به گزارش خبرنگار ایمنا، مذاکرات برجام که حدود سه ماه متوقف شده بود، با میانجی‌گری قطر در شهر دوحه و با حضور تیم مذاکره‌کننده ایران و اروپا از سر گرفته شد. از آن جایی که مذاکرات دوحه هم بی‌نتیجه مانده بود و تیم مذاکره کننده ایران و اروپا بی‌نتیجه بودن این مذاکرات را اعلام کردند، شامگاه چهارشنبه _دوازدهم مردادماه_ علی باقری‌کنی، رئیس تیم مذاکره‌کننده ایران در وین خبر داد که عازم وین است.
پس از چند روز که از روند مذاکرات وین گذشته بود، رسانه‌های خارجی مدعی شدند که اتحادیه اروپا متن نهایی توافق را ارائه کرده است. جوزپ بورل مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا هم گفته بود، متن نهایی توافق آماده شده و اکنون زمان تصمیم‌گیری سیاسی است.
این درحالی است که هنوز متن نهایی توافق که گفته می‌شود آماده شده در اختیار ایران قرار نگرفته است، از طرفی طرفین غربی ادعا می‌کنند ایران حق دخالت، اصلاح و مذاکره در متن نهایی توافق را ندارد. که این گفته خلاف اصول مذاکره است.
کارشناسان مسائل سیاسی بر این عقیده هستند که توقف در روند مذاکرات به این دلیل است که آمریکا نتوانسته ایران را نسبت به آنچه در نظر دارد متقاعد کند و اکنون تلاش می‌کند از کارت اروپا علیه ایران استفاده کند. همچنین توافق مورد نظر اروپا تفاوت چندانی با آنچه آمریکا مطرح کرده بود، ندارد. براساس آنچه در اخبار آمده همه آنچه ایران در توافق مدنظر داشته است باز هم در متن فعلی دیده نمی‌شود.
همچنین این کارشناسان تصریح می‌کنند، از آن جایی که آمریکا عضو برجام نیست و نمی‌تواند مکانیسم ماشه را فعال کند، سعی می‌کند کشورهای اروپایی را جلو بیندازد که متنی را به ایران بدهند و اگر ایران نپذیرفت کشورهای اروپایی مانند فرانسه و انگلیس مکانیسم ماشه را فعال کنند. از این‌رو کشورهای اروپایی سعی می‌کنند جلسات متعددی برگزار کنند و مذاکراتی صورت بدهند اما در نهایت متن توافق تغییری نداشته باشد تا پس از مدت اندکی پایان یافتن مذاکرات بدون هیچ نتیجه‌ای را اعلام کنند و تمام تقصیرها را متوجه ایران بدانند.
به نظر می‌رسد آمریکا و اروپا برای توافق جدید با ایران بیشتر مایل باشند تا اینکه ایران و آمریکا به توافق سال ۲۰۱۵ بازگردند.
رویکرد دستوری و تحمیلی در مذاکرات سازنده نیست
امیرعلی ابوالفتح، کارشناس مسائل بین‌الملل در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا، در خصوص مذاکرات اخیر وین و متن نهایی توافق اظهار می‌کند: قرار است تعدادی از کشورها در خصوص مسئله‌ای با یکدیگر توافق کنند، روال این است که تعدادی از کشورها در مقاطع زمانی مختلف متن‌هایی را برای توافق ارائه می‌کنند. بعضی از این متن‌ها پذیرفته و بعضی پذیرفته نمی‌شود.
وی با بیان اینکه متنی که مورد توافق همگی باشد قابل امضا بوده و اصطلاحاً گفته می‌شود متن آماده است، ادامه می‌دهد: اینکه یک طرف ماجرا بگوید متن آماده است به این معنا نیست که به طور قطع این متن برای توافق آماده است. در حال حاضر پیشنهادهایی به ایران داده شده و ایران این متن را مورد بررسی قرار می‌دهد در صورتی که مصلحت دانست موافقت خود را اعلام می‌کند آن زمان گفته می‌شود متن نهایی توافق آماده است. در غیر این صورت اگر ایران مخالفت کند طرف مقابل چاره‌ای جز برطرف کردن اختلاف‌ها ندارد.
