لزوم تبیین فرهنگ صحیح صبر

به گزارش ایمنا، دومین نشست از سلسله نشست‌های «نقطه شروع» با موضوع خودآگاهی و با هدف آموزش تکنیک‌های موفقیت، جستجوی خود و کشف لذت‌های درونی از سوی مرکز توسعه فعالیت‌های قرآن و نهج‌البلاغه سازمان فرهنگی اجتماعی ورزشی شهرداری اصفهان در سالن همایش کتابخانه مرکزی برگزار شد.

در این نشست حمید حبشی، روانشناس و متخصص حوزه جوانان و خانواده‌اظهار کرد: برخی انسان‌ها در مقابل نیازهای خود ذلیل هستند؛ برای مثال عاطفه و دوست داشته شدن یکی از نیازهای انسان است، اما برخی به محض احساس این نیاز، خود را درگیر ارتباط با افرادی می‌کنند که به آن‌ها ضربه می‌زنند و تبعات این رابطه بر ارزش، جایگاه، سرنوشت و آینده فرد اثر می‌گذارد. بنابراین پیش از اینکه نیاز خود را به عمل سرایت دهیم، باید بررسی کنیم شرایط برای پیشبرد هدف‌مان مهیا هست یا خیر؟.

وی با بیان اینکه هر فردی بدون تنظیم شرایط نیاز خود را در معرض عمل قرار دهد طفل است، افزود: انسان‌های عالی وقتی احساس نیاز می‌کنند، حتی اگر شرایط هم فراهم باشد دست به عمل نمی‌زنند تا اینکه عاقبت تصمیم خود را پیش از عمل بسنجند. خداوند نیز در قرآن کریم تأکید می‌کند انسان متقی کسی است که عاقبت عمل‌اش در مشت او باشد. پس پیشامدهای مختلف برای تمام انسان‌ها اتفاق می‌افتد و این انسان‌ها هستند که در برابر این پیشامدها رفتار متفاوت دارند.

این کارشناس مباحث تربیتی تصریح کرد: بیشتر انسان‌ها در برابر موانع دچار رنجش، توقف، ناامیدی و رکود می‌شوند؛ این در حالی است که موانع می‌توانند امتیاز محسوب شوند و رشد هم بیاورند. برای مثال فقر می‌تواند یک مانع باشد و انسان‌های ذلیل با فقر به فلاکت می‌رسند و انسان‌های معمولی به غفلت، اما فقر برای انسان‌های عالی فخر و عظمت می‌آورد. در اینجا منظور از فقر هر نوع کمبود مالی و غیرمالی و ویژگی‌های ظاهری است.

وی با بیان اینکه انسان می‌تواند با فقدان اوج بگیرد و با امکان سقوط کند، ادامه داد: آدم‌های ذلیل اگر امکانات هم داشته باشند، به دیگران ضربه می‌زنند و عاطفه‌ها، نیروها و عظمت‌ها را از بین می‌برند. این افراد خود را تباه می‌کنند و گاهی هم نسل قبل و بعد از خود را درگیر این موضوع کند.

حبشی ظرفیت روانی را یکی از ویژگی‌هایی دانست که می‌تواند سایر کارکردهای انسان را کم و زیاد کند، اضافه کرد: ظرفیت روانی و آستانه تحمل بخش مهمی از شخصیت انسان، کارکرد آدمی، آرامش انسان و میزان بهره بردن و بهره‌دهی او است. آستانه تحمل برخی افراد بسیار پایین است و حتی نمی‌توان کوچک‌ترین و پیش پا افتاده‌ترین مسائل را با آنها در میان گذاشت. این افراد به لطف دیگران هم جواب بدی می‌دهند و برکت و مهربانی را نیز ضایع می‌کنند. پایین بودن آستانه تحمل باعث می‌شود اطرافیان و ارتباطات خود با دیگران را از دست بدهیم.

وی اظهار کرد: باید طیف ظرفیت روانی خود را به یک میدان قابل انتظار بیاوریم؛ یعنی از یک حداقل طبیعی تا یک حداکثر طبیعی. اولیا خدا مانند پیامبر اکرم (ص) در حداکثر میزان آستانه تحمل و ظرفیت روانی قرار داشتند و نسبت به هدایت و نجات انسان‌ها حریص هستند.

