چگونه تعمیر ریشه فرش را انجام دهیم

یکی از اجزای فرش که دارای حساسیت بالایی می‌باشد ریشه فرش می‌باشد که بر روی استحکام فرش تاثیر زیادی دارد اگر دچار پارگی و آسیب شود، باعث آسیب به سایر قسمت‌های فرش نیز می‌شود و درصورتی‌که این قسمت از فرش دچار آسیب شود باید سریعاً به ترمیم آن بپردازیم تا میزان آسیب آن بیشتر نشود و درنتیجه عمر فرش کاهش پیدا نکند.

ریشه فرش چیست؟

زمانی‌که فرش در حال بافته‌شدن می‌باشد باید خامه‌هایی که برای بافت فرش استفاده می‌شوند بر روی نخ‌هایی گره زده شود این نخ‌ها، نخ چله هستند که در سراسر فرش به‌صورت یکنواخت وجود دارد. زمانی‌که کار بافندگی فرش تمام شود برای بریدن نخ‌های چله باید این نخ‌ها را در چند سانتی‌متر بالاتر از بافت اصلی فرش برش داد تا باعث شود که استحکام فرش بیشتر شود و از نخ و الیاف فرش محافظت شود به‌همین نخ‌های اضافه که در دو طرف فرش وجود دارد ریشه فرش می‌گویند. ریشه‌ها اغلب به‌صورت رنگ‌های سفید و کرم می‌باشد و با توجه به نوع فرش دارای جنس‌های مختلفی می‌باشند ریشه‌هایی که در فرش‌های دست‌باف استفاده می‌شود به نسبت سایر فرش‌ها ظریف‌تر بوده و برای تعمیر آن‌ها باید دقت بیشتری داشته باشید تا به بافت آن آسیب نرسد. ریشه‌ها به طرح‌های مختلفی وجود دارند که این طرح‌ها، به نام‌های توری، حصیری، پنجره‌ای، حلقه‌ای و گره دار هستند و با توجه به نوع بافتی که برای فرش استفاده شده و نخ چله و همچنین سلیقه مشتری از طرح‌های مختلف ریشه برای فرش استفاده می‌شود.

روش ترمیم ریشه فرش

اگر نخی که برای ریشه فرش استفاده می‌شود با کیفیت باشد و روش نگهداری از فرش به‌صورت اصولی باشد، برای ریشه فرش مشکلی ایجاد نمی‌شود و همیشه از ظاهری زیبا برخوردار است اما اگر فرش در اثر عوامل مختلف مانند سوختگی، پوسیده شدن و یا آلودگی زیاد دچار آسیب شود، باید به روش اصولی به ترمیم ریشه فرش پرداخت. گاهی تعویض ریشه فرش به دلیل آسیب آن نمی‌باشد و افراد به‌خاطر این‌که ظاهر فرش را تغییر دهند و با دکوراسیون منزل خود همخوانی داشته باشد، خواهان تعویض ریشه فرش می‌باشند که این کار با توجه به این‌که ریشه‌های آماده در طرح‌های مختلف در بازار موجود می‌باشد، به‌راحتی امکان‌پذیر است اما اگر نمی‌خواهید که از ریشه‌های آماده برای فرش استفاده کنید. برای انجام ترمیم ریشه فرش نیاز به ابزار خاصی می‌باشد تا کار ترمیم راحت‌تر صورت گیرد که این ابزار عبارت‌اند از:

۱- نخ چله

نخی که برای ریشه‌های فرش استفاده می‌شود باید با نخ چله فرش از نظر ظرافت و جنس مطابق باشد تا در زمانی‌که ترمیم بر روی فرش صورت می‌گیرد، در ظاهر فرش نمایان نشود.

۲- نخ بطلمه

نخ بطلمه نخی است که باعث می‌شود نخ چله به فرش اصلی متصل شود و این نخ باید از کیفیت بالایی برخوردار باشد تا در صورت استفاده از این نخ استحکام فرش دچار آسیب نشود و این نخ سریع پاره نشود.

۳- قیچی

برای جدا کردن نخ‌های آسیب‌دیده از فرش و همچنین اضافه کردن نخ‌های چله به فرش اصلی نیاز به یک قیچی تیز دارید.

۴- دفتین

برای این‌که ریشه‌های فرش به‌خوبی جذب فرش شود نیاز به این دارد که به آن‌ها ضربه وارد شود که برای این کار از دفتین استفاده می‌شود.

۵- سوزن

برای این‌که ریشه‌ها به فرش متصل شوند باید از سوزن مخصوص بافت فرش استفاده شود تا این سوزن بتواند به‌راحتی از فرش عبور کند و همچنین به بافت فرش آسیب نزند.

