به گزارش خبرنگار ایمنا، بازار بزرگ اصفهان یکی از بازارهای مهم و تاریخی این استان است که علاوه‌بر شهروندان، گردشگران داخلی و خارجی بسیاری از آن بازدید می‌کنند، با حجره‌هایی که از ۴۰۰ سال پیش تاکنون در حاشیه میدان نقش جهان واقع شده است، حدود ۲۷ هزار باب مغازه در بازار بزرگ اصفهان وجود دارد که این میزان با احتساب بازارهایی همچون نجارها، رنگرزها و کفاش‌ها در نزدیکی خیابان حکیم است؛ با توجه به اینکه بازارها در گذشته مرکز فعالیت‌های اقتصادی بود، مدارس، مساجد و حوزه‌های علمیه در نزدیکی آنها ایجاد می‌شد و بر رونق آن می‌افزود، در این بین بازار بزرگ اصفهان که ساخت آن به زمان صفویه بازمی‌گردد و یکی از جاذبه‌های فرهنگی و گردشگری اصفهان محسوب می‌شود با مشکلات و معضلات بسیاری دست و پنجه نرم می‌کند، از جمله این مشکلات می‌توان به ناایمن بودن بازار اشاره کرد که جان افراد بسیاری را تهدید می‌کند و می‌طلبد تا مدیریت شهری اقدامات کارآمدی را در راستای ایمنی بازار انجام دهد و ایمنی شهروندان و گردشگران را تأمین کند، البته علاوه‌بر مدیریت شهری سایر ارگان‌های ذی‌ربط نیز باید وظایف خود را انجام دهند تا ایمنی بازار تأمین شود در غیر این صورت اگر حادثه‌ای در بازار بزرگ اصفهان، به عنوان حساس‌ترین نقطه شهر رخ دهد، آتش زیر خاکستر شعله‌ور می‌شود و به طور قطع شاهد بروز یک فاجعه انسانی خواهیم بود.
مرکزیت بازار در بافت فرسوده محلی، وضعیت آن را مخاطره‌آمیز کرده است
محمد حسین‌زاده، کارشناس مرکز پژوهش‌های شورای اسلامی شهر اصفهان در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا، در خصوص ایمنی بازار اصفهان، اظهار می‌کند: بازار اصفهان به عنوان یکی از بزرگترین و قدیمی‌ترین بازارهای خاورمیانه، از معماری و عناصر متنوعی برخوردار بوده است و در طول تاریخ توانسته از دل حوادث جان سالم به در ببرد.
وی با بیان اینکه در سال‌های اخیر این بازار با معضلات جدی از جمله نبود ایمنی روبه‌رو بوده که اقداماتی جهت رفع این معضلات انجام گرفته است، ادامه می‌دهد: به دلیل کالبد بازار و مرکزیت آن در بافت فرسوده محلی، وضعیت موجود این بازار مخاطره‌آمیز شده است و اقدامات انجام شده به دلیل اینکه از پیوستگی و استمرار کمتری برخوردار بوده باعث اثرگذاری کمتری در بهبود این وضعیت شده است.
کارشناس مرکز پژوهش‌های شورای اسلامی شهر اصفهان تصریح می‌کند: در مرکز پژوهش‌ها تلاش بر این است تا در قالب پروژه‌هایی به تبیین مشکلات ایمنی بازار در تمام ابعاد بپردازیم.
وی با بیان اینکه شیوه انجام مطالعه در راستای ایمنی بازار به صورت بررسی اسنادی و مشاهده عینی است، اضافه می‌کند: در ابتدای پروژه اتاق فکری متشکل از معاونان عمرانی، فرهنگی، خدمات شهری، ترافیک، کنترل و نظارت و روابط عمومی منطقه برگزار شد و به شناسایی چارچوب مسائل بازار و اقدامات انجام شده توسط منطقه پرداخته شد، سپس در چارچوب کلی تعیین شده به شیوه مشاهده عینی و مصاحبه به جمع‌آوری مسائل و مشکلات بازار پرداخته شد.
