به گزارش خبرنگار ایمنا، چاپ کتاب «گزارش لحظه‌به‌لحظه از شهادت امام رضا (ع)» نوشته محمدرضا انصاری از سوی انتشارات دلیل ما منتشر و روانه بازار نشر شده است. این اثر می‌کوشد از لحظه مسمومیت تا شهادت و از شهادت تا مراسم تدفین آن بزرگوار، پرده از حقایق بردارد و رفتار دشمنان اهل‌بیت عصمت و طهارت (ع) را ترسیم کند.
در کتاب حاضر، گزارشی لحظه‌به‌لحظه با تمام جزئیات از شهادت امام رضا (ع) در قالب داستان همراه با پیشگویی‌های پیامبر اکرم (ص) و ائمه هدی (ع) درباره شهادت آن حضرت آورده شده است. توطئه‌های مأمون و ماجرای مسموم کردن آن امام غریب درراه بازگشت از خراسان و چگونگی شهادت حضرت رضا (ع) و مراحل تدفین معجزنمای امام (ع) از جمله موضوعات این کتاب به‌حساب می‌آیند.
آنچه در این کتاب آمده، جمع‌بندی و تدوین ماجرای شهادت امام رضا (ع) در چهار مرحله است که با مراجعه به‌تمامی منابع مربوط به موضوع، تنظیم‌شده و حتی یک کلمه به‌عنوان تخیل آورده نشده است.
مرحله نخست به «پیشگویی از شهادت» غریب طوس، امام رضا (ع) دارد و آن مربوط به زمانی است که امیرالمؤمنین (ع) فرمود: «یکی از فرزندانم در سرزمین خراسان با ظلم و ستم مسموم می‌گردد. او همنام من است و نام پدرش موسی است.»
در روایتی از کتاب «من لا یحضره‌الفقیه» که از کتب اربعه شیعه است، از قول امام باقر (ع) چنین نقل‌شده است: «مردی از فرزندان موسی (ع) همنام امیرالمؤمنین (ع) متولد می‌شود که مسموم می‌گردد و غریبانه در طوس دفن می‌شود.»
در روایت دیگری از قول امام صادق (ع) که از کتاب‌های «روضه الواعظین» و «من لا یحضره الفقیه» نقل‌شده، چنین آمده است: «فرزند من در سرزمین خراسان و در طوس به شهادت می‌رسد.»
از دیگر پیشگویی‌های شهادت مظلومانه آن حضرت (ع)، روایتی است که در کتاب‌های «امالی صدوق»، «عیون اخبارالرضا (ع)» و «بحارالانوار» از قول امام رضا (ع) بیان‌شده که متن روایت این‌چنین است: «من مظلومانه مسموم می‌شوم و کنار هارون (الرشید) دفن می‌گردم. خداوند تربت مرا محل رفت‌وآمد شیعیان و محبینم قرار می‌دهد.»
در مرحله اول این کتاب، نویسنده اشاره‌ای به وداع امام از مدینه و حرکتشان به خراسان - یعنی از حجاز آن زمان تا ایران ترسیم و به روایتی از امام رضا (ع) درباره پیشگویی محل دفن خویش اشاره می‌کند.
در بخشی از این مرحله، نویسنده حدیث، مقام زائران آن امام غریب (ع) را از کتاب‌های «من لا یحضره‌الفقیه»، «روضه‌الواعظین» و «وسائل‌الشیعه» یادآور می‌شود و می‌نویسد: «کاروان (امام) از سناباد حرکت کرد و با عبور از سرخس پس از چند روزبه شهر مرو، مقر حکومت مأمون رسید. امام رضا (ع) طی سه سال اقامت در آن شهر، درباره شهادت خود به اصحاب خبر می‌داد. روزی امام فرمود: هر کس مرا در این منزل دور زیارت کند، روز قیامت در سه جا به ملاقاتش می‌آیم تا او را از ترس آن‌ها رهایی‌بخشم؛ هنگام دادن نامه اعمال، هنگام عبور از صراط و هنگام محاسبه اعمال در میزان. «
از عناوین این مرحله می‌توان «شعری برای شهادت» را نام برد که به شعر دعبل خزاعی و دو بیت شعر امام (ع) که به شعر دعبل اضافه کرده است، اشاره دارد. امام رضا (ع) فرمودند: «قبری در طوس است که چه مصیبت‌هایی خواهد داشت، زیرا از شدت زهر، داخل بدن او آتش می‌گیرد. این قبر همچنان آباد خواهد بود تا روزی که خداوند امام قائمی را برانگیزد و غم و غصه‌های ما را بزداید.» دعبل با تعجب عرض کرد: ای پسر رسول خدا، قبری که در طوس قرار دارد متعلق به کیست؟ امام رضا (ع) فرمود: «آن قبر من است. روزهایی چند نخواهد گذشت که طوس محل رفت‌وآمد شیعیان و زائران من خواهد شد. هر کس مرا در طوس زیارت کند، روز قیامت بخشیده می‌شود و در درجه من خواهد بود.