این کارشناس مسائل بین‌الملل تصریح می‌کند: این اولین و آخرین متنی نیست که مورد بحث قرار گرفته است، اگر رویکرد آمریکا دستوری و تحمیلی باشد و آن‌ها معتقد باشند متن توافق را روی میز می‌گذاریم و از جانب ایران رد یا امضا شود، سازنده نیست. از این رو نیاز نبود ۱۸ ماه مذاکره کنند. همچنین از زمان ریاست‌جمهوری دونالد ترامپ می‌توانستند این متن را امضا کنند و روی میز بگذارند و بگویند یا ایران آن را بپذیرد یا رد کند.
وی اضافه می‌کند: در دولت ترامپ این‌گونه تعامل با گروه ۴+۱ صورت نگرفت اما در دولت جو بایدن ۱۸ ماه زمان برد تا به یک متن برسند و این‌گونه نیست که بگویند ایران یا بپذیرد یا رد کند. از این رو ممکن است ایران متن را رد کند، غیر از رد احتمالی متن توافقنامه توسط ایران مشخص نیست طرف مقابل چه برنامه‌ای خواهد داشت.
ابوالفتح با بیان اینکه رویکرد دستوری و تحمیلی از سمت طرفین غربی سازنده نیست، خاطرنشان می‌کند: رسانه‌ها این‌گونه القا می‌کنند که اتحادیه اروپا بیان کرده ایران یا باید متن توافق را بپذیرد و یا رد کند اما بعید می‌دانم رویکرد اتحادیه اروپا بر این اساس باشد. در حال حاضر متن آماده‌ای وجود ندارد تا زمانی که ایران موافقت خود را اعلام کند.
جز مذاکره راه‌حل دیگری وجود ندارد
وی ادامه می‌دهد: باید منتظر واکنش ایران نسبت به روند مذاکرات و متن توافق بود زیرا با بازگشت هیئت‌های مذاکره‌کننده به ایران، متن پیشنهادی اتحادیه اروپا را با خود به تهران آوردند و به طور قطع روی این متن تصمیم‌گیری، بحث و بررسی خواهد شد و اگر رضایت ایران جلب شود تیم مذاکره‌کننده بازمی‌گردند و توافق امضا یا مورد تأیید قرار می‌گیرد.
این کارشناس مسائل بین‌الملل با بیان اینکه در صورتی که رضایت ایران جلب نشود با توقف چند هفته‌ای یا چند ماهه دوباره مذاکرات به شیوه دیگری از سر گرفته می‌شود، یادآور می‌شود: هیچ‌کدام از طرفین برای دوران بدون برجام آمادگی ندارند. ممکن است برجام به نتیجه مطلوب نرسد و آمریکا به برجام بازنگردد و بازگشت آمریکا به برجام زمان‌بر باشد اما اینکه طرفین دنیا بدون برجام را تصور کنند، وجود ندارد.
وی اظهار می‌کند: اگر سند ناقص هم کنار گذاشته شود مخاطرات امنیتی گسترده‌ای به وجود خواهد آمد، از این رو آمریکایی‌ها حاضر به پذیرش این شرایط نیستند. اگر غیر از این بود در دوره اول وقتی نتیجه حاصل نشد آمریکا و اروپا اعلام می‌کردند برجام رد شده است و مذاکراتی هم انجام نمی‌شود.
ابوالفتح خاطر نشان می‌کند: اینکه طرفین ۱۸ ماه مذاکره می‌کنند به این معناست که ۱۸ ماه دیگر هم می‌توانند مذاکره کنند. از این جهت راه حلی جز مذاکره متصور نیستم اگر راه‌حلی به جز مذاکره وجود داشت حتماً تاکنون اجرا شده بود.
نظر شما