میزان موفقیت پیام‌رسان‌های داخلی در جذب مخاطب

به گزارش خبرنگار ایمنا، چهارشنبه اول مهرماه امسال بود که خبر قطعی‌های مقطعی و محدودیت‌های امنیتی اینترنت برای نخستین مرتبه از سوی وزیر ارتباطات اعلام شد. پس‌ازآن احمد وحیدی وزیر کشور اظهار کرد که این محدودیت‌ها تا زمانی که شرایط عادی شود، ادامه خواهد داشت.

اکنون باگذشت مدت‌زمانی، همچنان اظهارات ضدونقیض از جانب مسئولان مختلف دراین‌باره شنیده می‌شود، درحالی‌که محدودیت‌ها کاربران زیادی به‌ویژه کسب‌وکارها را با مشکل مواجه کرده است که گاه این خسارت‌ها برای یک فعال فضای مجازی غیرقابل جبران است.

در برابر این شرایط، از پلتفرم‌های داخلی سخن گفته می‌شود که خدمات دیجیتال را بر بستر شبکه ملی اطلاعات ارائه کرده‌اند و تأکید بر جایگزینی این پلتفرم‌ها می‌شود در صورتی که زیرساخت‌های کافی و لازم در آن‌ها وجود ندارد.

حتی محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس در صحبت‌های اخیر خود خطاب به وزیر ارتباطات، مهم‌ترین توقع مجلس و دولت را ایجاد یک پلتفرم شبکه اجتماعی دانست که پرسرعت، باکیفیت و ارزان‌قیمت باشد.

به گفته وی، ما باید مزیت‌هایی را ایجاد کنیم که کسب‌وکارها تشویق به حضور در پلتفرم‌های داخلی شوند.

رئیس مجلس یادآور شد: «قطعاً انتقال کاربران و کسب‌وکارها از یک پلتفرم خارجی به داخلی با کار دستوری امکان‌پذیر نیست و باید با انجام تسهیل‌گری و ایجاد انگیزه بستر این انتقال را فراهم کنیم.»

پلتفرم‌های داخل بدون زیرساخت قوی

مسئولان کشوری در ارتباط با پلتفرم‌های داخلی و اقدامات انجام گرفته در راستای تقویت آن‌ها چه می‌گویند؟ میزان استقبال در چند ماه اخیر چگونه بوده است؟ آیا پلتفرم داخلی امکان جایگزینی با خارجی‌ها را خواهد داشت؟

عیسی زارع‌پور، وزیر ارتباطات با اشاره به اعتماد و استقبال قابل‌توجه کاربران از پلتفرم‌های بومی می‌گوید: آمارهای ارائه شده از میزان مصرف VPN و داده‌های شرکت‌های بزرگی مانند کلادفلر نشان می‌دهد ایرانیان هنوز به استفاده از شبکه‌های اجتماعی خارجی وفادارند و برای دسترسی به اینترنت بین‌الملل تلاش فراوان می‌کنند.

وی اضافه می‌کند: هدف ما ارتقای پیام‌رسان‌های داخلی است به‌نحوی‌که زمانی که مردم از آن‌ها استفاده می‌کنند احساس کنند که تفاوتی با پیام‌رسان‌های خارجی ندارند.

وزیر ارتباطات خاطرنشان کرد: در این دو ماه هرروز بنده وضعیت پیشرفت پلتفرم‌های داخلی را رصد کردم و تمام ظرفیت‌ها را پای‌کار آوردم تا به‌گونه‌ای شاهد تقویت پلتفرم‌های داخلی باشیم تا مردم ترجیح دهند که از آن‌ها استفاده کنند.

در این حال و باوجود بیانات مطرح شده نسبت به تقویت پلتفرم‌های داخلی، ادامه دغدغه کاربران نسبت به امنیت شبکه‌های داخلی اظهارات وزیر مبنی بر تلاش بر اعتماد مردم به پلتفرم‌های داخلی را زیر سوال می‌برد.

چه‌بسا کاربران همواره در این سال‌ها با شیوه‌هایی مختلف نارضایتی خود را نسبت به مهاجرت اجباری به شبکه‌های داخلی نشان داده‌اند و نبود «آزادی بیان» و ابهام در «حفظ حریم خصوصی» را به‌عنوان دو چالش‌های خود برای پیوستن به این پلتفرم‌ها مطرح کرده‌اند.

اکنون نیز باگذشت نزدیک به سه ماه از فیلترینگ پلتفرم‌های خارجی، هنوز تعداد بسیاری از مخاطبان نتوانسته‌اند بپذیرند که از پلتفرم داخل استفاده کنند. آن عده‌ای هم که این کوچ تقریباً اجباری را انجام داده‌اند اغلب از سر ناچاری بوده زیرا گزینه‌ای دیگر برای آن‌ها باقی نمانده است.

