به گزارش خبرنگار ایمنا، امید صدیقی سوادکوهی سرپرست دفتر بررسی و مقابله با آلودگی‌های دریایی سازمان حفاظت محیط‌زیست با تاکید بر لزوم همراهی دستگاه‌ها برای مدیریت بحران آب، اظهار کرد: بزرگترین تهدید امروز کشور بحران منابع آب است.
وی با بیان اینکه چالشی که هم‌اکنون در حوزه مدیریت منابع آب با آن روبه‌رو هستیم، دو موضوع است، اظهار کرد: در طی چند دهه گذشته، در حوزه دیپلماسی و مذاکرات با کشورهای همسایه غفلت بزرگی داشتیم و عمدتاً فقط مشغول یکسری مذاکرات فرسایشی بودیم. علاوه بر این، مشکل دیگر، گسستگی و ضعف در یکپارچگی مدیریت است. متأسفانه همه دستگاه‌ها جزیره‌ای کار می‌کنند و هر کس می‌خواهد کار خود را پیش ببرد.
سرپرست دفتر بررسی و مقابله با آلودگی‌های دریایی سازمان حفاظت محیط‌زیست تصریح کرد: نکته دیگر ضعف در داخل است؛ علاوه بر اینکه در حوزه بین‌الملل و دیپلماسی کشورهای همسایه ضعف داشتیم، در داخل نیز با ضعف مدیریت بر منابع آب، مشکلات را تشدید کرده‌ایم. اگر به چند دهه اخیر نگاه کنیم، می‌بینیم که در حوزه‌های دیپلماسی کاملاً غفلت کردیم و تقریباً تماشاگر بوده‌ایم. در داخل نیز در حوضه آبریز هامون شاهد برداشت‌های بی‌رویه و راندمان پایین هستیم.
وی در ادامه گفت: ما کشاورزی را به صورت کاملاً ناپایدار توسعه دادیم و با مصرف شدید آب، عدم رعایت الگوی کشت و غیره مشکلات را تشدید کرده‌ایم. من فکر می‌کنم که در وضعیت فعلی همه دستگاه‌های کشور باید برای مدیریت آب بسیج شوند تا از این بحران خارج شویم. به نظرم بزرگترین تهدیدی که اکنون در کشور وجود دارد، بحران منابع آب است.
برای جلوگیری از وقوع "سیل" رودخانه‌ها را لایروبی کنید!
سمیه رفیعی، رئیس فراکسیون محیط زیست مجلس شورای اسلامی در رابطه با وقوع سیل در اطراف شهر تهران که متأسفانه به فوت تعدادی از هموطنان منجر شد؛ اظهار کرد: در بازدیدی که از مناطق سیل‌زده داشتم متوجه شدم که رودخانه‌های شهر تهران نیازمند لایروبی است و این خواسته ما از وزارت نیرو است. مدیریت و برنامه‌ریزی برای جلوگیری از این بحران‌ها نیازمند توجه بیشتری است.
وی ادامه داد: توجه به آبخیزداری راه حل مشکلات ناشی از سیل است و با توجه به تغییرات اقلیمی و وجود سه حوضه آبریز مهم در تهران باز هم شاهد سیل در این شهر خواهیم بود. با وجود اینکه با شرایط خشکسالی روبه‌رو هستیم، باید انتظار داشته باشیم که رود به بستر خود بازگردد و به همین دلیل باید از ساخت‌وسازهای غیرمجاز در بستر و حاشیه رودخانه‌ها جلوگیری شود.
رئیس فراکسیون محیط‌زیست مجلس شورای اسلامی همچنین در رابطه با ترک فعل صورت گرفته توسط سازمان هواشناسی که قرار است در دیوان محاسبات کشور بررسی شود، در صفحه توئیتر خود نوشت: حلقه مفقوده پیشگیری از وقوع بحران در حوادث طبیعی سازمان هواشناسی است. در بررسی این ترک فعل کافی است تعداد رادارهای هواشناسی، اعلام شود!
