به گزارش خبرنگار ایمنا، جنگ تحمیلی عراق علیه ایران که هشت سال به طول انجامید، گستره‌ای به مساحت بیش از ۱۶۰۰ کیلومتر مربع را در بر گرفت و یکی از بزرگ‌ترین جنگ‌های قرن بیستم را رقم زد. پهنه عملیاتی این جنگ از ویژگی‌های گوناگون جغرافیای انسانی و طبیعی برخوردار بود و انواع مختلف عملیات نظامی در آن انجام گرفت.
سیدصالح ایمانی، پژوهشگر دفاع مقدس در یادداشتی که در اختیار خبرگزاری ایمنا قرار داده، به معرفی «سومار» پرداخته است: «سومار یکی از شهرهای شهرستان قصر شیرین و بین دو استان کرمانشاه و ایلام تقسیم شده است. این شهر مرزی که در میان دره‌های میان بلندی‌های سارات، چغاامان و اردوبان قرار دارد، کم‌جمعیت‌ترین شهر ایران است که فاصله آن با شهر مندلی عراق ۱۵ کیلومتر و یکی از نزدیک‌ترین مناطق ایران به بغداد است. نفت‌شهر نیز از توابع آن دارای منابع گازی و نفتی است که هم‌اکنون از آن‌ها استفاده می‌شود.
این شهر از ۱۶ روستا تشکیل شده و جمعیت آن بیش از ۱۵۰۰ نفر است. سومار، درخت‌های طبیعی ندارد. پوشش گیاهی آن زبانزد خاص و عام است، به طوری که سالانه شاهد کوچ عشایر و استفاده دام‌های شهرهای همجوار است.
وجود رودخانه گنگیر در مجاورت آن باعث حاصل‌خیزی زمین‌های مستعد کشاورزی بوده است. تابستان‌هایش داغ و سوزان، زمستانش معتدل و نزولات آسمانی باعث بهار زودرس در این منطقه می‌شود. طبیعت سومار و شرایط جوی آن برای پرورش نخل‌های خرما مستعد است.
سومار در زبان کردی و گویش کلهری به معنای سوراخ مار است و به دلیل اینکه منطقه عمومی شهر سومار دارای مارهای بی‌شماری است، واژه «سو» در گویش کلهری (سوراخ، کنا) به معنای سوراخ در منطقه سومار و نفت شهر به کار می‌رود.
با شروع جنگ تحمیلی شهر سومار و ارتفاعات آن به اشغال دشمن بعثی درآمد و پس از عقب‌نشینی عراق از سومار (در سال ۱۳۶۱) ارتفاعات گیس‌که و کهنه‌ریگ همچنان تحت اشغال قرار داشت که عملاً سومار را ناامن و غیرقابل استفاده کرده بود. این ارتفاعات در تاریخ نهم مهرماه سال ۱۳۶۱ در عملیات مسلم‌بن عقیل با فرماندهی مشترک سپاه و ارتش از اشغال دشمن خارج شد، هرچند مجدداً در سال ۱۳۶۵ رژیم بعثی قسمت‌هایی از ارتفاعات گیس‌که را به تصرف خود در آورد و آن را تا پایان جنگ در اختیار داشت.
شهر سومار در دوران دفاع مقدس در عملیات‌های دیگری مانند ظفر ۴، کربلای ۵، کربلای ۶ و مطلع‌الفجر نیز درگیر بود، اما حملات شیمیایی صدام به این شهر، نام سومار را در تقویم ماندگار کرد.
دهم دی‌ماه سال ۱۳۶۵ نیروهای دشمن بعثی بیمارستان صحرایی (زیرزمینی) ۵۲۸ سومار را در ساعت ۱۶ مورد تهاجم حملات بمب‌های شیمیایی از نوع خردل قرار داد. تعداد زیادی از کارکنان این بیمارستان به دلیل اینکه امکان استفاده از ماسک‌ها و لباس‌های محافظ را نداشتند، مصدوم شدند و تعدادی نیز به شهادت رسیدند.
یکی دیگر از موارد مهم حمله شیمیایی صدام به سومار مربوط به بیست‌وپنجم دی‌ماه سال ۱۳۶۵ در جنوب این منطقه بود. در این حمله، یگان‌های ارتش در سومار، نفت‌شهر و در سایر محورهایی که در مجموعه عمومی سومار محسوب می‌شدند، مورد حمله شیمیایی قرار گرفتند. عراق در این حمله مواضع تیپ‌ها، پدافند هوایی، پشتیبانی و حتی بیمارستان صحرایی ارتش را بمباران کرد. در این بمباران بیش از ۲۰۰ نفر مصدوم و ۲۰ نفر شهید شدند.
شدیدترین حمله شیمیایی صدام به سومار در شانزدهمین روز از مهرماه سال ۱۳۶۶ اتفاق افتاد.
در گزارش این روز در روزشمار پنجاه‌ویکم مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس، بمباران شهر سومار به این صورت تشریح شده است: «هواپیماهای ارتش عراق امروز منطقه عمومی سومار را بمباران شیمیایی کردند. در ساعت ۹:۳۰ بیش از شش فروند هواپیمای دشمن مراکز تجمع نیروها و انبارهای مهمات خودی را هدف حمله قرار دادند. هواپیماهای عراقی ابتدا قرارگاه لشکر ۸۸ زرهی ارتش جمهوری اسلامی را بمباران کردند و سپس در سطحی گسترده از عوامل شیمیایی اعصاب استفاده کردند. با توجه به چنین شرایطی در این روز براثر این حملات ۱۰۰ تن شهید و ۱۳۵۰ تن مجروح شدند که این مصدومین از مردم بی‌دفاع، نیروهای ارتشی و پزشکان بودند، همچنین یک زاغه مهمات و تعدادی خودرو خسارت دید.»
خبرگزاری جمهوری اسلامی (ایرنا) نیز در خصوص این بمباران شیمیایی در همان روز نوشت: «هواپیماهای رژیم درمانده عراق امروز / پنج‌شنبه / یک منطقه عملیاتی را در شمال سومار بمباران شیمیایی کردند. بر اثر این بمباران جمعی از رزمندگان اسلام شهید و مصدوم شدند. مجروحان بلافاصله به پشت جبهه تخلیه و تحت درمان قرار گرفتند. همچنین پدافند شیمیایی منطقه فعالیت برای پاک‌سازی محل از عوامل شیمیایی را با جدیت تمام آغاز کرده است. سخنگوی ستاد تبلیغات جنگ در زمینه این اقدام ضد بشری رژیم بعثی گفت: حکام بغداد یک بار دیگر به پلیدترین و جنایتکارانه ترین اقدام ضد انسانی دست زدند و سلاح‌های ممنوعه شیمیایی را علیه رزمندگان اسلام به کار گرفتند. وی ضمن هشدار جدی به مجامع بین‌المللی گفت که اینک لازم است، مجامعی که خود را حافظ حقوق انسان‌ها می‌دانند ساکت ننشسته و در قبال این اقدام وحشیانه رژیم عراق از خود واکنش نشان دهند.»
به دنبال بمباران گسترده شیمیایی سومار در این روز دکتر علی‌اکبر ولایتی، وزیر خارجه وقت کشورمان به دبیرکل سازمان ملل نامه نوشت و خواستار اقدام قاطعانه و برخورد با جنایتکاران جنگی شد.
نظر شما