به گزارش خبرنگار ایمنا، تئاتر یکی از انواع هنرهای زیبا است که به‌صورت مشارکتی و زنده انجام می‌شود و بازیگران آن، یک رخداد واقعی یا تصویر ذهنی را در محلی خاص و معین اجرا می‌کنند. محتوای تئاتر، اندیشه و بیان و حرکت است که بخش اندیشه و بیان آن ریشه‌ای فرازمینی و معنوی دارد و موجب تعالی روح انسان به‌سوی کمال می‌شود. تئاتر یک ضرورت است؛ ضرورتی اجتماعی که قدمتی بسیار دارد، از دیرباز بوده است و خواهد بود؛ ضرورتی که همگان بر تأثیر شگرف آن بر اجتماع در ادوار مختلف تاریخی باور دارند. تئاتر، دیدن هنر انسان‌های خوش‌نیت است؛ هنرمندانی که با احترام به مخاطب و عقاید او افکار خود را مقابل دیدگان آن‌ها به روی صحنه می‌برند.
تئاتر هنری است که در عالم محسوسات می‌تواند مؤید و مبلغ همه تعالیم دینی و تجلی کمال باشد. همچنین به این حقیقت که رابطه بین تئاتر و دین رابطه‌ای ناگسستنی است دست می‌یابیم و به این نکته اساسی خواهیم رسید که تئاتر به‌عنوان یک صورت زیباشناختی ابزاری است تا دین و مفاهیم آن را توضیح دهد.
تئاتر مذهبی را باید وصله جدانشدنی تئاتر ایران بدانیم؛ تئاتری که به‌واسطه علاقه‌مندی و استقبال عموم مردم از دیرباز همواره مورد تأکید بوده و در سال‌های اخیر نیز با تعمیق بیشتری مدنظر قرار گرفته است. برپایی جشنواره‌ها و برنامه‌های دینی و مذهبی، حضور گسترده هنرمندان حرفه‌ای و صاحب‌نام در حوزه تئاتر دینی، اجراهای عمومی متعدد و توجه به پژوهش و تحقیق در این عرصه از جمله اقداماتی است که در این سال‌ها به‌منظور تحکیم ارتباط میان دین و هنر نمایش صورت گرفت است.
هم‌زمان با فرارسیدن ایام عزاداری حضرت امام حسین (ع) نمایشی با محوریت واقعه کربلا به یاد و نویسندگی زنده‌یاد ابراهیم کریمی و به کارگردانی فرزند وی «ودیعه کریمی» در تالار هنر اصفهان روی صحنه رفته است.
مشروح گفت‌وگوی ودیعه کریمی، کارگردان نمایش استغاثه هشتم را در ادامه می‌خوانید:
نمایش «استغاثه هشتم» به چه می‌پردازد؟
استغاثه هشتم از سه شخصیت تاریخی و مستند به وجود آمده است که، قیس بن اشعث کندی، اسحاق حضرمی و فطرس که فرشته‌ای از ملائکه است، نویسنده با این سه کاراکتر قصه خلاقانه‌ای را خلق کرده، درواقع قصه و روند داستان به‌طور کامل زاییده ذهن نویسنده است که با قرار دادن فطرس ملک و کاراکترهای کربلا و دشمنان امام حسین (ع)، یک قصه خلاقانه و شگفت را به وجود آورده است.
علت انتخاب نام «استغاثه هشتم» در میان زنده‌یاد استاد ابراهیم کریمی چه بوده است؟
نمایش استغاثه هشتم یکی از پنج اثر مذهبی استاد کریمی است که در مجموعه «غلغله پریشان» به چاپ رسیده است. استغاثه هشتم به‌هیچ عنوان اجرا نشده و خود استاد کریمی هم این نمایش را به روی صحنه نبرده است و این اولین بار است که نمایشنامه استغاثه هشتم، کارگردانی می‌شود و روی صحنه می‌رود.
دلیل انتخاب عنوان «استغاثه هشتم» برای نمایش چیست و ساخت آن چقدر زمان برد؟
انتخاب عنوان استغاثه هشتم متعلق به نویسنده اثر ابراهیم کریمی است اما با توجه به موضوع نمایش که در مورد استغاثه‌های کربلا است، امام حسین (ع) هفت مرتبه استغاثه می‌کند که در تاریخ مستند است. نویسنده «استغاثه هشتم»، با این نام‌گذاری اثر در واقع هدفش این بوده است که مخاطب را بار دیگر به‌سوی نیکی فرابخواند و با این اثر در بیننده گوشزد کند که هنوز برای به‌سوی حق رفتن، فرصت باقی است.