حل چالش‌های زیست محیطی با پهپاد
علی سلاجقه رئیس سازمان حفاظت محیط زیست اظهار کرد: می‌توانیم چالش‌های زیست‌محیطی را به کمک تکنولوژی‌های این سازمان برطرف کنیم. سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح بر اساس نیازهای کشور، روز به روز رشد کرده است و از ظرفیت‌های بسیار بالایی برخوردار است اما آن‌طور که باید از توانمندی‌های این سازمان استفاده نشده است.
معاون رئیس‌جمهور با تاکید بر نقش محوری سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح در تولید داده و نقشه‌سازی، گفت: داده‌ها و نقشه‌هایی که شما تولید می‌کنید، پایه بسیاری از طرح‌ها و پروژه‌هاست و ما باید از آنها استفاده کنیم.
وی با اشاره به برخی از فعالیت‌های سازمان حفاظت محیط‌زیست و زمینه‌های مختلف همکاری این سازمان و سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح، تصریح کرد: خوشبختانه در مجموعه سازمان جغرافیایی از تکنولوژی‌های خوبی استفاده شده و یک ظرفیت بسیار عالی به وجود آورده است. بنابراین با ایجاد یک هم‌افزایی بین این مجموعه و سازمان حفاظت محیط‌زیست می‌توان اقدامات بزرگی انجام داد.
سلاجقه بهره‌گیری از ظرفیت پهپادی سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح را یکی از زمینه‌های مشترک همکاری عنوان کرد و افزود: استفاده از ظرفیت پهپادی این سازمان می‌تواند به ما در بحث مانیتورینگ مناطق حفاظت شده کمک کند و میزان تلفات نیروی انسانی را به نحو چشمگیری کاهش دهد.
وی، پایش و ردیابی آلودگی‌های زیست‌محیطی، مدیریت سیلاب‌ها و کنترل فرونشست زمین را از دیگر زمینه‌های همکاری مشترک برشمرد و خاطرنشان کرد: ما گاهی به دنبال راهکارهای پرهزینه‌ای که تکنولوژی آن در دست دیگران است، می‌رویم. حال آنکه در کشور خودمان ظرفیت‌های مطلوبی داریم که باید از آنها استفاده کنیم.
معاون رئیس‌جمهور گفت: سازمان حفاظت محیط‌زیست نباید به دنبال تهیه نقشه‌ها و داده‌های پایه برود بلکه باید با استفاده از نقشه‌های و داده‌های سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح، نیازهای خود را مرتفع کند چون دقیق‌ترین نقشه‌ها و داده‌ها در این سازمان تولید می‌شود.
وی با اشاره به توانمندی سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح در بحث تولید نقشه و داده در مناطق مرزی، افزود: متأسفانه شاهد هستیم در خیلی از مرزهای کشور، انقطاع اکوسیستمی اتفاق افتاده است که این موضوع بر حیات‌وحش تأثیر نامطلوبی دارد چراکه حیات‌وحش را محصور می‌کند بنابراین باید روی مرزها بیشتر کار کنیم و در این ارتباط از توانایی‌های سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح هم بهره بگیریم.
از تبدیل معضل "سگ‌های ولگرد" به یک فاجعه ملی جلوگیری کنید
معضل حضور سگ‌های ولگرد در سطح شهرها و مناطق روستایی روز به روز حادتر شده و جمعیت میلیونی سگ‌های ولگرد به تهدیدی بالقوه برای شهروندان تبدیل شده است و هر لحظه بیم آن می‌رود که ثبت حمله مرگبار دیگری از سگ‌های ولگرد به شهروندان، حادثه تلخ دیگری را رقم بزند.
از سوی دیگر سگ‌های ولگرد، حیات‌وحش کشورمان را نیز تهدید می‌کنند و برخلاف ادعای حامیان سگ‌های ولگرد که تلفات حیات‌وحش را تنها محدود به سگ‌های گله می‌دانند و مدعی هستند که این سگ‌ها نمی‌توانند آسیبی به حیات وحش وارد کنند، براساس آمار سازمان محیط‌زیست گزارشاتی از تلف شدن یوزپلنگ، پلنگ، کاراکال، سیاه‌گوش، گربه پالاس، گربه شنی، گربه جنگلی و گربه وحشی توسط سگ‌های ولگرد وجود دارد.
