داریوش گل‌علیزاده در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا، توزیع الگوی زمانی و مکانی بارندگی‌ها را یکی از اثرات تغییر اقلیم بر محیط‌زیست دانست و اظهار کرد: سیلاب‌های اخیر، یکی از نمونه‌های بارز دگرگونی زمان و مکان بارش‌ها است؛ در مناطق دچار خشکسالی و با فقدان پوشش گیاهی مناسب و نبود قدرت جذب منابع خاکی، سیلاب‌ها خسارت‌های جبران‌ناپذیری وارد کردند.
وی افزود: با وقوع سیلاب‌ها سطح فوقانی خاک با برخورداری از پوشش مرغوب کشاورزی از بین می‌رود و اراضی کشاورزی و مراتع از نظر ظاهری فقیر می‌شود و طی سال‌های آینده با پوشش گیاهی اندک، تنوع زیستی و جانوری در زیستگاه‌های حیات‌وحش از لحاظ جمعیت و گوناگونی بسیار تحت‌تأثیر قرار می‌گیرد که ایران هم جزو کشورهایی است که بسیار تحت تأثیر تغییر اقلیم قرار دارد. بروز سیل، خشکسالی، آتش‌سوزی در جنگل‌ها و مراتع همه به نوعی اثرات تغییر اقلیم است.
فقدان اجرای اقدامات سازگاری در مقابل اثرات تغییرات اقلیم
سرپرست مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم سازمان حفاظت محیط‌زیست، آتش‌سوزی‌ها را یکی دیگر از اثرات تغییر اقلیم بر محیط‌زیست دانست و ادامه داد: خشکسالی‌ها یکی از پدیده‌های اثرات تغییرات اقلیم است و متأسفانه تاکنون اقداماتی در جهت سازگاری و افزایش تاب‌آوری کشور در مقابل اثرات تغییرات اقلیمی اجرایی نشده است که این امر خسارت‌های بسیاری به اقتصاد، منابع طبیعی و محیط‌زیست وارد می‌کند.
وی درباره اینکه برخی از گردوغبارها ناشی از نبود پوشش گیاهی و رهاسازی اراضی کشاورزی و تخریب سرزمین است، تصریح کرد: اگر موقعیت جوی بادها صعودی و خیزش گردوخاک با بادهای افقی همراه باشد، شاهد انتشار و انتقال ذرات گردوغبار با منشأ داخلی و خارجی در بسیاری از نقاط کشور خواهیم بود.
نابودی تنوع زیستی تالاب‌ها طی خشکسالی
گل‌علیزاده نقش خشک شدن تالاب‌ها بر مباحث اقتصادی و معیشت مردم محلی بسیار تأثیرگذار دانست و گفت: با خشکیتالاب‌ها به طور مستقیم خسارت‌های زیست محیطی بر تنوع زیستی گیاهی و جانوری این مناطق وارد خواهد شد. با نابودی اراضی کشاورزی، جنگل‌ها و مراتع براثر آتش‌سوزی، معیشت مردم تحت تأثیر قرار می‌گیرد و با افزایش مشکلات اقتصادی، تخریب منابع و محیط‌زیست هم ایجاد می‌شود.
لزوم افزایش تاب‌آوری در برابر تغییرات اقلیم با تغییر الگوی کشت
وی پیرامون لزوم افزایش تاب‌آوری شهرها و روستا بر اثر تغییرات اقلیم، اظهار کرد: منابع آبی را باید به نحوی مدیریت کنیم؛ همچنین تغییر در الگوی کشت و بهره‌مندی از گونه‌های مناسب برای کشاورزی و اراضی گونه‌های گیاهی با آب کمتر مورد استفاده قرار گیرد.
سرپرست مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم سازمان حفاظت محیط‌زیست، درباره اینکه با صادرات محصولات آب‌بر، آب پنهان را از کشور صادر می‌کنیم، افزود: برای دستیابی به امنیت و خودکفایی غذایی نیاز به تخریب سطح اراضی نداریم که به کانون جدید گردوغبار تبدیل شوند، بلکه می‌توانیم به منظور کاهش اثرات تغییرات اقلیم بر جنگل‌ها، مراتع و محیط‌زیست، بهره‌وری را در پهنه وسیعی ایجاد کنیم.
