به گزارش خبرنگار ایمنا، اظهارنظرهای ضد و نقیض درباره نهایی شدن متن توافق هسته‌ای یا ادامه مذاکرات این روزها به یکی از پربازدیدترین خبرها تبدیل شده است؛ از یک‌سو سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا شامگاه سه‌شنبه _هشتم شهریورماه_ در کنفرانس خبری گفت که هیچ تحول جدیدی درباره برنامه جامع اقدام مشترک با ایران وجود ندارد و از سوی دیگر رئیس‌جمهور ایران در دومین نشست خبری خود از ادامه مذاکرات با محوریت رفع تحریم‌ها خبر داد و گفت: بر راستی‌آزمایی اطمینان‌بخش و تضمین‌های اعتمادآفرین در مذاکرات و همچنین حل مسائل پادمانی تاکید داریم، این یک رکن در مذاکرات است و بدون آن سخن از توافق معنا ندارد.
بعد از اتمام دور جدید مذاکرات که به دنبال وقفه‌ای پنج ماهه و از سیزدهم مردادماه در شهر وین آغاز شد، مقام‌های آمریکا و اتحادیه اروپا مدعی شدند که یک «متن نهایی» به همه طرف‌ها ارائه شده که قابل تغییر نخواهد بود و باید یا پذیرفته شود یا شکست مذاکرات اعلام شود، اما این ادعا از سوی یک مقام وزارت خارجه ایران رد و اعلام شد جمهوری اسلامی ایران همچنان راستی‌آزمایی رفع تحریم‌ها، اخذ تضمین در خصوص ماندگاری برجام و رفع ادعاهای پادمانی آژانس اتمی را اصلی‌ترین مطالبه خود در مذاکرات رفع تحریم‌ها قرار داده است و تنها بازگشت به قرارداد دوجانبه‌ای را می‌پذیرد که در ازای بعضی محدودیت‌ها نفع ملموس اقتصادی برای ملت ایران به همراه داشته باشد.
طولانی شدن روند مذاکرات طبیعی و قابل پیش‌بینی بود
امیرعلی ابوالفتح، کارشناس مسائل بین‌المللی در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا در خصوص چشم‌انداز مذاکرات هسته‌ای اظهار کرد: برجام یک ابرپروژه و موضوع چندوجهی بسیار پیچیده است که از موضوعات عدم اشاعه تسلیحات هسته‌ای شروع می‌شود و موضوعات اقتصادی، تحریم‌ها، اثرگذاری آن بر نظام بین‌الملل، منطقه و کشورهای دارای منافعی که حتی در برجام حضور ندارند و تحریم‌های اقتصادی را در بر می‌گیرد؛ مجموعه‌ای از ۱۷۰۰ شرکت حقیقی و حقوقی با این موضوع پیوند خورده‌اند.
وی طولانی شدن روند مذاکرات را طبیعی و قابل پیش‌بینی دانست و افزود: بازبینی و بررسی متن حدود ۱۶۰ صفحه‌ای برجام نیازمند مذاکرات فشرده و زمان‌بر است و نمی‌توان این موضوع را ظرف مدت یک هفته حل و فصل کرد، علاوه بر مواردی که در این متن نیاز به حک و اصلاح دارد، بدبینی دو طرف نسبت به یکدیگر نیز بر پیچیدگی مذاکرات برجام افزوده است.
این کارشناس مسائل بین‌المللی با اشاره به بدبینی ایران به دلیل خروج آمریکا از برجام، خاطرنشان کرد: ایران به دنبال تضمینی برای پایبندی آمریکا به توافق احتمالی است و طرف مقابل نیز موضوع نزدیک شدن ایران به ساخت سلاح هسته‌ای را مطرح می‌کند که این موضوعات بسیار پیچیده است و از این جهت نمی‌توان تصور کرد که دو طرف در حال اتلاف وقت هستند.
بالاگرفتن مخالفت و کارشکنی با برجام در داخل آمریکا
وی خواسته هر دو طرف را به نتیجه رسیدن هرچه زودتر مذاکرات دانست و گفت: ایران برای امضای توافق بیشتر تلاش می‌کند اما در کنار اختلاف‌نظرهایی که بین دو طرف درباره متن پیشنهادی وجود دارد، در داخل دو کشور به ویژه در ایالات متحده نیز مخالفت‌هایی وجود دارد و دولت این کشورها باید علاوه بر قانع کردن هواداران خود، افراد زیادی را با دیدگاه‌های مختلف از حزب رقیب تا لابی‌های اسرائیل و عربستان توجیه کند.
ابوالفتح یادآور شد: در داخل ایران نیز جریان‌هایی وجود دارند که با این موضوع مخالف هستند یا نگرانی‌هایی دارند که باید برطرف شود اما کار اصلی در این حوزه در آمریکا در حال انجام است از این جهت باید منتظر بود تا این رایزنی‌ها انجام شود.