چگونگی ترمیم فرش

۱- ترمیم فرش به روش مغزی

برای ترمیم فرش به این روش نیاز به یک تخته دارید که بر روی آن‌ها میخ‌هایی کوبیده شده است. تقریباً بیشتر قسمت میخ‌ها از تخته بیرون می‌باشد و تخته روبه‌روی قسمت آسیب‌دیده‌ی فرش قرار گرفته می‌شود و سپس نخی که برای ترمیم می‌خواهیم استفاده کنیم را از ابتدای این تخته به میخ گره می‌زنیم. به این صورت که تقریباً به هر میخ باید ۴ الی ۵ نخ چله گره زده شود و این کار را تا انتهای آسیب‌دیدگی فرش ادامه می‌دهیم و زمانی‌که این قسمت تمام شد توسط قیچی آن‌ها را از میخ جدا می‌کنیم. باید دقت کرد، نخی که برای این قسمت از ریشه فرش استفاده می‌شود باید مقداری از نخ چله اصلی ظریف‌تر باشد تا زمانی‌که کار ترمیم فرش تمام شد، اثری از ترمیم بر روی فرش مشخص نباشد، زیرا در اثر این پیچ و تاب‌هایی که به این نخ‌ها داده می‌شود امکان دارد که این نخ‌ها ضخیم‌تر شوند.

هزینه‌ای که برای انجام ترمیم فرش دریافت می‌شود به نسبت هزینه خریداری فرش نو بسیار پایین می‌باشد و همچنین اگر ترمیم به خوبی صورت بگیرد در ظاهر فرش هیچ ایرادی به وجود نمی‌آید. پس اگر در زمینه ترمیم فرش هیچ‌گونه آگاهی ندارید بهتر است که آن را به افراد حرفه‌ای بسپارید تا با توجه به تجربه‌ای که دارند ترمیم ریشه‌های فرش را به‌گونه‌ای انجام دهند که هیچ اثری از ترمیم بر روی فرش مشخص نباشد و ظاهر فرش با مشکل مواجه نشود. افراد زیادی در قالیشویی در فلاح هستند که این کار را به‌صورت حرفه‌ای انجام می‌دهند و از این بابت هیچ نگرانی نداشته باشید.

۲- ترمیم فرش به روش بطلمه

در این روش نخی که برای نخ چله استفاده می‌شود باید هم‌اندازه نخ‌های ریشه فرش باشد و این نخ توسط سوزن به فرش اصلی متصل می‌شود. برای این کار نخ بطلمه را درون سوزن فرو برده به صورتی که نخ دو لایه نباشد و به‌صورت یک‌لایه باشد و آن را به وسیله سوزن از ردیف‌های آخر فرش، از فرش عبور می‌دهیم و این کار را تا قسمتی که آسیب‌دیدگی تمام شود ادامه می‌دهیم و این کار را مجدداً از قسمت انتهای آسیب‌دیدگی تا ابتدای آن تکرار می‌کنیم، سپس آن‌ها را قیچی کرده و مانند ریشه‌های اصلی فرش گره می‌زنیم.

هزینه‌ای که برای ترمیم فرش دریافت می‌شود با توجه به نوع ترمیم و همچنین میزان صدمه‌ای که به ریشه‌های فرش واردشده متفاوت می‌باشد. همچنین ترمیم ریشه‌های فرش دست‌بافت نسبت‌به فرش‌های ماشینی حساس‌تر بوده، درنتیجه هزینه‌ای که برای ترمیم آن‌ها دریافت می‌شود به نسبت بیشتر از فرش‌های ماشینی می‌باشد.

مطلب قابل‌ذکر است این است، قبل‌از انجام ترمیم فرش باید درصورتی‌که فرش نیاز به شستن دارد حتماً آن را شستشو دهید و اگر احتمال می‌دهید که در اثر شستشو میزان پارگی آن زیادتر شود باید تمامی گردوغباری که بر روی فرش وجود دارد از آن زدوده شود، و سپس اقدام به رفوگری ریشه کنید، تا کار ترمیم راحت‌تر صورت گیرد.

گاهی اگر آسیب‌های جزئی که به فرش وارد می‌شود سریع‌تر رفع شوند، باعث می‌شود که جلوی هزینه‌های اضافه گرفته شود و به بافت فرش هیچ‌گونه آسیبی وارد نشود و همچنین ظاهر آن دچار مشکل نشود اما اگر این‌گونه آسیب‌ها را جدی نگیریم باید هزینه‌های بیشتری را برای رفع آن‌ها بپردازیم و شاید این هزینه‌ها به‌خوبی پاسخ‌گو نبوده و فرش نیز از نظر ظاهری دچار مشکل شود.