به گزارش خبرنگار ایمنا، اصفهان، به پایتخت فرهنگ و تمدن ایران اسلامی معروف است و آثار تاریخی متعددی را در خود جای داده است؛ از منارجنبان در غرب، مسجد جامع، بقعه باباقاسم و دیگر آثار تاریخی تا پل‌های تاریخی موجود روی زاینده‌رود نشان از تاریخی بودن اصفهان دارد.
میدان امام خمینی (ره) به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین میدان‌های تاریخی جهان، مرکز ثقل رونق و گسترش این کلان‌شهر از دیرباز تاکنون بوده است؛ به‌طوری که در دوره صفویه بالغ بر ۴۰ تا ۵۰ درصد تجارت و اقتصاد حکومت در محدوده این میدان تاریخی انجام می‌شده است.
«بازارچه حسن‌آباد» یکی از بازارهایی که در دوره صفوی رونق زیادی داشته است؛ این بازارچه در جنوب شرقی میدان تاریخی امام (ره) واقع شده است و از یک سو به میدان و از سوی دیگر به خیابان فرشادی می‌رسد.
در این بازارچه تاریخی بناهایی از دوره صفویه و قاجار به‌جا مانده است؛ مسجد ساروتقی، امامزاده احمد، مقبره همدم‌الملوک دختر امیرکبیر، مدرسه علمیه آیت‌الله خادمی (عربان)، مدرسه اسماعیلیه، خانه مشروطیت اصفهان، مدرسه علمیه آقانجفی و چندین اثر دیگر از جمله یادگارهای تاریخی به جا مانده در بازارچه حسن‌آباد است.
با گذشت سال‌ها از احداث بازارچه حسن‌آباد، کالبد آن دچار فرسودگی شده بود که با توجه به قدمت آن و لزوم توجه به اماکن تاریخی، توسط سازمان نوسازی و بهسازی شهرداری اصفهان در حال مرمت و احیا است؛ در همین راستا و جهت اطلاع هرچه بیشتر شهروندان از اقدامات مربوط به این پروژه، گفت‌وگویی را با محمدعلی ایزدخواستی، مدیرعامل سازمان نوسازی و بهسازی شهرداری اصفهان انجام داده‌ایم که مشروح آن را در ادامه می‌خوانید:
هدف از احیای سقف و دهانه‌های بازارچه حسن‌آباد چه بود؟
این پروژه با هدف اتصال بازارچه حسن‌آباد به بازار بزرگ اصفهان در حال انجام است و پس از سال‌ها، مسیری که بعد از چهارسو مقصود در بازار میدان امام (ره) به بازارچه حسن‌آباد قطع شده بود، با احیای سقف‌ها متصل می‌شود.
بازارچه حسن‌آباد یکی از بازارهای منشعب از میدان امام (ره) است که پیرامون این میدان واقع شده است، از سمت جنوب میدان توسعه پیدا کرده است و به بازار چهارسو مقصود متصل می‌شود؛ این بازار یکی از قدیمی‌ترین بازارهای اصفهان به‌شمار می‌رود که به دروازه حسن‌آباد اتصال پیدا می‌کند.
این دروازه از آثار دوره آق‌قویونلوها در اصفهان است و بازارچه حسن‌آباد نیز در دوره صفویه وسیع‌تر از وضعیت فعلی بوده است و تا چهارسو نقاشی امتداد پیدا می‌کرد و در دوره قاجار به چهارباغ صدر نیز متصل شده بود که در طول تاریخ بخشی از دهانه‌های این بازارچه و سقف آن از بین رفته است.
به جزئیات پروژه احیای سقف و دهانه‌های بازارچه حسن‌آباد اشاره کنید.
طول محور پروژه احیای سقف و دهانه‌های بازارچه حسن‌آباد ۳۰۰ متر است و از چهارسو مقصود تا مسجد ساروتقی ۴۵ دهانه باید وجود داشته باشد که ۲۵ مورد آن پیش‌تر وجود داشته است و ۲۰ دهانه در این طرح احیا می‌شود.
در پروژه احیای سقف و دهانه‌های بازارچه حسن‌آباد، ۱۳۰۰ مترمربع کف‌سازی بازار و ۱۷۰۰ مترمربع بلوک فرش کوچه‌های پیرامونی اجرا می‌شود؛ همچنین در قالب این طرح ۳۰۰ متر جداره‌سازی نیز انجام می‌شود که در مجموع بودجه ۵.۵ میلیارد تومانی دارد و تا پایان سال جاری به بهره‌برداری خواهد رسید.
با توجه به اهمیت بازارچه حسن‌آباد، احیای سقف این بازار از ابتدای سال جاری در دستور کار سازمان نوسازی و بهسازی شهرداری اصفهان قرار گرفت تا دهانه‌های این بازارچه را به یکدیگر متصل کند و به یک پیکره واحد با بازار پیرامون میدان و بازار بزرگ تبدیل شود.