هدف اصلی شناسایی آسیب‌های بازار ایجاد "امنیت" است
حسین‌زاده خاطرنشان می‌کند: با مشخص شدن رویکرد و هدف اصلی در شناسایی آسیب‌های بازار که ایجاد امنیت بود، در ابعاد مختلف کالبدی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی به شناسایی مسئله و تعیین متولیان حل مسئله پرداخته شد، بر اساس اهمیت موضوعات و اهداف اصلی ۴۵ گروه مسئله شناسایی شد که ۲۷ مورد آن موضوعات کالبدی، هفت مورد مسائل اقتصادی، شش مورد آسیب‌های مربوط به حوزه اجتماعی و سیاسی و پنج مورد آن مربوط به مسائل فرهنگی بود.
وی می‌گوید: در شناسایی متولی رفع مسئله ۱۵ مورد مربوط به اصناف، ۱۴ مورد به سازمان میراث فرهنگی، شش مورد به دستگاه‌های دولتی، چهار مورد به شرکت‌های خدماتی تاسیساتی و ۲۴ مورد مربوط به شهرداری شناسایی شد.
کارشناس مرکز پژوهش‌های شورای اسلامی شهر اصفهان می‌افزاید: تفاوت مسائل و مشکلات مربوط به شهرداری با دیگر متولیان این بود که شهرداری در راستای حل بسیاری از مسائل اقداماتی انجام داده بود، اما از آن جایی که آن اقدام اثرگذار نبود یا در زمان شناسایی هنوز مسئله و مشکل وجود داشت، مشکلات به عنوان اینکه حل نشده است، شناسایی شد.
بیشترین علت حادثه در بازار مربوط به چیست؟
وی ادامه می‌دهد: به عنوان مثال سازمان آتش‌نشانی گزارشی از حوادث در روند پنج ساله با عنوان علت و محل وقوع حادثه ارائه کرد که به طور کلی عمده این حوادث مربوط به واحدهای تجاری، گذر و حریم‌ها بود و بیشترین علل حادثه نیز مربوط به آتش‌سوزی ضایعات، حوادث برق و ریزش و فرونشست بوده است.
حسین‌زاده می‌گوید: در قسمت دیگری از گزارش به دلیل اینکه محدوده مورد مطالعه بازار تا شعاع ۵۰۰ متر مربعی تعیین شده بود، به دنبال بررسی این موضوع بودیم که در صورت بروز حوادث احتمالی، تاب‌آوری محیط‌های پیرامونی بازار تا چه اندازه است.
وی اظهار می‌کند: بر اساس گزارش سرشماری سال ۹۵ و پروانه‌های صادر شده طی این سال‌ها به بررسی وضعیت بناها از لحاظ کیفیت ابنیه محور بازار و اطراف آن و کاربری‌ها پرداخته شد که نتایج حاصل از این بررسی نشان می‌دهد در صورت وقوع هر گونه حادثه‌ای تا شعاع ۵۰۰ متر مربعی دارای کمترین تاب‌آوری خواهد بود.
کارشناس مرکز پژوهش‌های شورای اسلامی شهر اصفهان می‌گوید: بر اساس آمار جمعیتی اطراف بازار، سرانه تعداد خانوار در این منطقه در حال کاهش و جایگزین شده با خانوار اتباع خارجه بود که به نوعی محیط پیرامونی اطراف بازار در حال تبدیل شدن به مکانی بی‌دفاع در شهر می‌شد و صحت و تأیید این موضوع در ردیف درآمدی شهرداری در تعداد پروانه صادره طی سه سال مشهود بود.
وی می‌افزاید: در فصلی دیگر از گزارش بررسی ایمنی بازار به بررسی اقدامات و عملکردهای منطقه سه در خصوص مسائل مربوط به بازار پرداخته شد، اثربخش نبودن اقدامات انجام شده توسط شهرداری مربوط به عواملی خارج از اختیارات شهرداری بود و گزارش ریالی آن آورده نشد و به ارائه گزارش کیفی بسنده شد.
حسین‌زاده ادامه می‌دهد: در پایان گزارش نیز بر اساس اعلام نظر نخبگان و ذی‌نفعان بازار که قسمتی از معضلات بازار را مربوط به رقبات وقفی و مسائل مرتبط با اداره اوقاف مرتبط می‌دیدند، گزارشی کلی از رقبات داخل بازار آورده شد.
