به گزارش خبرنگار ایمنا، خانواده مهم‌ترین نهاد و پایگاه اجتماعی است که بسیاری از کودکان از داشتن چنین نهاد و کانون پرمهری محروم مانده‌اند و با تهدیدهای بسیاری در زندگی کنونی و آینده خود، مواجه هستند. فرزندخواندگی فرایندی اجتماعی، عاطفی و قانونی است که در آن کودکانی که توسط والدینشان بزرگ نخواهند شد، به اعضای قانونی و دائمی یک خانواده دیگر تبدیل می‌شوند و در عین حال پیوندهای ژنتیکی و روان‌شناختی را با خانواده‌ای که در آن متولد شده‌اند، حفظ می‌کنند.
ناباروری یا اجتناب از عوارض بارداری رایج‌ترین دلایلی است که زمینه‌ساز انتخاب فرزندخواندگی توسط افراد می‌شود. فرزندخواندگی از جمله سنت‌های پسندیده در جهان بوده که در فقه نیز به آن تاکید شده است. هر چند پذیرفتن چنین مسئولیتی آسان نیست، اما در مقابل کار بزرگی برای نجات کودکانی است که می‌توانند زندگی بهتری داشته باشند.
هدف از واگذاری حضانت فرزندان به خانواده‌های متقاضی یا همان فرزندخواندگی، پیشگیری از اقامت طولانی مدت کودکان در مراکز نگهداری و به گونه‌ای تضمین بهره‌مندی کودکان از محیط خانوادگی جهت رشد جسمی، عاطفی و اجتماعی است. حساسیت‌های روانی و عاطفی پیرامون مسئله فرزندخواندگی باعث شده قانون‌گذار سختگیری‌هایی را در این خصوص اعمال کرده تا از آسیب به کودک و سرپرستان جلوگیری شود.
فرزند خواندگی و سپس تربیت فرزند، امری بسیار پر اهمیت و حساس است و بنابراین زوجین باید شرایط ویژه‌ای برای آن داشته باشند تا از آسایش کودک اطمینان حاصل شود. در خصوص روند کلی فرزندخواندگی، وضعیت کودکان بدون سرپرست مؤثر استان اصفهان و خانواده‌های دارای فرزند متقاضی فرزندخواندگی، با ولی‌الله نصراصفهانی، مدیرکل بهزیستی استان اصفهان گفت‌وگویی داشتیم که در ادامه می‌خوانید:
چگونه یک کودک برای فرزندخواندگی در نظر گرفته می‌شود؟
فرزندخواندگی، از طریق مراجع قضائی و انتظامی انجام می‌گیرد؛ به این معنی که نگهداری و حضانت کودکان بدون سرپرست مؤثر در دو حوزه بی‌سرپرست و بدسرپرست، توسط مراجع قضائی و انتظامی به سازمان بهزیستی واگذار می‌شود. حدود ۸۰ تا ۸۵ درصد ورودی‌های سازمان، کودکان بدسرپرست هستند. این کودکان دارای پدر، مادر یا هر دو والد هستند، اما مرجع قضائی تشخیص می‌دهد، والدین وی صلاحیت نگهداری از این کودک را ندارند.
چه مشکلاتی در راستای فرزندخواندگی کودکان بدسرپرست و بی‌سرپرست وجود دارد؟
برای برخی کودکان مانند کودکان رها شده، سرپرستی مشخص نشده است و کودکان بدون سرپرست نامیده می‌شوند. مشکلات به فرزندخواندگی فرستادن این کودکان به علت تعریف نشدن سرپرستی برای آنها، بسیار راحت است و پس از تکمیل پرونده طی دوره‌ای پنج یا شش ماهه در سازمان بهزیستی، با هماهنگی مرجع قضائی به خانواده‌های متقاضی فرزندخواندگی واگذار می‌شوند.
مشکل اصلی روند فرزندخواندگی در خصوص کودکان بدسرپرستی است که والدین آنها زندانی یا معتاد باشند یا از نظر اخلاقی صلاحیت نگهداری از کودک را نداشته باشند. این کودکان در مراکز بهزیستی نگهداری می‌شوند و تعداد بسیار کمی از آنها به فرزندخواندگی می‌روند؛ چرا که پس از پشت سر گذاشتن شرایط توسط والدین، محرز شدن صلاحیت وی برای نگهداری از کودک توسط مراجع قضائی یا گزارش مددکاری، حضانت فرزند مجدد به خود والدین سپرده می‌شود.
در استان اصفهان به ازای یک کودک، چند خانواده متقاضی فرزندخواندگی وجود دارد؟
در حال حاضر در استان اصفهان به ازای یک فرزند، ۱۰ متقاضی فرزندخواندگی وجود دارد و در واقع ۱۰ خانواده متقاضی یک کودک واجد شرایط فرزندخواندگی هستند. بیشتر خانواده‌ها، متقاضی نوزاد دختر هستند که این موضوع منجر به ایجاد مشکل و زمان‌بر شدن روند واگذاری فرزند می‌شود.