کف بخش‌هایی که دهانه‌های بازار وجود نداشت، به صورت آسفالت بود و در حال حاضر به سنگ‌فرش تبدیل شده است تا کل بازارچه حسن‌آباد پیوسته شود؛ همچنین جرز، سقف و دیواره‌های این بازارچه نیز پس از سنگ فرش شدن، در مرحله احیا قرار گرفت و به‌غیر از یک قسمت کوچک جنب امامزاده احمد که در تاریخ جزو بازار نبوده است، بقیه بازارچه به یکدیگر متصل می‌شود.
عملیات احداث سقف‌های بازارچه حسن‌آباد از مطالعات تاریخی، بررسی اسناد و عکس‌های بازار آغاز شده است و بر اساس مستندات موجود، مکان دقیق دهانه‌های این بازارچه را شناسایی کردیم تا به احیای سقف و دهانه‌های بازار منجر شود.
پروژه احیای سقف و دهانه‌های بازارچه حسن‌آباد تاکنون حدود ۵۰ درصد پیشرفت داشته است و ۲۰ دهانه با آجرهای مستحکم و بر اساس طرح‌هایی که در مستندات تاریخی وجود داشت، احیا شده است؛ با اجرای این طرح، مناسب‌سازی جداره‌ها نیز با توجه به اینکه برخی از واحدهای تجاری طی زمان مدرن شده بود، در دستور کار قرار گرفته است تا با محیط بازار همسان شود.
در قسمت‌هایی نیاز به تغییراتی در شکل موجود مسیر گذر بود تا بتوانیم آن را با بازار میدان تطبیق دهیم، بر همین اساس در طبقه بالا که بالکن‌هایی ایجاد شده بود، آزادسازی از سوی منطقه سه شهرداری اصفهان انجام شد و پس از اجرای کامل این پروژه در یک اتمسفر معماری سنتی اصفهان قرار می‌گیرد که نشان دهنده یک دوره تاریخی است.
اگر چه بازارچه حسن‌آباد در دوره‌های قبل از صفوی نیز وجود داشته است، اما در حال حاضر یک بازار صفوی احیا می‌شود، زیرا دهانه‌های پیرامونی مربوط به این دوره است و تصاویر و مستندات نیز بازار صفوی را به نمایش می‌گذارد.
سعی شده است این طرح در بالاترین سطح تطبیق با وضعیت موجود اجرا شود تا شرایط ساکنان با مخاطره مواجه نشود، زیرا اصل کالبدها به حضور انسان متکی است؛ خرده اتفاقاتی نیز پیرامون اجرای این طرح رخ داد به‌طوری که مقابل حسینیه گلبندان که سقف نداشت، مسقف می‌شود؛ از این‌رو برای برقراری پیوند بین این مکان و بازار، چندین دهانه بازار به داخل حسینیه رفته است که بخشی از حسینیه را مسقف کرده است.
همچنین در این محل کف‌سازی انجام شده است و با پیرایش فضای شهری که انجام می‌شود، فضای کنار بازارچه، دستخوش تغییر می‌شود و با کیفیت مطلوب‌تری در اختیار شهروندان قرار می‌گیرد.
دیدگاه حوزه گردشگری در خصوص پروژه احیای سقف و دهانه‌های بازارچه حسن‌آباد چیست؟
بعد از چهارسو مقصود کوچه‌ای وجود دارد که در طول مسیر بخش‌هایی دارای سقف است، اما در قسمت‌هایی با قطع شدن سقف مواجه هستیم و در پایان به بازارچه حسن‌آباد می‌رسیم؛ لکه‌هایی از سقف در این مسیر تخریب شده و ریزش پیدا کرده است، در نتیجه وقتی گردشگران از میدان به سمت چهارسو مقصود حرکت می‌کنند، احساس می‌کنند بازار در این نقطه به پایان رسیده است و دیگر به راه خود ادامه نمی‌دهند در صورتی که یکی از بازارهای فعال در حوزه کارگاه‌های صنایع دستی، بازارچه حسن‌آباد است.
با اتصال سقف‌ها از بازار میدان امام (ره) و بازار بزرگ اصفهان به بازارچه حسن‌آباد، گردشگران دیگر احساس نمی‌کنند که بازار در محل میدان به اتمام رسیده است، بلکه با مسقف بودن کل مسیر، متوجه امتداد بازار و حضور در بین مغازه‌ها و کارگاه‌های صنایع دستی می‌شوند.
به‌رغم اینکه اصفهان بناهای تاریخی بسیاری دارد، اما در صورتی که در چرخه گردشگری و بازدید قرار نگیرد، جزو بناهای گردشگرپذیر محسوب نمی‌شود؛ بازارچه حسن‌آباد نیز با توجه به این موضوع تا پیش از اجرای این طرح در چرخه گردشگری شهر نبود که با اتصال آن به بازار میدان امام (ره) تا شش ماه آینده به چرخه گردشگری بازخواهد گشت.
چندین دهانه بازار در محدوده اجرای پروژه وجود داشت، اما به‌دلیل اینکه به مرور زمان از مرکز ثقل بازار که میدان امام (ره) باشد، قطع شده بود، ارزش پایینی داشت که با این برقراری این اتصال این دهانه‌ها با ارتقای کیفی مواجه شد؛ از سوی دیگر کاروانسرای انتهای حسن‌آباد که چندین کارگاه صنایع دستی را در دل خود دارد، در این طرح به میدان متصل شد.
نظر شما