به گزارش خبرنگار ایمنا، بشر همواره به‌دنبال پیش‌بینی آینده است و برای بررسی وقایع پیش رو، همیشه تلاش می‌کند. یکی از مهم‌ترین وقایع پیش رو که برای دانشمندان نیز اهمیت فراوانی دارد، سرنوشت کیهان و پایان چرخه جهان است. درواقع دانشمندان به‌دنبال این هستند که بدانند سرانجام کیهان چگونه به پایان می‌رسد؛ برای بررسی پاسخ این مسئله با محسن منتظری، منجم و ستاره‌شناس گفت‌وگویی انجام داده‌ایم که در ادامه می‌خوانید:
سرنوشت کیهان چگونه پیش‌بینی می‌شود؟
سرنوشت کیهان را از چند منظر می‌توان مورد بررسی قرار داد. برای بررسی سرنوشت جهان در ابتدا باید به نظریه نسبیت عام انیشتین اشاره کرد که تغییرات بسیاری در قوانین گرانش به‌وجود آورد. در کنار آن پس از اینکه هابل متوجه انبساط شتاب‌دار جهان شد مسائل بسیاری در علم نجوم گسترش یافت. امروز متوجه شده‌ایم که در جهان کنونی کهکشان‌های بسیاری وجود دارد و برخی از آن‌ها در حال نزدیک شدن به کهکشان راه‌شیری هستند، اما برخی دیگر از این کهکشان دور می‌شوند.
کدام یک از کهکشان‌ها به راه‌شیری نزدیک می‌شود؟
طبق بررسی‌های انجام‌شده دانشمندان متوجه شدند که کهکشان‌های نزدیک به راه‌شیری در حال نزدیک‌تر شدن هستند؛ درواقع کهکشان‌هایی مانند آندرومدا، ابر ماژلانی بزرگ و تمام کهکشان‌های موجود در خوشه کهکشانی محلی در حال نزدیک شدن به یکدیگر هستند.
دلیل نزدیک شدن کهکشان‌ها به یکدیگر چیست؟
خوشه کهکشانی محلی شامل سه کهکشان بزرگ و ۱۴ کهکشان کوچک است که به‌دلیل جاذبه این کهکشان‌ها، فاصله بین آن‌ها در حال کاهش است؛ البته در مرکز کهکشان‌ها سیاه‌چاله قرار گرفته است به همین دلیل می‌توان گفت که سیاه‌چاله‌ها در حال تشکیل مرکز جرمی در خوشه کهکشانی هستند و در نهایت تمام کهکشان‌ها جذب این سیاه‌چاله مرکز می‌شود.
اهمیت نزدیک شدن کهکشان‌ها به‌یکدیگر چیست؟
فاصله کهکشان آندرومدا تا راه‌شیری بیش از یک‌ونیم میلیون سال نوری است و این دو کهکشان با سرعتی شتاب‌دار در حال نزدیک شدن به یکدیگر هستند که در نهایت شاهد ادغام این دو کهکشان خواهیم بود و این مسئله از اهمیت بسیاری برخوردار است.
آیا نزدیک شدن کهکشان‌ها در خوشه‌های کهکشانی نیز مشاهده می‌شود؟
بله؛ اگر از دید کهکشان‌ها فراتر را بنگریم متوجه تغییر فاصله بین ابرخوشه‌ها و خوشه‌های کهکشانی نیز خواهیم شد. خوشه‌های کهکشانی همواره در حال نزدیک‌تر شدن به‌یکدیگر هستند که این اتفاق بسیار حائز اهمیت است، زیرا پس از ادغام شدن برخی از خوشه‌های کهکشانی اطراف نیز به یکدیگر می‌پیوندند؛ البته این مسئله مربوط به میلیاردها سال بعد می‌شود که به دلیل وجود حرکتی شتاب‌دار نمی‌توان زمان رخ‌دادن این اتفاق را مشخص کرد.
