به گزارش خبرنگار ایمنا، دی ماه سال گذشته رئیس جمهور و رئیس شورای عالی انقلاب فرهنگی، ماده واحده «افزایش ظرفیت پزشکی در مقطع عمومی» را برای اجرا به وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، سازمان سنجش آموزش کشور و ستاد راهبری اجرای نقشه جامع علمی کشور ابلاغ کرد.
در تبصره این طرح آمده است که وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی مکلف است طرح افزایش ظرفیت در رشته‌های تخصصی پزشکی، دندانپزشکی عمومی و تخصصی دندانپزشکی به همراه اصلاحات پیشنهادی خود برای تشویق دانشجویان به تحصیل در رشته‌های تخصصی پزشکی مورد نیاز و کم‌متقاضی را تهیه و ظرف مدت دو ماه جهت تصویب به ستاد راهبری اجرای نقشه جامع علمی کشور ارائه نماید.
از دیگر پیشنهادهای مطرح شده در این گزارش، اجازه تربیت دانشجوی پزشکی به سایر دانشگاه‌ها مانند دانشگاه‌های وزارت علوم است؛ این کار می‌تواند در جهت کاهش تعارض منافع در سیاستگذاری آموزش پزشکی کشور و همچنین افزایش امکانات تربیت دانشجوی پزشکی و دندانپزشکی باشد. همچنین توسعه ارائه خدمات و آموزش طب سنتی که در سیاست‌های ابلاغی مقام معظم رهبری در حوزه سلامت نیز به آن اشاره شده است، می‌تواند به افزایش دسترسی مردم به خدمات بهداشتی و درمانی و کاهش انحصار در حوزه درمان کمک کند.
در راستای طرح اصلاح قانون پذیرش پزشکی با زهرا شیخی، سخنگوی کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی به گفت‌وگو پرداختیم که مشروح آن را در ادامه می‌خوانید:
موضوع کمبود پزشک تا چه اندازه جدی است و مجلس برای حل این مشکل چه برنامه‌ای دارد؟
این موضوع در کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی مورد توجه قرار گرفته، نکته روشن و قطعی برای همه ما این بوده که در برخی تخصص‌های خاص و برخی از استان‌ها و شهرستان‌های کشور دچار مشکل کمبود پزشک متخصص و حتی پزشک عمومی هستیم.
نظر کمیسیون بهداشت مجلس این است که براساس آئین نامه‌ها و قوانین متقنی که وجود دارد، باید بر اساس آئین نامه‌های داخلی وزارت بهداشت و درمان متناسب با رشد جمعیت، تعداد مشخصی پزشک، پرستار، تخت بیمارستان و امکانات وجود داشته باشد، به عبارت دیگر با اضافه شدن تعداد شهرستان‌ها یا افزایش جمعیت باید تعداد پزشکان و پرستاران نیز افزایش پیدا کند. اما امروز متأسفانه یکی از مشکلات مهم نحوه توزیع پزشکان است که باید حل شود.
نکته دیگری که در کمیسیون بهداشت و درمان مطرح شده این است که در گام نخست باید آسیب شناسی دقیق انجام شود تا ببینیم چه اتفاقی افتاده است، که در یک منطقه کمبود تعداد پزشک متخصص و حتی کمبود پزشک عمومی وجود دارد. یکی از مشکلاتی که نه تنها برای پزشکان بلکه برای جامعه نخبگانی و تحصیل کرده‌های جوان کشور باید به طور جدی به آن پرداخته شود، موضوع مهاجرت است.
مشکل تمایل به مهاجرت نه فقط در عرصه پزشکی و کادر درمان بلکه در میان جامعه مهندسان و رشته‌های مختلف فنی افزایش یافته است و این موضوع باید آسیب شناسی شود وگرنه بخش زیادی از هزینه‌هایی که برای تربیت پزشکان و کادر درمان پرداخت می‌شود به نتیجه نخواهد رسید به ویژه آنکه یکی از پرهزینه‌ترین رشته‌ها برای تربیت نیروی دولتی، تربیت پزشک است و از آنجا که بخش زیادی از این هزینه با مالیات مردم تأمین می‌شود، برای تربیت یک پزشک سال‌ها از بیت المال استفاده می‌شود، پس باید ساز و کارها به گونه‌ای طراحی شود که پزشک پس از فارغ‌التحصیلی به همین مردم خدمت کند و حتی جذب رشته‌های دیگر نشود.