با وجود اینکه این معضل روزبه‌روز در حال بزرگ‌تر شدن است و بخش عظیمی از هموطنان ساکن روستاها و مناطق حاشیه شهرهای بزرگ را درگیر کرده است، تنها یک قانون مصوب سال ۱۳۸۷ در خصوص سگ‌های ولگرد وجود دارد که این قانون هم مغفول مانده و در مواردی هم که اجرا می‌شود بیشتر به نفع پیمانکارانی است که از طریق این قانون هزینه‌های کلان میلیاردی از شهرداری‌ها دریافت می‌کنند.
در این قانون شهرداری‌ها وظیفه اصلی را در خصوص سگ‌های ولگرد دارند و باید سگ‌ها را زنده‌گیری، واکسینه و عقیم کنند و در مراکز ویژه خارج از مناطق مسکونی نگهداری کنند؛ اما نکته قابل تأمل این است که حامیان سگ‌های ولگرد در اجرای همین قانون نیز اختلال ایجاد می‌کنند و بارها دیده شده که از جمع‌آوری سگ‌ها ممانعت کرده و حتی به افرادی که وظیفه جمع‌آوری سگ‌ها را عهده‌دار شده‌اند، حمله می‌کنند!
این اقدام افراد حامی سگ‌های ولگرد، برخلاف قانون است و نیاز دارد تا دستگاه‌های قضائی و انتظامی با این دست از افراد، برخورد جدی داشته باشند. از دیگر نواقص این قانون این است که هیچ ممنوعیتی برای غذارسانی به سگ‌های ولگرد به عنوان یکی از اصلی‌ترین دلایل انفجار جمعیت سگ‌های ولگرد درنظر گرفته نشده و این مورد بسیار مهم در این قانون مغفول مانده است.
با وجود اینکه کارشناسان محیط‌زیست بارها به تأثیر غذارسانی به سگ‌های ولگرد بر افزایش جمعیت آنها تأکید داشته و غذارسانی را تنها برای سگ‌های واکسینه، عقیم و تگ‌گذاری شده مجاز می‌دانند، شاهد این هستیم که هر روزه عده‌ای از سر جهالت یا دیگر دلایل به گله‌های سگ‌های ولگرد غذارسانی کرده و با سوء‌استفاده از احساسات مردم از این کار کسب درآمد هم می‌کنند!
با توجه به فراگیری این معضل و خطری که این سگ‌ها برای شهروندان و حیات وحش دارند لازم است تا در این مورد، قانون‌گذاری شود و البته مسؤلیت این امر مهم بر عهده مجلس شورای اسلامی است؛ هر قانون‌گذاری در کشور ما از مجلس شروع می‌شود و این موضوع نیز نیازمند ورود جدی و فوری نمایندگان مجلس و پیگیری موضوع در کمیسیون‌های تخصصی است.
با وجود اهمیت این موضوع متأسفانه تا به امروز هیچ واکنش درخور، ورود جدی و همه‌جانبه از نمایندگان مجلس در خصوص این موضوع دیده نشده و نمایندگان تنها موضوع صیانت از حقوق عامه در مقابل حیوانات خطرناک را در دستور کار قرار داده‌اند! براین اساس، لازم است تا نمایندگان مجلس شورای اسلامی هرچه سریع‌تر به مسئله حاد "سگ‌های ولگرد" ورود و از ازدیاد سرطانی گله‌های آنها در نواحی مختلف کشور با "قانون‌گذاری" جلوگیری کنند چرا که در غیر این صورت، معضل سگ‌های ولگرد به یک فاجعه ملی و انفجار "هاری" در کشور منجر خواهد شد.
سیل هم آمد اما حال تالاب‌های ایران همچنان وخیم است
طی دو هفته اخیر بارش شدید باران و جاری شدن سیل در بسیاری از استان‌های کشور به دنبال پدیده مانسون این تصور را به وجود آورد که علیرغم وارد شدن خسارات شدید به اموال مردم، زیرساخت‌های شهری و از دست رفتن تعداد زیادی از هموطنان، این سیلاب عظیم دست‌کم باعث افزایش ذخیره سدها در شرایط خشکسالی و همچنین آبگیری تالاب‌های کشور شده باشد، اما متأسفانه شرایط برخلاف این تصورات پیش رفت.
