ریسندگان سرنوشت

به گزارش خبرنگار ایمنا، انقلاب صنعتی تغییر و تحول در صنعت است. انقلاب صنعتی نخست دگرگونی عظیمی در صنایع قرن هفدهم میلادی ایجاد کرد؛ این تحولات در سه حوزه تولید، کشاورزی و صنعت ایجاد شد. انقلاب صنعتی دوم که با نام انقلاب فناوری نیز شناخته می‌شود، در سال‌های ۱۸۷۱ تا ۱۹۱۴ اتفاق افتاد و نتیجه آن ایجاد خطوط راه‌آهن و شبکه‌های تلگراف بود که تبادل سریع‌تر مردم و ایده‌ها را امکان‌پذیر کرد. طی انقلاب صنعتی سوم و تولید نخستین رایانه پیشرفت‌های دیجیتالی بشر آغاز شد.

در انقلاب صنعتی چهارم تغییرات سریع فناوری، صنایع و الگوهای اجتماعی و عملیاتی که در طی قرن ۲۱ به‌منظور افزایش اتصال‌های متقابل و اتوماسیون هوشمند، فراگیر شده، مورد بحث است؛ این انقلاب نمایانگر تغییری سیاسی، اجتماعی و اقتصادی است که بشر را از دوره دیجیتال و اوایل قرن ۲۰ به دوره اتصالات تعبیه شده منتقل می‌کند. انقلاب صنعتی چهارم با بهره‌مندی از فناوری‌هایی مانند اینترنت اشیا، رایانش ابری و هوش مصنوعی درک ما را از دنیای پیرامونمان تغییر خواهد داد.

انقلاب صنعتی یا جنبش پولداران؟

حمیدرضا یوسفی، دکترای شیمی آلی در رابطه با انقلاب صنعتی چهارم به خبرنگار ایمنا می‌گوید: دنیا تاکنون چهار انقلاب صنعتی را تجربه کرده است که انقلاب صنعتی نخست بسیار تأثیرگذار محسوب می‌شود.

وی می‌افزاید: انقلاب صنعتی همان‌طورکه مشخص است اتفاقی است که تغییری در جهان ایجاد می‌کند و این تغییر در انقلاب صنعتی چهارم مباحث مربوط به IT، اینترنت و هوش‌مصنوعی را هدف قرار داده است.

این دکترای شیمی آلی ادامه می‌دهد: در چشم‌انداز انقلاب صنعتی چهارم مباحثی مانند به‌روز شدن بشر، دنیاهای مجازی و هوشمندسازی آموزش و اشیا مختلف مشاهده می‌شود و قطعاً کشورهای صنعتی در این انقلاب نیز پیشرو خواهند بود.

وی اشاره می‌کند: یکی از مزایای اولیه انقلاب صنعتی چهارم در دوران کرونا ملموس شد، زیرا در این هنگام به آموزش مجازی و الکترونیک روی آوردیم و به عملاً به اهمیت IT پی بردیم. در آینده نیز دنیا به نقطه‌ای خواهد رسید که تمام مسائل بر پایه IT شکل می‌گیرد.

یوسفی در رابطه با کشورهای پیشروی انقلاب صنعتی چهارم می‌گوید: علاوه بر ایالات متحده، آلمان و استرالیا که در تمام انقلاب‌های صنعتی پیشرو محسوب می‌شوند، کشورهایی مانند سنگاپور، تایوان، مالزی، اندونزی، چین و هندوستان نیز در این انقلاب پیشرو هستند.

وی می‌افزاید: ایران در انقلاب صنعتی چهارم شروع مطلوبی داشت و زیرساخت‌هایی ایجاد کرد، اما امروزه مباحثی مطرح شده است که باعث عقب افتادن ایران از رقبا شده است. با این وجود، ایران از پتانسیل خوبی در زمینه IT، الکترونیک و مباحثی مانند بیوتکنولوژی برخوردار است.