برخی بررسی‌ها نشان می‌دهد گاهی پزشکان در تخصص‌های خود مشغول نمی‌شوند، یا اینکه کار پزشکی انجام نمی‌دهند و به گرایش‌های بسیار دورتری از تخصص خود مانند ساختمان‌سازی رو می‌آورند که همه این مسائل باید آسیب شناسی شود و سپس تصمیم درستی درباره آن گرفته شود.
نگرانی که در این زمینه وجود دارد این است که ظرفیت‌ها افزایش یابد که به هیچ وجه کمیسیون بهداشت و درمان مخالف این موضوع نیست، اما نظر کمیسیون این است که این اقدام باید متناسب با توانایی و زیرساخت‌های موجود انجام شود، همچنین نباید پزشکی در کشورمان تربیت کنیم و سپس آن را به کشور دیگری تقدیم کنیم. از این رو این موضوع باید مورد بررسی قرار بگیرد زیرا اکنون برخی از کشورها برای اینکه از زیر بار هزینه‌های سنگین تربیت پزشک شانه خالی کنند، برای جذب نیرو از کشورهای دیگر برنامه ریزی کردند.
آیا اعضای کمیسیون بهداشت و درمان مجلس در صورت ایجاد زیرساخت، موافق افزایش توزیع پزشک در مناطق محروم هستند؟
بله قطعاً در صورتی که زیر ساخت‌های لازم ایجاد شود، مبحث افزایش توزیع پزشک در مناطق محروم مورد تأیید کمیسیون بهداشت و درمان مجلس خواهد بود. زیرا بر اساس اصل سوم قانون اساسی، هرگونه ارائه خدمات به مردم در تمام زمینه‌های مختلف از جمله آموزش، بهداشت، سلامت، باید عادلانه باشد یعنی همه مناطق باید سهم عادلانه‌ای از پزشک، پرستار و کادر درمان داشته باشند و این قانون منافاتی با آسیب شناسی توزیع پزشک و ارائه راهکار برای آن ندارد.
مدتی قبل از دخالت کمیسیون‌های مجلس در کار کمیسیون بهداشت انتقاد کردید، این موضوع چه تأثیری بر نظام سلامت کشور دارد؟
از آنجا که وزارت بهداشت و درمان متولی اصل موضوع سلامت افراد جامعه است و وظیفه آموزش و پژوهش در خصوص مسائل درمانی کشور بر عهده دارد، در این راستا بعضاً شاهد هستیم که برخی کمیسیون‌های مجلس در خصوص مسائل تخصصی بهداشت و درمان و آموزش پزشکی دخالت می‌کنند و تصمیماتی را بدون اطلاع کمیسیون بهداشت و درمان اتخاذ می‌کنند برهمین اساس ممکن است این تصمیمات آسیب‌های متعددی را بر نظام سلامت کشور وارد کند.
این گلایه از سوی اعضای کمیسیون بهداشت و درمان مجلس وجود دارد که قضاوت و رأی گیری‌ها برای مصوبات به ویژه در زمینه طرح‌های تخصصی، نظر تخصصی کمیسیون را دریافت کنند و مسائل مربوط به حوزه سلامت باید به شکل تخصصی بررسی شود.
معتقدم اگر در این زمینه پژوهشی انجام شده و اطلاعات دقیقی وجود دارد، باید ارائه شود زیرا برخی از انتقادات و مشکلات مطرح شده باعث ناراحتی جامعه تخصصی شده است.
کادر درمان به ویژه پزشکان در دو سال گذشته باتوجه به شیوع بیماری کرونا، دچار آسیب بسیار زیادی شدند اما دلاورانه ایستادند، امیدواریم اظهارنظر اعضای جامعه و به ویژه نمایندگان مجلس به گونه‌ای نباشد که خدمات این قشر به طور کامل نادیده گرفته شود.