با وجود بارندگی شدید به نظر می‌رسد که جاری شدن سیلاب‌ها در مسیر حوضه‌های آبریز نبوده و تأثیری بر افزایش ذخایر سدها نداشته است به طوری که تنها ۲۰۰ میلیون متر مکعب وارد سدها شده است و به عنوان مثال بارش‌ها و سیلاب‌های اخیر در تهران مقدار ۱۰ میلیون متر مکعب آب، معادل با مصرف آب ۳ روز این شهر را وارد سدهای تأمین کننده آب شهر تهران کرده است. جدای از این موضوع، وارد شدن حجم زیاد گل و لای باعث آسیب به سدها نیز شده است.
علاوه بر سدها؛ بارش‌های اخیر و جاری شدن سیلاب‌ها نیز دوای درد تالاب‌های ایران نبود و حال تالاب‌ها همچنان وخیم است. با وجود بارش‌های چند روزه و با شدت زیاد آبگیری در تالاب‌های کشور بسیار ناچیز بوده به شکلی که تالاب هامون همچنان خشک است، تالاب هورالعظیم در انتظار خشکی کامل در اواخر تابستان و فصل پاییز است و آبگیری در تالاب‌هایی از جمله تالاب گاوخونی، حله، دریاچه نمک قم و …، تنها سطح آنها را تا حدودی مرطوب کرده که همین مقدار نیز بر اثر شدت آفتاب و گرمای زیاد به زودی تبخیر خواهد شد.
با توجه به موارد مذکور به نظر می‌رسد که بارش‌های اخیر تنها تأثیر محدودی در کاهش تراز آب‌خوان‌ها داشته و اثرات مطلوب آن تنها به این مورد محدود شده است. در نتیجه نباید به بارش‌های اخیر دلخوش کرد و آن را راهکار خروج از بحران آب دانست. کشور ما همچنان در شرایط خشکسالی و بحران آبی به سر می‌برد و خروج از این بحران نیازمند برنامه‌ریزی برای حداکثر استفاده از بارش‌ها، کاهش مصارف آب به‌ویژه در بخش کشاورزی و کاهش بارگذاری‌های بی‌ضابطه در حوضه‌های آبریز مختلف است.
تداوم خشکسالی در کشور علیرغم بارندگی‌های اخیر
احد وظیفه رئیس مرکز ملی اقلیم و مدیریت بحران خشکسالی با بیان اینکه بارندگی‌های اخیر ۴.۵ درصد کم‌بارشی را جبران کرده‌اند، اظهار کرد: این بارش‌ها برخلاف بزرگی و خسارات وارد کرده، کم‌بارشی را جبران نمی‌کند و همچنان در وضعیت خشکسالی متوسط تا شدید و استثنایی قرار داریم.
وی در پاسخ به این پرسش که آیا بارندگی‌های اخیر، کم‌بارشی سال آبی جاری را جبران کرده است یا خیر، اظهار کرد: قبل از بارندگی‌های روزهای گذشته، میزان کم‌بارشی‌ها ۲۸.۵ درصد زیرحد نرمال بود. بعد از این بارندگی‌های سیل‌آسا میزان کمبود بارش از ۲۸.۵ درصد به ۲۴ درصد کاهش یافته یعنی تنها ۴.۵ درصد از کم‌بارشی‌ها جبران شده است. با وجود اینکه بارش‌های اخیر همچنان در شرایط کم‌بارشی و خشکسالی متوسط تا بسیار شدید و استثنایی قرار داریم.
رئیس مرکز ملی اقلیم و مدیریت بحران خشکسالی به ذکر مثالی پرداخت و تصریح کرد: در برخی استان‌ها همچون کرمانشاه، ایلام، کردستان، لرستان و اغلب نقاط خوزستان بارشی ثبت نشده و در این استان‌ها خشکسالی شدیدی حاکم است. در تهران نیز بارندگی ۳۴ درصد زیر حد نرمال است و بیش از یک سوم بارش نرمال را دریافت نکرده است. وضعیت سدها نیز اصلاً مناسب نیست و حداکثر ۲۵ درصد سدها آب دارند. این اصلاً شرایط مطلوبی نیست.