این دکترای شیمی آلی اشاره می‌کند: انقلاب‌های صنعتی گذشته قابل درک بود، اما انقلاب صنعتی چهارم پیرامون دنیای مجازی بحث می‌کند که عملاً قابل لمس نیست و از جایگاه مهمی نیز برخوردار است.

وی در همین رابطه ادامه می‌دهد: در گذشته آنالیزهای رشته شیمی مانند امروز نبوده است و اکنون آزمایش‌های علمی بسیار ساده‌تر شده است که این مسئله یکی از تأثیرات انقلاب صنعتی چهارم را نشان می‌دهد.

یوسفی می‌افزاید: در آینده تمام فعالیت‌ها به‌صورت الکترونیکی انجام می‌شود که این مسئله طرفداران و مخالفان خود را دارد. از دیدگاه مخالفان انقلاب صنعتی چهارم موجب کنار رفتن برخی از مشاغل می‌شود، اما طرفداران این انقلاب به تأثیر آن در محیط‌زیست اشاره می‌کنند.

وی تاکید می‌کند: نخستین مسئله قابل توجه این است که انقلاب صنعتی چهارم به خانه مردم وارد شود. در حال حاضر افرادی هستند که دانش کافی برای استفاده از فضای مجازی ندارند و حتی نمی‌توانند تلفن هوشمند تهیه کنند؛ درواقع یکی از معضلات انقلاب صنعتی چهارم گسترش شکاف طبقاتی بین اقشار پردرآمد و کم‌درآمد جامعه است.

این دکترای شیمی آلی در رابطه با چشم‌انداز انقلاب صنعتی چهارم می‌گوید: چشم‌انداز انقلاب صنعتی چهارم به‌دست شرکت‌های برتر دنیا هدایت می‌شود. همانطور که در گذشته شرکت اپل انقلابی در عرصه تکنولوژی ایجاد کرد، آینده نیز توسط چنین شرکت‌هایی شکل می‌گیرد.

وی اشاره می‌کند: انقلاب‌های صنعتی که در آینده شاهدش خواهیم بود، تفکر محور است و دیگر مانند گذشته صنعت و زندگی را تحت تأثیر قرار نمی‌دهد و افکار و ذهن جامعه را تغییر خواهد داد.

افزایش بهره‌وری با انقلاب صنعتی چهارم

ساسان صفریان، کارشناس‌ارشد انرژی در رابطه با انقلاب صنعتی به خبرنگار ایمنا می‌گوید: انقلاب صنعتی رویدادی است که اثرات گسترده‌ای در جهان ایجاد کرده و جامعه را دچار مزایا و معایب ویژه می‌کند.

وی می‌افزاید: انقلاب صنعتی نخست تغییری در کشاورزی ایجاد کرد، انقلاب صنعتی دوم در جنگ جهانی شکل گرفت، انقلاب صنعتی سوم حوزه فناوری را مدنظر قرار داد و انقلاب صنعتی چهارم که از سال ۲۰۱۸ آغاز شد، اثرات بسیاری در زندگی بشر خواهد داشت.

این کارشناس ارشد انرژی ادامه می‌دهد: انقلاب صنعتی چهارم با دیگر انقلاب‌ها متفاوت است و ابعاد مختلف زندگی بشر و دولت‌ها را تغییر می‌دهد. در انقلاب صنعتی چهارم مباحثی مانند هوش‌مصنوعی و متاورس مطرح شده و عملاً انقلابی در جهت IT و اینترنت اشیا محسوب می‌شود.

وی اشاره می‌کند: در این انقلاب نقش اینترنت و اشیا بیشتر از نیروی کار مورد بحث خواهد بود و کشورهایی در این انقلاب پیشرو می‌شوند که بتوانند دانش کافی در این زمینه کسب و از اثرات مثبت آن بهره‌مند شوند.