گاهی خانواده‌ها احساس می‌کنند که فرزندانی پشت نوبت فرزندخواندگی قرار دارند، اما به علت سخت‌گیری‌های بی‌مورد به خانواده‌ها واگذار نمی‌شوند؛ در صورتی که بیشتر کودکان قابل واگذاری نیستند و کودکانی توسط سازمان به فرزندخواندگی فرستاده می‌شوند که دارای شرایط فرزندخواندگی باشند.
استان اصفهان دارای چه تعداد کودک بدون سرپرست مؤثر است و چه تعداد فرزند، پشت نوبت فرزندخواندگی قرار دارند؟
در حال حاضر استان اصفهان دارای ۱۲۰۰ کودک بدون سرپرست مؤثر است که حدود نیمی از آنها در خانواده‌های خود سامان‌دهی شده‌اند؛ چرا که ترجیح بر این است که کودک در خانواده خود مانند عمه، خاله، دایی یا پدربزرگ سامان‌دهی شود و به منظور سامان‌دهی کودکان در خانواده خود، هزینه‌ای برابر با یک میلیون و ۷۰۰ تومان به خانواده‌ها به منظور نگهداری از فرزند پرداخت می‌شود.
نیمی دیگر از کودکان بدون سرپرست مؤثر استان نیز در حدود ۴۰ خانه کودک و نوجوان تحت نظر مؤسسات خیریه، نگهداری می‌شوند. هر دو هفته یک‌بار، کمیته فرزندخواندگی در سازمان بهزیستی استان اصفهان برگزار و آمار فرزندان پشت نوبت فرزندخواندگی صفر می‌شود؛ در واقع اکنون هیچ فرزندی پشت نوبت فرزندخواندگی قرار ندارد. متقاضی فرزندخواندگی همچنان وجود دارد، اما کودکی برای واگذاری نداریم.
آیا خانواده‌های دارای فرزند نیز می‌توانند متقاضی فرزندخواندگی باشند؟
بر اساس قانون تصویب شده در چند سال اخیر برای فرزندخواندگی، این اجازه به خانواده‌های دارای فرزند داده می‌شود که تحت شرایطی فرزند به آنها واگذار شود؛ حتی به بانوان مجرد نیز تحت شرایط خاصی، فرزند دختر واگذار می‌شود، اما با توجه به تعداد کودکان و کم بودن آنها نسبت به متقاضیان، ترجیح بر این است که بهترین خانواده و در درجه اول خانواده بدون فرزند، انتخاب شود؛ البته واگذاری برخی فرزندان بزرگ‌تر و به خصوص فرزندان دارای معلولیت به خانواده‌های متقاضی، خارج از نوبت انجام می‌شود.
افراد متقاضی فرزندخواندگی چگونه باید درخواست خود را ثبت کنند و روند فرزندخواندگی چگونه طی می‌شود؟
سامانه فرزندخواندگی در سایت سازمان بهزیستی کشور تعریف شده است و متقاضیان می‌توانند به این پنجره مراجعه و مدارک درخواستی خود را بارگذاری کنند. پس از بارگذاری مدارک، توسط همکاران برای حضور به آنها اطلاع داده می‌شود و پس از قطعی شدن وضعیت آنها، افراد متقاضی در نوبت قرار می‌گیرند و با توجه به تعداد فرزندان قابل واگذاری، به کمیته‌های فرزندخواندگی دعوت می‌شوند.
در کمیته فرزندخواندگی، مصاحبه‌ای تخصصی با خانواده انجام می‌شود و در صورت دارا بودن شرایط تعریف شده توسط سازمان بهزیستی برای فرزندخواندگی، کودک طی دوره‌ای شش ماهه به فرزندخواندگی می‌رود و در این دوره مددکار موظف است، گزارشات مددکاری را تهیه و از سلامت همه‌جانبه خانواده و کودک اطمینان حاصل کند. پس از طی شدن این روند، واجد شرایط بودن کودک برای واگذاری قطعی به مرجع قضائی اعلام و پس از تأیید مرجع قضائی، خانواده برای صدور شناسنامه به اداره ثبت احوال معرفی می‌شود.
استقبال خانواده‌های اصفهانی‌ها از فرزندخواندگی چگونه است؟
استقبال خانواده‌های اصفهانی برای فرزندخواندگی بسیار خوب است و همیشه تعداد متقاضیان فرزندخواندگی، بیش از تعداد کودکان در صف فرزندخواندگی بوده است؛ به طوری که خانواده‌های دارای فرزند نیز متقاضی فرزند خواندگی بوده و هستند.
نظر شما