از آستانه تحمل پایین خود دفاع نکنید

این روانشناس با بیان اینکه برای افزایش آستانه تحمل و ظرفیت روانی خود باید چند گام برداریم، اضافه کرد: مهم‌تر از همه اینکه از آستانه تحمل پایین خود دفاع نکنیم و تقصیر واکنش تند خود را به گردن طرف مقابل نیندازیم. سپس باید محرک‌ها را شناسایی کنیم و ببینیم چه چیزهای ما را بهم می‌ریزد و سپس باید با این محرک‌ها مقابله کنیم؛ این در حالی است که ما در مسیر محرک‌ها انتظار و توقع ایجاد می‌کنیم. برای مثال مرد به همسر خود می‌گوید تو که می‌دانی من گرسنه باشم بداخلاق می‌شوم، پس غذا را زودتر آماده کن. این حرف اشتباه است و فرد باید با این محرک مقابله کند. همچنین باید بدانیم نمی‌توانیم بدون تمرین و یک روزه آستانه تحمل خود را بالا ببریم.

وی با بیان اینکه راهکارهای قبلی مربوط به مرحله آرامش است، افزود: در زمان تحریک روانی، باید پیش از تمام شدن آستانه تحمل خود به طرف مقابل هشدار دهیم. برای مثال به همسر خود بگوییم شکایت کردن حق تو است و من هم تا الان به حرف‌هایت گوش می‌کردم اما اگر بیشتر ادامه دهی احساس می‌کنم دیگر طاقت شنیدن ندارم، پس الان برو و بعداً دوباره صحبت می‌کنیم. راهکار دیگر این است که اگر طرف مقابل به هشدار ما اعتنا نکرد، بین خود و محرک با شیوه‌های مختلف مانند ترک کردن محل فاصله بیندازیم. در واقع ارزش گذشت انسان را بزرگ می‌کند.

حبشی با بیان اینکه بسیاری از بهره‌ها، برکت‌ها و موفقیت‌ها را به خاطر دیدگاه دیگران از دست می‌دهیم، گفت: متأسفانه خیلی درگیر دیگران هستیم و به خاطر رفتار و گفتار دیگران به خود آسیب می‌زنیم.

وی ادامه داد: اگر خود را به نظر و موضع دیگران وابسته کنیم چند پیامد دارد؛ نخست اینکه دیگران، واحد نیستند و متعدد هستند و آیا می‌توان به نظر تمام افراد اعتنا و عمل کرد؟ همچنین نظرات یک فرد هم ثابت نیست و متغیر است. از طرف دیگر باید از خود بپرسیم آیا دیگران هم قبول می‌کنند خود را بر مبنای نظر و میل ما تنظیم کنند؟

این روانشناس تصریح کرد: پرسش اینجاست که با نظر و موضع دیگران چه کنیم؟ باید به دیگران وسعت دهیم، یعنی با افراد زیادی دوست شویم و با انسان‌ها با ویژگی‌ها و طرز فکر گوناگون ارتباط برقرار کنیم. باید بدانیم دیگران برای داد و ستد مفید هستند، دیگران باعث رشد ما می‌شوند و اگر نگاه‌مان مبنی بر رشد باشد، رفتار و گفتار منفی آن‌ها ما را قوی می‌کند.

وی درباره مدیریت ارتباط زن و شوهر با دیگران از جنس خویشاوندان در ابتدای ازدواج گفت: باید بدانیم تفاوت‌های خانواده دختر و خانواده پسر طبیعی و ویژگی آنها است و نه ضعف آنها. برخی پسرها و دخترها چون مدیریت و تنظیم‌گری ندارند از همین تفاوت‌ها، تقابل می‌سازند و به کانالی برای انتظارات خانواده‌های خود تبدیل می‌شوند.

حبشی با بیان اینکه مدیریت خانواده با مرد است، افزود: مدیریت به این معنا است که مرد باید به نیازهای زندگی و همسر خود توجه کند. همچنین تصمیم‌ها و برنامه‌های مرد و زن در زندگی مشترک فقط باید بین خودشان بماند و خواسته‌های پدر و مادر خود را به این تصمیمات و برنامه‌ها اولویت ندهند. حتی اگر پدر و مادر تصمیم و برنامه بهتری داشتند، زن یا شوهر نباید تصمیم و برنامه بین خود را بهم بزنند و باید آن را به مشورت بگذارند و سپس تصمیم بگیرند.

وی درباره نظراتی که اعضای خانواده درباره زن و شوهر می‌دهند، خاطرنشان کرد: انسان زنده صاحب نظر است، پس انتظار نداشته باشیم کسی درباره ما و زندگی‌مان نظر نداشته باشد. اگر آدم‌های عاقلی باشیم، می‌دانیم نظر یک امتیاز است و کسی که نظر می‌دهد شجاعت دارد. در نهایت اگر ظرفیت روانی خود را بالا ببریم در مقابل نظر تند و زشت دیگران هم می‌توانیم خود را مدیریت کنیم.