در زمان ساخت این اثر، پنج ماه تمرین کردیم اما طراحی و ایده‌پردازی از دو ماه قبل انجام شده است. تلاش مداوم گروه در مجموع هفت ماه طول کشیده است.
فضا، طراحی صحنه و دکور نمایش «استغاثه هشتم» چگونه است؟
نمایش استغاثه هشتم فضایی سورئال دارد؛ فضایی که به‌طور کامل از استعاره‌ها و تمثیل‌ها به وجود آمده است و همه‌چیز در عین واقعیت می‌تواند استعاری باشد و ما می‌توانیم آن را به زندگی واقعی خود پیوند دهیم.
سعی کردیم طراحی صحنه و دکور نمایش بر اساس توضیحات نویسنده باشد. در نمایش استغاثه هشتم اتفاقات در یک بیابان می‌افتد و همان‌طور که گفته شد در این نمایش استعاری، بیابان می‌تواند یک برزخ باشد یا یک بی‌مکانی و بی‌زمانی را به نمایش بگذارد.
سبک نمایش «استغاثه هشتم» چیست؟
این نمایش به سبک تقطیع طراحی و اجرا شده است. مبدع سبک اجرایی تقطیع خود استاد ابراهیم کریمی بود، این سبک در ایران و حتی در بسیاری از کشورهای اروپایی شناخته شده است.
اتفاقی که سبک تقطیع در اجرای نمایش ایجاد می‌کند، باعث می‌شود که احساسات مخاطب برانگیخته شود، به این خاطر که بازیگران احساسات خود و حس‌های آنی خودشان را با واکنش‌های لحظه‌ای در لحظه به بیرون پرتاب می‌کنند، که این مستلزم آمادگی جسمی بسیار بالا و حتی تمرکز بسیاری برای رها کردن احساس در لحظه است چراکه باید در عین دیده شدن، دیده نشود و نرم و لطیف باشد، یعنی به‌گونه‌ای باشد که تأثیرش را در مخاطب بگذارد اما در هیچ‌کدام از این حرکات، خدشه‌ای بر احساسات تماشاگر وارد نکند تا دل‌زدگی برای مخاطب ایجاد نشود.
به این دلایل مستلزم تمرینات بسیار زیاد بدن و تمرکز است. سبک تقطیع به همزادپنداری شدیدتر در مخاطب کمک می‌کند، شاید این تجربه برای بسیاری از دوستانی که نمایش تماشا می‌کنند، باشد. جایی شاید ما به‌عنوان تماشاگر دوست داریم که لحظاتی برخیزیم، لحظاتی بخندیم یا فریاد بزنیم که این کار را در نمایش استغاثه هشتم و سبک تقطیع، خود بازیگران انجام می‌دهند. بازیگران احساساتشان را بیرون می‌ریزند تا مخاطب نیز احساساتش را به‌راحتی رها کند.
من به‌عنوان شاگرد و دختر استادکریمی تمام تلاشم را کردم تا بتوانم این سبک را زنده کنم و زنده نگه خواهم داشت، به این خاطر که این سبک رو به فراموش‌شدن است و من نمی‌خواهم که این اتفاق بیفتد زیرا که این سبک یک مکتب و یک درس است و باید نسل‌های جوان آشنا شوند و بتوانند در کارهای خود از این سبک استفاده کنند.
چگونگی گرایش و تمایل شما برای کارگردانی چنین نمایشی چه بوده است؟
به‌هرحال من زمان طولانی را با آثار و سبک استاد ابراهیم کریمی زندگی کرده‌ام و در کنارش آموختم. من به قلم استاد بسیار علاقه دارم، زیرا قلم وی شاعرانه است و این فضای شاعرانه با واقعه کربلا آمیخته‌شده است، همین امر باعث شده است که جذابیت اثر بالا رود. این اثر اتفاقی بین فرشته‌ها و انسان‌ها است که فکر می‌کنم این‌گونه داستان‌ها، روایت‌ها و نمایش‌هایی که در مورد معصومان روی صحنه می‌رود بسیار جالب و تازه است.
یک جمله ماندگار از زنده‌یاد ابراهیم کریمی بگویید.
اگر بخواهم یک جمله ماندگار از استاد کریمی بگویم، این است که «دیدن تئاتر تفریحی است برای عارفان» فکر می‌کنم که این تعبیر بسیار زیبایی با توجه به موضوع نمایش و گرایش وی به تئاتر مذهبی است.
نظر شما