وی ادامه داد: بارش باران در زمان خشکسالی نعمت است که باید با اقدامات لازم، سیلاب‌ها را در مسیرها پخش کنیم تا علاوه بر مانع بروز خسارت بتوانیم از این حجم آب بهترین استفاده را ببریم؛ با این کار می‌توانیم اراضی کشاورزی را سیراب کنیم، اما متأسفانه این فرصت‌ها به علت بی‌برنامگی به تهدید تبدیل می‌شوند.
گل‌علیزاده با ابزار تأسف از اجرا نشدن مباحث سازگاری با محیط‌زیست، گفت: بر این اساس سازمان حفاظت محیط‌زیست تصویب طرح سازگاری با تغییر اقلیم را در برنامه خود دارد تا مطابق آن، هر سازمانی منطبق با این طرح برنامه‌های خود را پیش ببرد. با توجه به اهمیت موضوع باید سند بالادستی داشته باشیم؛ این مسئله باید در بخش‌های مختلف ازجمله قانون‌گذاری، سیاست‌گذاری، طراحی شهری و انتخاب پروژه‌ها به گونه‌ای باشد که تأثیرات تغییر اقلیم دیده شود تا در زمان وقوع آسیب به حداقل برسد.
ایران با قرارگیری در پهنه خشک با پدیده ترسالی روبه‌رو است
وی اظهار کرد: کشور ما با قرارگیری در پهنه خشک و نیمه‌خشک، به‌هیچ‌وجه با پدیده خشکسالی روبه‌رو نیست بلکه واقعه ترسالی در کشور رخ می‌دهد؛ چراکه در کشورهای آسیایی سالانه ۴۸۰ میلی‌متر و در جهان ۷۵۰ میلی‌متر بارندگی ثبت می‌شود اما در ایران تنها با حدود ۲۴۸ میلی‌متر بارش مواجه هستیم.
سرپرست مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم سازمان حفاظت محیط‌زیست ادامه داد: متأسفانه ما هم در زمان خشکسالی مشکل داریم و هم هنگام بارندگی؛ زمانی که برف ببارد مشکلاتی ایجاد می‌شود، هنگامی هم که نبارد باز با معضل روبه‌رو هستیم! باید مسائل کشور را مطابق با حداقل‌های صحیح برنامه‌ریزی کنیم و معیشت مردم محلی را به حفظ منابع طبیعی و تالاب‌ها گره بزنیم تا محیط‌زیست پایدار و معیشت مردم به آن وابسته باشد.
وی با اشاره به اینکه امروز بدون درنظر گرفتن حریم رودخانه‌ها اقدام به ساخت‌وساز می‌کنند، گفت: تصرف اراضی، ساخت‌وساز غیرمجاز در کنار رودخانه‌ها با فقدان نظارت صورت می‌گیرد اما چنان‌چه مجازات‌های بازدارنده کامل اجرایی شود، به طور حتم دیگر روند تکرار این‌گونه تخلفات در اراضی رخ نخواهد داد.
طرح تهویه هوای مناسب در اصفهان به شیوه‌های صحیح اجرایی نشده است
گل‌علیزاده درباره اندک بودن بارندگی‌ها و سیلاب‌های اخیر در کلان‌شهر اصفهان، ادامه داد: این نمونه‌ای از اثرات تغییر اقلیم بر محیط‌زیست است و تابع شرایط منظم نیست که توزیع مکانی و زمانی مشخص داشته باشد، زیرا باران‌های سیل‌آسا جریانی است که مسیرهای پیشرو را سیلابی می‌کند.
وی خاطرنشان کرد: بارگذاری‌های بیش از ظرفیت در اصفهان با ظرفیت‌های اکولوژی منطقه سازگاری ندارد و با ورود حوزه‌های مختلف صنعتی، طرح تهویه هوای مناسب به شیوه‌های صحیح اجرایی نشده است. در جهان میزان بارگذاری‌ها با مباحث اندازه قدرت تهویه هوا صورت می‌گیرد که با انتشار آن‌ها بتوانند آن حجم را از سطح شهر خارج کنند؛ بنابراین زمانی که در فصل زمستان در شهر اصفهان با وارونگی و سکون هوا مواجه می‌شویم و شاهد انباشت آلاینده‌ها هستیم، با فقدان باد و هوارسانی طی ورود حتی ۱۰ واحد آلودگی، حدود یک‌هزار واحد به آلایندگی‌های قبلی افزوده خواهد شد.
نظر شما