برای پیش‌بینی آینده کیهان چه مسائلی را باید بررسی کرد؟
برهم‌کنشی که در خوشه‌های کهکشانی وجود دارد در پیش‌بینی آینده بسیار مؤثر است؛ درواقع باید منتظر بمانیم تا متوجه شویم که بین جاذبه و انبساط شتاب‌دار جهان کدام یک قالب می‌شود، زیرا براساس این مسئله می‌توان سرنوشت کیهان را مشخص کرد. برای پیش‌بینی آینده کیهان انیشتین ثابتی را مطرح کرده بود که بین یک تا ۱۰ قرار می‌گرفت.
طبق ثابت انیشتین اگر نسبت جرم به حجم جهان بیش از عدد ۱۰ می‌شد تمام اجرام کیهان در نهایت به‌یکدیگر نزدیک می‌شود، اما در غیر این صورت ماده و انرژی تاریک جهان را با انبساطی شتاب‌دار از یکدیگر دور می‌کند و در نهایت جهان تبخیر می‌شود.
منظور از تبخیر شدن جهان چیست؟
هنگامی که انبساط در جهان رخ دهد، ذرات به‌صورت پراکنده قرار می‌گیرند و به نقطه‌ای می‌رسیم که هیچ جهانی وجود نخواهد داشت؛ از طرفی تمام اجرام در سیاه‌چاله‌ها خواهند رفت و سیاه‌چاله‌ها نیز در عظمت جهان گم می‌شوند.
انیشتین طبق معادلات خود به چه نتیجه‌ای رسید؟
انیشتین در بررسی معادلات خود به این نتیجه رسید که جهان در نهایت باید ادغام شود؛ البته این نتیجه‌گیری مربوط به زمانی بود که ماده تاریک توسط بشر شناخته نشده بود به همین دلیل پس از شناخت ماده و انرژی تاریک و تأثیر این دو در انبساط جهان، انیشتین نتیجه گرفت که معادلاتش اشتباه است. با گذشت زمان دانشمندان دیگر نتیجه گرفتند که با وجود ماده و انرژی تاریک، معادلات انیشتین درست است؛ البته همچنان جهان درگیر موضوع سرنوشت جهان است.
آیا اکنون بشر قادر به پیش‌بینی آینده کیهان شده است؟
خیر؛ اکنون نمی‌توان آینده کیهان را پیش‌بینی کرد و فعلاً باید منتظر داده‌هایی که از تصاویر تلسکوپ فضایی جیمزوب منتشر می‌شود، بمانیم. برای پیش‌بینی آینده کیهان ابتدا باید لبه‌های مرزی کیهان را مشخص و سپس مدل جهان را شبیه‌سازی کنیم که براساس این مسئله می‌توانیم از وقایع آینده آگاه شویم؛ البته امکان دارد بُعد زمانی دیگری وجود داشته‌باشد که از آن آگاه نبوده‌ایم و ممکن است انرژی و ماده تاریک از این بُعد مورد بررسی قرار بگیرد.
سخن آخر...
بررسی آینده کیهان با توجه به شرایط کنونی بسیار پیچیده است، اما اگر به قرآن توجه کنیم، در دو آیه مسائلی پیرامون سرنوشت کیهان مشخص می‌شود. در آیه ۲۴ سوره انبیا به پدید آمدن کیهان اشاره شده و در آیه ۱۰۴ همین سوره نیز عنوان شده است جهان همان‌طور که در ابتدا پدید آمد مانند طوماری در هم می‌پیچد.
از این دو آیه می‌توان نتیجه گرفت که کهکشان‌ها و اجرام در سیاه‌چاله‌ها فرو می‌روند همچنین می‌توان نتیجه گرفت که بیگ‌بنگ‌های دیگری نیز شکل می‌گیرد و جهان‌های بسیاری تشکیل می‌شود. به طور کلی می‌توان گفت که جهان یا حداقل بخشی از آن در هم ادغام می‌شود، اما برای پیش‌بینی آینده کیهان بشر نیازمند دانش بیشتری است.
نظر شما