موضوع پزشک خانواده تا چه میزان اجرا شده و اهداف آن چیست؟
زیر ساخت انجام بسیاری از کارهای مهم در زمینه سیاست‌های ابلاغی در نظام سلامت و همچنین رویکردهای پیشگیری و خود مراقبتی و بسیاری از اصلاحات نظام سلامت، در راستای اجرای طرح پزشک خانواده است.
به عنوان مثال بالا بودن هزینه‌های بخش بهداشت و درمان، تجویز بالا و گاهی نابه‌جای دارو برای بیمار و مراجعه نکردن به هنگام بیمار به پزشک در بیماری‌هایی مانند سرطان که منجر به پیشروی بیماری می‌شود و هر موضوع مهم دیگری که در نظام سلامت وجود دارد از نظر زیرساختی یک ضلع آن به پزشک خانواده و ضلع دیگر به نسخه الکترونیک و نظام ارجاع می‌رسد، پس برای اینکه بتوانیم یک نظام سلامت اصلاح شده داشته باشیم نیازمند برنامه‌ریزی درست برای ساختار پزشک خانواده هستیم.
این دستاورد بسیار مهمی است که برای پزشک خانواده در قانون بودجه ۱۴۰۱ رقم بسیار خوبی اختصاص یافته است. در کمیسیون بهداشت و درمان نیز کمیته تخصصی برای پیگیری این موضوع تعیین شده است چون هنگامی که قرار شد معاون مربوطه در کمیسیون بهداشت و درمان در این باره گزارش دهد، محور اصلی این گزارش گذشته‌نگر بود در حالی اعضای کمیسیون بهداشت دنبال این هستند که بدانند این موضوع تا چه اندازه در کشور اجرایی شده است اما به نظر می‌رسد که در مرحله اجرا مشکلات بسیار زیادی در این راستا وجود دارد.
وزارت بهداشت و درمان اعلام کرد که بودجه لازم را برای اجرای قانون پزشک خانواده در اختیار ندارد در حالی که نظر کمیسیون بهداشت و درمان و نمایندگان این است که مانع اصلی اجرای پزشک خانواده وابستگی زیادی به بودجه ندارد زیرا بودجه خوبی برای اجرای این قانون اختصاص یافته است.
همچنین اختصاص یک درصد درآمد ارزش افزوده به این قانون می‌تواند بسیاری از مسائل از جمله موضوع پزشک خانواده را حل کند بنابراین مشکل اصلی در نظام سلامت، اجرایی نشدن درست قانون است اگر قانون به درستی اجرا شود در بسیاری از موارد مانند موضوع پزشک خانواده مشکلات حل خواهد شد.
به عنوان مثال، موضوع مصوبه مردادماه ۱۴۰۰ هیئت وزیران درباره بیمه رایگان غربالگری سرطان‌های شایع بود که زیر ساخت این قانون اجرای پزشک خانواده و نظام ارجاع در مناطق با جمعیت بالای ۲۰ هزار نفر است اما سوال اینجاست که آیا این ساختار در وزارت خانه متولی امر سلامت به درستی اجرا می‌شود؟
این همان پرسشی است که برای ناظر اصلی اجرای درست قانون برنامه که مجلس و کمیسیون بهداشت هستند، وجود دارد که باید از وزیر بهداشت پرسیده شود به همین دلیل ما به این موضوع ورود کردیم و داوطلب شدیم که ایرادهای احتمالی و موانعی مانند پرداخت نشدن به موقع بودجه از سوی سازمان برنامه و بودجه یا کمک به موقع وزارتخانه‌هایی که وظایفی در این زمینه به عهده دارند، را برطرف کنیم.