عنوان مرحله دوم کتاب «توطئه قتل» نام دارد که دارای این عناوین است: نقشه قتل حضرت با شمشیر، قتل فضل در سرخس، پیشگویی از حفر قبر، وصیت به اباصلت، یک روز قبل از مسمومیت، خبر از مسمومیت، خبر از مراسم غسل و خبر از مراسم نماز و تدفین.
امام رضا (ع) در ضمن خبرهایی که درباره بعد از شهادت خود به هرثمه می‌دادند، به ماجرای نماز نیز اشاره کردند و فرمودند: «پس‌ازآن که بدن مرا در تابوت قراردادید، مأمون می‌خواهد بر من نماز بخواند اما هرگز نمی‌تواند! اندکی تأمل‌کنید که مردی عرب سوار بر شتر و با صورتی پوشیده، از سمت صحرا به‌سوی شما می‌آید. او از شتر پیاده می‌شود و بر من نماز می‌خواند. شما نیز پشت سر او بر من نماز بخوانید».
سپس حضرت از ماجرای تدفین خود چنین خبر می‌دهد: «نوبت حفر قبر که می‌رسد، مأمون تصمیم دارد قبر پدرش هارون را جلوتر از قبر من قرار دهد که هرگز امکان ندارد. کلنگ‌ها در زمین اثر نمی‌کند و حتی به‌اندازه ناخن حفر نخواهد شد. هنگامی‌که بر این کار پافشاری کردند و نتوانستند، به آن‌ها بگو که من به تو دستور داده‌ام فقط یک ضربه کلنگ جلوی قبر هارون بزنی. با یک ضربه تو زمین گشوده می‌شود و قبری آماده نمایان می‌شود. هنگامی‌که قبر دیده شد، آب سفیدی می‌جوشد و قبر پر می‌شود. سپس ماهیان کوچکی در قبر ظاهر می‌شوند. آنگاه ماهی بزرگی ظاهر می‌شود و ماهیان کوچک را می‌خورد. سپس مأمون از تو می‌پرسد: این‌ها چیست؟ از قول من به او بگو: بنی‌عباس مانند ماهیان کوچک در مدت حکومت خود از مال دنیا می‌خورند؛ اما حضرت مهدی قائم از فرزندان من- که ماهی بزرگ نشانی از اوست- هرگاه ظاهر شود، بنی‌عباس را نابود می‌کند.
پس‌ازاین مناظر و گفت‌وگوها صبر کن تا ماهی بزرگ غایب شود و آب‌ها فرونشیند. سپس بر قبر من پرده سفیدی کشیده می‌شود. در آن لحظه مرا باکسی که بدنم را داخل قبر می‌برد، تنها گذارید که او پسرم محمد است. پس از دفن مگذار کسی برای قبرم خاک بیاورد، زیرا قبر از خود خاک می‌جوشاند و بسته می‌شود و مسطح می‌گردد.»
بر اساس مطالب این کتاب، با پایان سخن حضرت، هرثمه عرض کرد: «آقای من، همین‌گونه که فرمودید انجام خواهم داد. سپس امام رضا (ع) فرمود: آنچه به تو گفتم به خاطر بسپار و عمل کن و مخالفتی ننما. او گفت: به خدا پناه می‌برم از این‌که از دستور شما سرپیچی کنم. سپس با اندوه و اشک برخاست و به خانه‌اش رفت درحالی‌که در قلبش برای مصیبتی که در پیش بود، آتشی به پا شده بود.»
«مسمومیت و شهادت» عنوان سومین مرحله کتاب است و دربرگیرنده این عناوین است: دعوت امام رضا (ع)، انگور مسموم، ظاهرسازی مأمون بعد از مسمومیت، آب انار، امام جواد (ع) بر بالین پدر و لحظه شهادت.
چهارمین و آخرین مرحله این اثر، «مراسم تدفین» نام دارد و این عناوین را شامل می‌شود: اولین غسل و کفن، بالا رفتن تابوت، عزای ظاهری مأمون، شهود بر جنازه، هجوم مردم به خانه مأمون، غسل و کفن در حضور مأمون، تشییع‌جنازه، حفر قبر در حضور مردم، لوح مس در قبر آماده، ظهور آب و ماهی در قبر، از مدینه تا طوس، مجلس عزا در مدینه، سه روز عزاداری و افشای نقشه مأمون.
از منابع مورداستفاده نویسنده در تدفین این اثر می‌توان کتاب‌های من لا یحضره‌الفقیه، روضه‌الواعظین، امالی صدوق، عیون اخبارالرضا، دلائل‌الامامه، بحارالانوار، وسائل‌الشیعه، کشف‌الغمه، کمال‌الدین، مناقب آل ابی‌طالب، اعلام‌الوری، کافی و احقاق‌الحق را نام برد.
تاکنون از محمدرضا انصاری، نویسنده کتاب «گزارش لحظه‌به‌لحظه از شهادت امام رضا (ع)» ۱۳ عنوان کتاب از مجموعه‌های «گزارش لحظه‌به‌لحظه» به چاپ رسیده‌اند.
نظر شما