وی افزود: این بارندگی‌ها برخلاف ایجاد خسارت جانی و مالی، چندان در شرایط بارشی کشور تغییری ایجاد نمی‌کند و همچنان بسیاری از مناطق جزو مناطق کم‌بارش و به‌شدت زیر نرمال هستند.
وظیفه در پاسخ به این پرسش که بارش‌ها در کدام نواحی بیش از حدنرمال بودند، گفت: در فصل تابستان به‌طور معمول در جنوب شرق و نوار شمالی کشور بارندگی وجود دارد اما این بارش‌ها در جنوب شرق بیش از حد نرمال و در نوار شمالی نیز کمتر از حد نرمال است.
وی با اشاره به وضعیت دما و بارش طی هفته آینده گفت: در این مدت دمای هوا افزایش می‌یابد و بارش‌ها قطع می‌شود و تنها به‌صورت رگبار و رعد و برق در عرض‌های جنوبی به‌صورت پراکنده رخ می‌دهد.
رئیس مرکز ملی اقلیم و مدیریت بحران خشکسالی درباره پیش‌بینی شرایط جوی تا پایان مردادماه اظهار کرد: شنبه (۱۵ مردادماه) موجی از شمال کشور عبور و سواحل شمال و آذربایجان را درگیر می‌کند. این موج بارش‌هایی به‌صورت رگبار و رعدوبرق پراکنده در نوار شمال غرب کشور و ارتفاعات البرز در روزهای شنبه شب تا دوشنبه (۱۵ تا ۱۷ مردادماه) به همراه دارد. این بارش‌ها بسیار جزئی هستند و شدت زیادی ندارند و تنها در برخی مناطق همچون ارتفاعات البرز، نوارشمالی کشور و آذربایجان پیش‌بینی می‌شوند.
وی افزود: طی هفته آینده در سواحل جنوب کشور، شمال خلیج فارس و نوار شمال کشور بارش‌های جزئی پیش‌بینی می‌شود و باقی نقاط بدون بارش خواهند بود پس از آن حتی سواحل شمال کشور نیز کم‌بارش خواهند شد. به‌طور کلی بارندگی‌ها به‌صورت جزئی است و تا اواخر مردادماه نیز بارش‌ها کاهش و دما افزایش می‌یابد.
سرانه جنگل‌های جهان بیش از ۶۰ درصد کاهش یافته است!
نتایج یک مطالعه توسط دانشمندان ژاپنی نشان می‌دهد که در طول ۶۰ سال گذشته، مساحت جنگل‌های جهانی به میزان ۸۱.۷ میلیون هکتار کاهش یافته است. بر اساس این مطالعه کاهش جنگل‌های جهانی همراه با افزایش جمعیت جهان طی دوره ۶۰ ساله منجر به کاهش بیش از ۶۰ درصدی سرانه جنگل‌های جهانی از سال ۱۹۶۰ تا سال ۲۰۱۹ شده است.
دانشمندان توضیح می‌دهند، از بین رفتن و تخریب مداوم جنگل‌ها بر یکپارچگی اکوسیستم‌های جنگلی تأثیر می‌گذارد و توانایی آنها برای تولید و ارائه خدمات ضروری و حفظ تنوع زیستی را کاهش می‌دهد. همچنین بر زندگی حداقل ۱.۶ میلیارد نفر در سراسر جهان که عمدتاً در کشورهای در حال توسعه زندگی می‌کنند و از چندین جهات به جنگل‌ها وابسته‌اند، تأثیر می‌گذارد.
نتایج همچنین نشان داد که نابودی جنگل در کشورهای با درآمد پایین‌تر عمدتاً در مناطق گرمسیری و در کشورهای با درآمد بالاتر این تخریب بیشتر در مناطق فرا استوایی رخ می‌دهد.
نظر شما