ساماندهی بازار اصفهان در دستور کار قرار دارد
محمدباقر کلاهدوزان، مدیر منطقه سه شهرداری اصفهان در خصوص اهمیت توجه به ایمنی بازار اصفهان به خبرنگار ایمنا، می‌گوید: در بهمن‌ماه سال ۱۳۹۸ ساماندهی بازار بزرگ اصفهان از میدان امام (ره) تا میدان امام علی (ع) به طول ۹۴۰ متر در دستور کار شهرداری این منطقه قرار گرفت و با توجه به تراکم مغازه‌ها در این بازار و برای جلوگیری از ایجاد مزاحمت برای کسبه، این بازار به چندین بخش ۵۰ متری تقسیم و ساماندهی آن بخش به بخش آغاز شد.
وی می‌افزاید: با توجه به وجود تأسیسات شهری در بازار بزرگ، با همکاری شرکت‌های خدمات‌رسان، جابه‌جایی این تأسیسات به صورت ۵۰ متری انجام و باعث افزایش زمان اجرای پروژه ساماندهی شد؛ در این بین کف‌سازی، احداث کانال ناکش، ایزولاسیون یا آجرفرش و آجرنما و سفیدکاری بازار آغاز شد و در صورت لزوم، سبک‌سازی بام نیز انجام می‌شد.
مدیر منطقه سه شهرداری اصفهان با بیان اینکه برای اجرای آجرنمای بازار، هر بخش از آن باید داربست بسته می‌شد و به‌دلیل تردد زیاد، باید با احتیاط کامل این اقدام انجام می‌شد، تصریح می‌کند: ساماندهی بازار بزرگ اصفهان برای شهرداری ۱۲۰ میلیارد ریال هزینه داشته است، اما به دلیل اینکه بخشی از سقف بازار به‌صورت پلیت یا چوب و تخته است، باید مغازه‌های اطراف آزادسازی شود و ساماندهی آن طی پروژه‌هایی در آینده در دستور کار قرار گیرد.
وی ادامه می‌دهد: آسفالت‌برداری، حفر کانال ناکش در دو طرف بازار، نوسازی و جابه‌جایی تأسیسات شهری، زیرسازی و سنگ‌فرش اصلی اقداماتی است که در پروژه ساماندهی بازار بزرگ اصفهان انجام شده است.
وقوع هر حادثه در بازار بزرگ اصفهان، فاجعه انسانی به‌دنبال دارد
مهدی بقایی، معاون محیط زیست و خدمات شهری شهردار اصفهان با بیان اینکه نبود ایمنی در بازار به بالاترین سطح از حساسیت در بدنه شهرداری رسیده است به خبرنگار ایمنا، می‌گوید: با وقوع هر گونه حادثه در بازار بزرگ اصفهان، فاجعه انسانی رخ خواهد داد.
وی در ارتباط با ایمنی بازار بزرگ اصفهان، می‌گوید: بازار بزرگ اصفهان، به عنوان حساس‌ترین نقطه ایمنی در شهر شناخته شده و لازم است که این حساسیت به دیگر ارگان‌ها نیز انتقال داده شود و عالی‌ترین سطوح در حوزه ایمنی‌سازی بازار را درگیر کنیم.
معاون محیط زیست و خدمات شهری شهردار اصفهان با بیان اینکه هر صنفی باید ایمنی صنف خود را تأمین کند و مغازه‌داران باید به ایمنی محل کسب خود توجه ویژه داشته باشند، ادامه می‌دهد: توجه نکردن بازاریان به رفع سد معبر برای عبور و مرور خودروهای امدادی از مشکلات پیش‌رو برای ایمن‌سازی بازار است.
وی می‌افزاید: کسبه بازار بزرگ اصفهان هنوز خطر نبود ایمنی در بازار را احساس نکردند یا هشدار آن را متوجه نشدند و با رخداد هر گونه حادثه‌ای عوارض و آسیب‌های آن نابخشودنی است.
بقایی با تاکید بر اینکه مغازه‌ها در بازار بزرگ اصفهان از نظر خود ایمنی مشکلات زیادی دارد و با این که مواد قابل اشتعال در سطح بازار وجود دارد، اما کمتر مغازه‌ای مجهز به کپسول آتش‌نشانی است، خاطرنشان می‌کند: بازاریان برای ایمنی بازار باید با مجریان و دستگاه‌های مختلف همکاری لازم را داشته باشند.
گزارش از: فائزه صفری، خبرنگار سرویس پارلمان شهری خبرگزاری ایمنا
نظر شما