعتبار خود در مبادلات اقتصادی و تجاری کشور را از دست‌داده بود، می‌گوید: مجلس با پیگیری و تصویب قانون جدید چک و عملیاتی‌کردن آن، گام مهمی در بازگرداندن اعتبار به چک برداشته است. نصرالله پژمان فر با تأکید بر برکات اجرای قانون جدید چک، کاهش پول‌شویی، تسهیل مبادلات و کاهش جرایم مربوط به چک را از مهم‌ترین دستاوردهای اجرای این قانون دانست.
ضرورت آگاهی و فرهنگ سازی نسبت به چک الکترونیک
حامد بهرام‌زاده، کارشناس بانکی در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا اظهار می‌کند: بانک‌های صادرات، تجارت و پارسیان قرار است خدمات سامانه چکاد را ارائه دهند و مابقی بانک‌ها تا تکمیل زیرساخت‌های لازم و به‌روز به این سامانه خواهند پیوست.
وی یادآور می‌شود: البته با وجود رونمایی از سامانه و مشمول شدن سه بانک برای ارائه خدمات، هنوز سامانه در هیچ بانکی عملیاتی نشده است و براساس اخبار در آینده‌ای نزدیک فعال می‌شود.
به گفته این کارشناس، با وجود سامانه چکاد به‌جای چک‌های کاغذی از طریق الکترونیک و فضای مجازی، مراحل صدور چک انجام می‌گیرد و طریقه ورود به این صورت است که در مرحله نخست، حساب جاری با قابلیت استفاده از چک دیجیتال فراهم شود.
بهرام‌زاده ادامه می‌دهد: مورد دیگر نصب سامانه همراه بانک و امضای دیجیتال از سوی درخواست‌کننده است و پس از ثبت امضای الکترونیکی که هر شخصی مخصوص به خود خواهد داشت، امکان استفاده از خدمات چکاد فراهم می‌شود.
وی اضافه می‌کند: در آن زمان، امکان درخواست صدور دسته‌چک وجود دارد که با طی کردن مراحل اداری توسط بانک این دسته‌چک با مشخصات خاص خود صادر می‌شود.
این کارشناس تأکید می‌کند: قطعاً تا زمانی که این سامانه در بین مردم فرهنگ‌سازی شود و افراد، به روش استفاده آن آگاه شوند مدت‌زمانی لازم است به‌ویژه برای افرادی که به چک‌های کاغذی سنتی عادت کرده‌اند.
بهرام‌زاده تصریح می‌کند: استفاده از این سامانه برای نسل جدید که با فضای مجازی آشنایی بیشتری دارند آسان‌تر و جذاب‌تر است به‌خصوص که نیاز به حضور افراد هم نیست.
وی می‌گوید: ضمن آنکه شخص دریافت‌کننده چک از وصول مطالبات خود اطمینان حاصل خواهد کرد، چراکه با وجود قوانین و ضوابط در نظر گرفته صادرکننده چک نسبت به پرداخت تعهد خود الزام پیدا می‌کند.
این کارشناس بانکی اظهار می‌کند: خواه‌ناخواه در عصری قرار گرفته‌ایم که بانک‌ها به سمت دیجیتال شدن می‌روند و به‌تدریج همه بانک‌ها مشمول این شرایط خواهند شد.
بهرام‌زاده تصریح می‌کند: بر این اساس باید در راستای آموزش و فرهنگ‌سازی استفاده از این سامانه و چک الکترونیک میان مردم اقدام کرد، زیرا واضح است افراد زیادی حتی مشاغل مرتبط با امور بانکداری بدون آموزش، امکان استفاده از این سامانه‌ها را ندارند.
وی اضافه می‌کند: از طرفی هم زمانی که افراد آگاه شوند این سامانه تا چه میزان از مشکلات احتمالی صدور چک کاغذی می‌کاهد به‌مرور خود راغب به استفاده از آن می‌شوند.
نظر شما