آیا این مطالبه و پیگیری جدی از سوی نمایندگان مجلس وجود دارد؟
بله. این موضوع هم از طرف کمیته تخصصی و هم در فراکسیون دیپلماسی سلامت و سبک زندگی سالم از زمانی که این قانون تصویب شد، جلسات منظم تشکیل شده است تا این قانون اجرایی و عملیاتی شود زیرا در غیر این صورت بسیاری از مسائل دیگر به دنبال آن حل نخواهد شد.
وضعیت پیگیری موضوع آب اصفهان را در چه شرایطی می‌بینید؟
قبل از شروع دولت جدید و در روزهای اول مجلس یازدهم پیشنهاد دادیم که کارگروه ویژه برای این موضوع تشکیل شود و مسائلی که در دولت قبل اتفاق افتاده است را از این موضوع کنار بگذاریم اما نکته اصلی و درخواست ما این است که بارها اعلام کردیم مشکل آب یک موضوع استانی نیست بلکه در سطح ملی مطرح است و نباید تنها به عنوان یک موضوع سیاسی به آن نگاه کرد بلکه لازم است شخص رئیس جمهور در این حوزه ورود پیدا کند و برای حل مشکل آب، تصمیم کارشناسی دقیق گرفته شود.
درست است باران از آسمان می‌بارد اما راهکار حل موضوع آب از آسمان نمی‌آید و واقعیت این است که باید یک تصمیم کارشناسی در این زمینه گرفته شود.
یکی از گلایه‌های ما این است که پیش از سفر رئیس جمهور به اصفهان نشستی با حضور اعضای مجمع استان و معاون اجرایی رئیس جمهور برگزار شد و در این جلسه مسئله آب را مطرح کردم و از وزیر نیرو خواستم که برای حل بحران آب اصفهان راهکار کارشناسی دقیق ارائه دهد. پیشنهاد وزیر نیرو تعیین صاحب نفوذها در استان‌های اصفهان، چهارمحال و بختیاری و یزد برای بررسی موضوع بود در حالی که معتقدم با ریش سفیدی نمی‌توان مشکل آب اصفهان و حتی استان‌های دیگر را حل کرد و وزیر باید در این زمینه راهکار دقیق کارشناسانه و برنامه دقیق و درست ارائه دهد.
به عنوان نماینده مردم بار حق الناس رأی مردم را روی شانه‌های خود احساس و اعلام می‌کنم که مهم‌ترین موضوع برای مردم اصفهان آب است و وزارت نیرو باید برای حل این مشکل راهکار داشته باشد. از معاون اجرایی رئیس جمهور خواستم در این سفر، کلان مسئله استان اصفهان که آب زاینده‌رود است باید محور توجه باشد زیرا سلامتی مردم اصفهان به آب زاینده‌رود گره خورده است.
به عنوان یک پزشک می‌توانم بگویم شیوع بیماری‌های غیر واگیر و رتبه بالای اصفهان در بیماری‌هایی مانند سرطان، مشکلات قلبی عروقی و ام‌اس وابستگی کامل و جدی به موضوع خشکی زاینده‌رود و وضعیت آب و هوا دارد.
از سوی دیگر از جمله دلایل شیوع بیماری‌های صعب‌العلاج در اصفهان، آلودگی هوا است که آن هم به نوعی با موضوع خشکی زاینده‌رود در ارتباط است به همین دلیل خواسته ما از رئیس جمهور در سفر استانی این بود که برای مسئله آب اصفهان راهکار عملیاتی ارائه کنند زیرا این تهدید وجود دارد که اگر برای حل مشکل راهکاری اندیشیده نشود، موضوع فرونشست زمین خطری بوده که ممکن است یک شبه فروچاله‌هایی برای اصفهان ایجاد کند و تبعات این موضوع بسیار جدی و فراتر از متروپل و پلاسکو است و حیثیت ملی ایران زمین را زیر سوال می‌برد زیرا تمام فرهنگ و تمدن ایران زمین در استان اصفهان خلاصه می‌شود.
اصفهان نه تنها در ایران بلکه در کل دنیا شهری بی‌نظیر است که از نظر معماری همتایی ندارد و این معماری وابستگی کامل به آب دارد به همین دلیل باید این موضوع را جدی گرفت.
نظر شما