البته اگر زیرساخت‌هایی قوی‌تر برای این شبکه‌ها وجود داشت، قطعاً تعداد بیشتری را تاکنون جذب خود کرده بود. اما مشکلاتی که اخیراً برای یکی از محبوب‌ترین پیام‌رسان‌های داخلی به وجود آمد و از طریق ویدئوهای مختلف منتشر شد، خود نشان از قدرت پایین و ناپختگی داخلی‌ها و در نتیجه عدم جذب اعتماد عموم دارد.

حتی بررسی‌های برخی از منابع خبری حاکی از آن است که مدیران تعدادی از پلتفرم‌های داخلی از رویکردها و سیاست‌گذاری‌های وزارت ارتباطات در سامان‌دهی پلتفرم‌های بومی گلایه دارند. به عنوان مثال مدتی قبل، روبیکا از مسدودسازی پلتفرم‌های خارجی انتقاد کرد و خواستار برقراری فضای رقابتی سالم شد.

انتقادات و گلایه‌هایی که نمایان گر ضعف‌هایی در پلتفرم‌های داخلی و تمایل مخاطبان به بازگشت شبکه‌های اجتماعی خارجی است.

برای جذب مخاطب اعتمادسازی انجام گیرد

اکنون باوجود شرایط اشاره شده پرسش آن است تکلیف کسب‌وکارهای مجازی که از طریق اینستاگرام و واتس‌آپ و تلگرام معیشت خود را می‌گذراندند چه می‌شود؟ تا چه زمان باید وابسته به خارجی‌ها باشیم؟ آیا زمان آن نرسیده که زیرساخت‌هایی قوی‌تر و کارآمدتر برای شبکه‌های داخلی فراهم شود؟

نادر رحیم‌زاده، کارشناس فضای مجازی در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا با اشاره به ورود خسارت‌های زیاد بر کسب‌وکارهای فضای مجازی می‌گوید: فیلتر شبکه‌های اجتماعی، برای همه مخاطبان ناخوشایند بود اما به فعالان، ضرر اقتصادی زیادی وارد شد.

وی تصریح می‌کند: قبل از ایجاد شرایط پیش‌آمده، حرف از اینترنت ملی و جایگزینی شبکه‌های داخلی بود؛ از زمانی هم که پلتفرم‌های خارجی فیلتر شد تعدادی از مخاطبان وارد پلتفرم‌های داخلی شده‌اند اما باید اعتمادسازی بیشتری انجام شود.

به گفته این کارشناس، در صورت فراهم‌سازی قابلیت‌های بیشتر و افزایش سرعت اینترنت به‌تدریج افراد به این پلتفرم‌ها روی می‌آورند اما شرط اصلی جلب اعتماد است.

رحیم زاده اضافه می‌کند: کاربر ایرانی تا چه زمان می‌تواند بر پلتفرم خارجی تکیه کند؟ این مخاطبان به‌ویژه کسب‌وکارهای فضای مجازی درصورتی‌که احساس کنند فضای فعالیت برای آن‌ها فراهم است و از سویی همه امکانات پلتفرم‌های خارجی حتی بیشتر و باکیفیت‌تر در اختیار آن‌هاست بدون شک، وارد خواهند شد به ویژه زمانی که احساس کنند کسب‌وکارشان در معرض نابودی است.

وی می‌گوید: اما متأسفانه در حالی کاربران فضای مجازی به استفاده از این شبکه‌های داخلی دعوت شدند که هنوز ضعف‌هایی وجود دارد.

برای کاربر قابلیت‌های پلتفرم، اهمیت دارد

همچنین رضا حاجی احمدی، کارشناس فضای مجازی در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا اظهار می‌کند: با شروع و ادامه فیلترینگ کسب‌وکارهای وابسته به شبکه‌های اجتماعی مانند اینستاگرام با آسیب روبه‌رو شده‌اند شبکه‌ای محبوب که به دلیل جذابیت‌هایش کاربران زیادی را به خود جذب کرده بود.

وی در رابطه با امکان جایگزینی پلتفرم‌های داخلی با خارجی‌ها خاطرنشان می‌کند: پلتفرم داخلی که بتواند جایگزین چنین شبکه‌ای شود و دارای امکانات و محبوبیت‌های اینستاگرام باشد هنوز موجود نیست.

این کارشناس یادآور می‌شود: هرچند شبکه‌های داخلی ازلحاظ از بین نرفتن داده‌ها و عدم سوءاستفاده قابل‌اعتماد هستند اما باید اعتماد همه مردم را جذب کنند.

حاجی احمدی تصریح می‌کند: پلتفرم‌های داخلی کارایی و امکاناتی که مورد نظر مخاطب است را نداشته وگرنه برای کاربر استفاده از داخلی یا خارجی چندان تفاوتی ندارد.

وی تأکید می‌کند: مهم، قابلیت‌های یک پلتفرم است که بتواند مخاطبان خود را جذب کند؛ همان‌گونه که برخی از کشورها توانسته‌اند با ارائه پلتفرم‌های داخلی، مخاطب زیادی جذب کنند و بی نیاز به شبکه‌های خارجی شوند.