وی برخی از موضوعات توافق را بسیار پیچیده خواند و گفت: لازم است که بارها درباره این موارد بحث و تبادل نظر شود تا دو طرف به یک نتیجه مشخص دست یابند در طول این روند طبیعی است که هر دو طرف مذاکره ادعا کنند که امتیاز بیشتری به دست آورده‌اند.
فضاسازی رسانه‌ها درباره امتیازات
این کارشناس مسائل بین‌المللی با اشاره به ادعاهای دو طرف درباره دریافت امتیازات بیشتر در متن توافق پیشنهادی اظهار کرد: این موضوع بخشی از فضاسازی رسانه‌ای است که در هر مذاکره اتفاق می‌افتد و دو طرف ادعا می‌کنند که بیشترین امتیاز را دریافت کرده‌اند و کمترین امتیاز را داده‌اند، این موضوع طبیعی است زیرا هیچکس حاضر نیست وارد مذاکره شود و در میانه راه اعلام کند که به طرف مقابل امتیاز می‌دهد.
وی تعیین میزان برد و باخت کشورها در روند مذاکره را نیازمند ارزیابی کارشناسانه دانست و ادامه داد: دولت‌های در حال مذاکره اعلام می‌کنند خواهان توافق هستند و طرف مقابل وقت‌کشی می‌کند تا بخشی از فشار ناشی از مخالفت‌ها و انتقادات را کاهش دهد، این عملیات روانی و جنگ‌های روایتی درباره برجام نیز اتفاق افتاده است و تا حدودی در رسانه‌ها به آن پرداخته می‌شود.
ابوالفتح با اشاره به اینکه پیش از تصویب متن نهایی برجام نمی‌توان درستی روایت دو طرف را ارزیابی کرد، گفت: باید این متن تصویب و منتشر شود تا بتوان درباره امتیازات آن برای ایران و تفاوت‌هایی که با متن قبلی یعنی برجام ۲۰۱۵ دارد، قضاوت کرد اما اکنون جنگ روایت‌ها در جریان است و نمی‌توان تشخیص داد که روایت کدام‌یک از دو طرف به حقیقت نزدیک‌تر است.
انتشار متن ضرورتی ندارد
وی درباره دلیل منتشر نشدن متن پیشنهادی توافق و جزئیات موارد اختلاف یادآور شد: در جریان مذاکرات هیچ‌گاه متنی منتشر نمی‌شود، جزئیات زمانی اعلام خواهد شد که فرایند تصمیم‌گیری انجام و توافقی حاصل شده باشد تا پیش از آن ممکن است به شکل جسته و گریخته یا هدفمند بخش‌هایی از متن در اختیار افکار عمومی قرار گیرد یا از طریق عملیات اطلاعاتی و امنیتی منتشر شود اما نباید انتظار داشت که یک متن در حال مذاکره در اختیار عموم قرار گیرد.
این کارشناس مسائل بین‌المللی با اشاره به تغییرات مداوم متن توافق برجام و افزوده شدن یا حذف بخش‌هایی از آن ادامه داد: به طور کلی معلوم نیست که در فرآیند مذاکرات چه بر سر متن خواهد آمد بنابراین اکنون دلیلی و ضرورتی برای انتشار آن وجود ندارد زیرا ممکن است متنی که امروز منتشر می‌شود با آنچه در آینده وجود دارد تفاوت‌های زیادی داشته باشد.
وی درباره چشم‌انداز توافق احتمالی در مذاکرات هسته‌ای گفت: در مقایسه با گذشته می‌توان گفت که اکنون فضای مذاکرات بهتر است و حتی برخی مقامات کاخ سفید از نزدیک شدن به توافق نهایی خبر می‌دهند، به طور کلی اکنون روند رو به جلویی در مذاکرات هسته‌ای وجود دارد اما درباره آینده چندان خوش‌بین نیستم.
ادامه رفت و برگشت بین پایتخت‌ها
ابوالفتح با اشاره به ادامه رفت‌وبرگشت متن توافق بین پایتخت‌ها خاطرنشان کرد: با توجه به اینکه دو کشور به شکل مستقیم با یکدیگر مذاکره نمی‌کنند، باید متن مورد نظر هر طرف در اختیار اتحادیه اروپا قرار گیرد و از آنجا به ایران یا آمریکا فرستاده شود و روند رفت‌وبرگشت این متن نیز زمان‌بر خواهد بود.
وی با تاکید بر اینکه برجام در کوتاه‌مدت نهایی نخواهد شد، افزود: در آخرین تبادل بین دو طرف یک هفته طول کشید تا آمریکایی‌ها به موارد مورد نظر ایران پاسخ دهند، اعلام نظر ایران نیز احتمالاً یک هفته طول می‌کشد اما پاسخ ایران یا آمریکا نهایی نیست و قرار است دوباره متن‌ها در اختیار پایتخت‌ها قرار گیرد و اگر قرار باشد این رفت و برگشت‌ها چندین بار تکرار شود نباید انتظار داشت که در یکی دو ماه آینده تکلیف برجام مشخص شود.
نظر شما