علی امیدی در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا در خصوص پیامدهای عضویت ایران در سازمان همکاری‌های شانگهای اظهار کرد: تا پیش از حمله روسیه به اوکراین در فوریه امسال، دیپلماسی روسیه تعامل با غرب بود و تلاش می‌کرد مسائل جهانی را از طریق گفت‌وگو و مشارکت مدیریت کند، کشور چین نیز چنین سیاستی داشت و برای حفظ منافع خود از حمایت ایران و درگیری با آمریکا و غرب خودداری می‌کرد.
وی با اشاره به حمایت روسیه و چین از حل و فصل مسالمت‌آمیز پرونده هسته‌ای ایران افزود: در مسئله تحریم‌های اقتصادی نمی‌توان گفت که این کشورها با غرب همراه شدند بلکه قدرت اقتصادی و مالی آمریکا آنچنان زیاد بود که گاهی مجبور شدند با تحریم‌های غرب همراهی کنند.
این کارشناس مسائل بین‌الملل آمریکا را قدرت برتر اقتصادی و از برخی جهات سیاسی جهان دانست و گفت: دلار آمریکا بر بازارهای مالی هژمونی دارد و این شرایط باعث می‌شد روسیه و چین تلاش کنند مسائل جهانی را از طریق گفت‌وگو، مشارکت و تعامل با آمریکا و غرب حل و فصل کنند.
موانع سه‌گانه پیوستن ایران به سازمان شانگهای
وی یکی از موانع پیوستن ایران به سازمان همکاری‌های شانگهای را فصل هفتم منشور سازمان ملل متحد دانست و یادآور شد: تفسیر کشورهایی مانند روسیه این بود که کشورهای مشمول فصل هفتم منشور سازمان ملل وتحریم‌های شورای امنیت، نمی‌توانند به عضویت سازمان شانگهای درآیند اما در سال ۲۰۱۶ و با امضای برجام توسط شورای امنیت، ایران از فصل هفتم این منشور خارج شد.
امیدی با اشاره به دومین دلیل زمان‌بر بدون عضویت در سازمان‌های بین‌المللی گفت: پس از خروج آمریکا از برجام به ویژه در دوره ترامپ چالش‌های روسیه و چین با آمریکا شدت یافت و در نتیجه آنها تصمیم گرفتند از کارت ژئوپولتیک ایران برای پیشبرد منافع خود استفاده کنند.
وی پایه سیاست جهانی را همپوشانی منافع دانست و تاکید کرد: در عرصه سیاست خارجی کشورها خیرخواهی جایی ندارد بلکه همگرایی در سیاست خارجی کشورها زمانی ایجاد می‌شود که همپوشانی منافع قابل توجه باشد.
این کارشناس مسائل بین‌الملل سومین دلیل تأخیر ۱۰ ساله پیوستن به سازمان شانگهای را زمان‌بر بودن فرایند عضویت در اجلاس‌های بین‌المللی دانست و ادامه داد: در گام نخست اراده سیاسی کشورها برای پذیرش اعضای جدید ضروری است، همچنین برخی اسناد الحاقی وجود دارد که کشورها باید آن را در فرایندهای قانونی داخلی خود به تصویب برسانند به همین سه دلیل بود که بین عضویت اسمی تا کامل ایران حدود یک سال طول کشید.
آغاز تبادلات سیاسی، اقتصادی و امنیتی با نیمی از جهان
وی درباره پیامدهای عضویت ایران در این سازمان بین‌المللی خاطرنشان کرد: فواید عضویت ایران در سازمان شانگهای را می‌توان به سیاسی، اقتصادی و امنیتی تقسیم کرد، از جهت سیاسی با عضویت دو کشور پرجمعیت چین و هند در این سازمان می‌توان برآورد کرد که حدود ۵۰ درصد جمعیت و اقتصاد جهان را پوشش می‌دهد.
امیدی پیام سیاسی عضویت در شانگهای را خروج کشور از انزوا دانست و گفت: ایران اکنون عضو بلوک قدرتمند جهان است و با وجود سیاست‌های انزواگرایی که سال‌ها توسط غرب و آمریکا برضد ایران تحمیل شده است، این پیام را به جهانیان می‌رساند که نمی‌توانید ایران را انکار کنید همان‌طور که چین، روسیه و هند قابل نادیده گرفتن نیستند.
وی با اشاره به پیامدهای اقتصادی عضویت در این نهاد بین‌المللی خاطرنشان کرد: عضویت در سازمان بین‌المللی شانگهای گام مؤثری برای تسهیل همکاری‌های جهانی در حوزه اقتصادی به‌شمار می‌آید که تنها در بخش حمل‌ونقل می‌توان از دو پروژه کمربندی چین و کریدور شمال جنوب هند نام برد که استفاده از ظرفیت‌های ایران برای این دو کریدور مزایای زیادی به همراه دارد.
این کارشناس مسائل بین‌الملل گفت: درست است که سازمان شانگهای با اهداف سیاسی و امنیتی ایجاد شد اما اهداف و همگرایی‌های اقتصادی را نیز دنبال می‌کند و کشور ما به دلیل لطمه‌های سنگینی که از تحریم‌های آمریکا و غرب متحمل شده است می‌تواند از فرصت تنفس اقتصادی برای برون‌رفت از انزوای اقتصادی استفاده کند و این عضویت برخی از ظرفیت‌های اقتصادی ایران را بالفعل کند.
وی وجود اراده سیاسی برای همکاری بین‌المللی را ضروری دانست و ادامه داد: پذیرش عضویت رسمی کشور ما در شانگهای به این معنا است که اراده سیاسی برای همکاری با ایران وجود دارد و این ظرفیت می‌تواند از نظر امنیتی نیز مورد استفاده قرار گیرد.
در آستانه تشکیل ناتوی شرقی
امیدی با اشاره به تمرکز فعالیت‌های امنیتی سازمان شانگهای بر مبارزه با تروریسم، قاچاق مواد مخدر و جدایی‌طلبی تصریح کرد: این می‌تواند ابتدای کار باشد و نمی‌دانیم که اواسط و انتهای برنامه‌های این سازمان به کجا ختم می‌شود؛ ظرفیت تبدیل شدن سازمان شانگهای به ناتوی شرقی وجود دارد و در این صورت عضویت ایران در یک نهاد امنیتی بین‌المللی ضریب امنیت کشور را افزایش خواهد داد.
وی برگزاری مانورهای دریایی و نظامی بین ایران با چین و روسیه در خلیج فارس و دریای عمان را نشان‌دهنده افزایش تمایل کشورهای قدرتمند مانند چین و روسیه به همکاری‌های امنیتی با کشور ما دانست و افزود: با وجود همه این مزایا نباید انتظار شق‌القمر داشته باشیم زیرا پیامدهای فوری پیوستن به شانگهای را در زندگی اقتصادی مردم نخواهیم دید بلکه این آثار در میان‌مدت و بلندمدت پدیدار خواهد شد.
این کارشناس مسائل بین‌الملل یادآور شد: اتحاد اوراسیا که از سوی روسیه ایجاد شده است یا قرارداد ۲۵ ساله ایران با چین اثرات کوتاه‌مدت، میان‌مدت و بلندمدت اقتصادی خواهد داشت اما عضویت ایران در سازمان شانگهای آثار کوتاه‌مدت به همراه ندارد و بیشتر دستاوردهای آن میان‌مدت و بلندمدت سیاسی، اقتصادی و امنیتی خواهد بود.
نظر شما