صفریان در رابطه با تأثیرات انقلاب صنعتی چهارم می‌گوید: هدف انقلاب صنعتی چهارم زیرساخت هوش‌مصنوعی و مباحث مرتبط با اینترنت است که این مسائل تمام صنایع کنونی را در بر می‌گیرد.

وی تاکید می‌کند: انقلاب صنعتی چهارم از مزایا و معایبی برخوردار است و اگر این موارد را بشناسیم بهتر می‌توانیم پیرامون آن قضاوت کنیم. از مزایای این انقلاب می‌توان به راحت‌تر شدن زندگی، افزایش درآمد و مدیریت بهتر حکومت‌ها اشاره کرد.

این کارشناس‌ارشد انرژی در همین رابطه ادامه می‌دهد: یکی از معایب مهم انقلاب صنعتی چهارم امنیت است که اگر کشورها زیرساخت مناسبی در این زمینه نداشته‌باشند، عملاً زندگی خصوصی مردم به خطر می‌افتد.

وی اشاره می‌کند: اگر از زاویه صنعت به اثرات این انقلاب نگاه کنیم، متوجه می‌شویم که انقلاب صنعتی چهارم مصرف انرژی را به سمت هوشمندسازی هدایت می‌کند؛ درواقع طی این انقلاب با گسترش اینترنت اشیا، مصرف انرژی در منازل کنترل می‌شود و دیگر پیک مصرف شکل نمی‌گیرد.

صفریان می‌افزاید: انقلاب صنعتی چهارم از این منظر در محیط‌زیست نیز تأثیرات مطلوبی خواهد گذاشت، زیرا مصرف انرژی را مدیریت کرده و راندمان و بهره‌وری را افزایش می‌دهد.

انقلاب صنعتی چهارم؛ ناجی محیط‌زیست

علی‌خان نصراصفهانی، دانشیار گروه زمین‌شناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اصفهان در رابطه با انقلاب صنعتی چهارم به خبرنگار ایمنا می‌گوید: در انقلاب صنعتی چهارم توسعه تکنولوژی‌هایی مانند سیستم‌های ارتباطی هوشمند و اتومبیل‌های الکترونیکی می‌تواند در کاهش آلودگی‌های جوی که به‌واسطه حمل‌ونقل ایجاد شده، نقش مهمی ایفا کند.

وی می‌افزاید: انقلاب صنعتی چهارم می‌تواند به عنوان دستاوردی در حفاظت از محیط‌زیست محسوب شود؛ در این راستا بسیاری از ارتباطاتی که کنترل بر تجهیزات صنعتی و افزایش استفاده بهینه از انرژی را افزایش می‌دهد؛ نقش بسیار مفیدی دارد.

دانشیار گروه زمین‌شناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اصفهان اشاره می‌کند: در انقلاب صنعتی سوم، به شکل نامطلوبی مشکلات و نگرانی‌های شدید زیست‌محیطی احساس شد و به همین دلیل در این زمان مطالعات و تکنولوژی به سمت حمایت از محیط‌زیست پیش رفت و توجه به محیط زیست در انقلاب صنعتی چهارم را رقم زد.

وی ادامه می‌دهد: طی انقلاب صنعتی چهارم که در چند سال اخیر شاهد آغاز آن بوده‌ایم، مباحث هوش‌مصنوعی، متاورس و اینترنت اشیا مطرح شد همچنین تغییرات گسترده‌ای که با پیشرفت فناوری در فعالیت‌ها ایجاد می‌شود، ممکن است منجر به بهبود شرایط زیست‌محیطی شود.

نصراصفهانی تصریح می‌کند: تأثیرات زیست‌محیطی که انقلاب صنعتی اول تا سوم به همراه داشت در آب، خاک و جو زمین مشاهده می‌شود و ممکن است بتوانیم طی انقلاب صنعتی چهارم از پیشرفت این مشکلات بزرگ جلوگیری کنیم.