به گزارش خبرنگار ایمنا، مسئله اشتغال در اقتصاد همواره یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های دولتمردان بوده است و در هر دوره انتخابات ریاست‌جمهوری، یکی از وعده‌های اصلی نامزدها کاهش آمار بیکاری و ساماندهی بازار کار است. البته بیکاری و دغدغه اشتغال، همیشه در همه کشورها وجود داشته، اما این مسئله در اقتصاد ایران سهم بیشتری دارد.
یکی از دلایل وزن بیشتر این موضوع در ایران، افزایش جمعیت از بعد از انقلاب اسلامی است که این موضوع باعث شده تا افراد بیشتری در اقتصاد به دنبال اشتغال باشند و همین مورد تلاش و دغدغه دولتمردان برای ایجاد اشتغال مناسب برای این جمعیت جوان را دو چندان کرده است.
پس از پیروزی انقلاب اسلامی نرخ باروری در کشور افزایش یافت و سال‌ها بعد از آن جمعیت آماده به کار زیادی را روانه بخش‌های مختلف اقتصاد برای کار کرد که این موضوع موجب ایجاد بحران در برخی بخش‌های کشور شد. اولین بحران در کشور به آموزش و پرورش کشیده شد زیرا نیروی کار مناسب برای رفع نیازهای آموزشی این جمعیت جدید در کشور وجود نداشت، به همین علت تقاضای نیروی کار آموزشی در کشور افزایش پیدا کرد. به طور معمول افزایش جمعیت در هر کشوری باید با برنامه‌ریزی صورت گیرد چراکه دیدگاه جوانی جمعیت نیازمند کار، رفاه، امکانات، بهداشت و بسیاری دیگر از مؤلفه‌های اولیه زندگی است.
در کشور معمولاً خطرات افزایش بیکاری و بیکار ماندن جوانان را از جمله فقر و دیگر مسائل اجتماعی نام می‌برند، اما باید از نگاه اقتصادی نیز به پیامدهای بیکاری نگاه کرد. ملاک رده بندی اقتصادهای برتر در دنیا تولید ناخالص داخلی یا GDP است. یک فرد بیکار در کشور بیانگر عدم استفاده از نیروی آماده برای افزایش تولید و ارتقا اقتصاد در سطح جهان است؛ برای مثال وقتی ۲۰ میلیون نفر شاغل ۵۰۰ میلیارد دلار تولید ایجاد می‌کند، وجود ۱۰ میلیون بیکار بیانگر پتانسیل تولید ۲۵۰ میلیارد دلاری در اقتصاد کشور (به شرط وجود ظرفیت) است.
اما برای بررسی آخرین گزارش از بازار کار که توسط مرکز آمار کشور منتشر شد، معرفی برخی پیش‌نیازها لازم است. در اقتصاد معمولاً جمعیت بالای ۱۵ سال، جمعیت آماده برای ورود به بازار کار در نظر گرفته می‌شود. ممکن است این جمعیت به دلایل مختلف تقاضایی برای شغل نداشته باشند. به همین دلیل به افراد بالای ۱۵ سال که شاغل یا به دنبال شغل باشند، جمعیت فعال گفته می‌شود همچنین به مجموع شاغلان و بیکاران در علم اقتصاد، نیروی کار گفته می‌شود.
شاغل فردی است که در طول هفته آمارگیری حداقل یک ساعت کار کرده یا به دلایلی به طور موقت کار خود را رها کرده باشد، اما در اقتصاد به هر فردی که فاقد شغل باشد بیکار گفته نمی‌شود بلکه بیکار به فردی گفته می‌شود که به دنبال شغل باشد و شغلی برای وی پیدا نشود. نرخ مشارکت اقتصادی بیانگر نسبت جمعیت فعال بالای ۱۵ سال به جمعیت بالای ۱۵ سال در کشور و نرخ بیکاری به نسبت جمعیت بیکار ۱۵ سال به بالا به جمعیت فعال ۱۵ سال به بالا گفته می‌شود.
بررسی نرخ بیکاری افراد ١٥ ساله و بیشتر نشان می‌دهد که ۹.۲ درصد از جمعیت فعال (شاغل و بیکار)، بیکار بوده‌اند. بررسی روند تغییرات نرخ بیکاری حاکی از آن است که این شاخص، نسبت به فصل مشابه در سال قبل (بهار ١٤٠٠)، ٠.٤ درصد افزایش یافته است.
در بهار ١٤٠١، به میزان ۴۰.۹ درصد جمعیت ١٥ ساله و بیشتر از نظر اقتصادی فعال بوده‌اند، یعنی در گروه شاغلان یا بیکاران قرار گرفته‌اند، بررسی تغییرات نرخ مشارکت اقتصادی حاکی از آن است که این نرخ نسبت به فصل مشابه در سال قبل (بهار ١٤٠٠) ٠.٥ درصد کاهش یافته است.
جمعیت شاغلان ١٥ ساله و بیشتر در این فصل ٢٣ میلیون و ٥٧٨ هزار نفر بوده که نسبت به فصل مشابه سال قبل ٩٨ هزار نفر کاهش داشته است. بررسی اشتغال در بخش‌های عمده اقتصادی نشان می‌دهد که در بهار ١٤٠١، بخش خدمات با ۵۱.۲ درصد بیشترین سهم اشتغال را به خود اختصاص داده است. در مراتب بعدی بخش‌های صنعت با ٣٢.٧ درصد و کشاورزی با ١٦.٠ درصد قرار دارند.
نرخ بیکاری جوانان ١٥ تا ٢٤ ساله حاکی از آن است که ۲۴ درصد از فعالان این گروه سنی در بهار ١٤٠١ بیکار بوده‌اند. بررسی تغییرات فصلی نرخ بیکاری این افراد نشان می‌دهد، این نرخ نسبت به فصل مشابه در سال قبل (بهار ١٤٠٠) ١.٩ درصد افزایش یافته است.
بررسی نرخ بیکاری گروه سنی ١٨ تا ٣٥ ساله نیز نشان می‌دهد که در بهار ١٤٠١، ۱۶.۶ درصد از جمعیت فعال این گروه سنی بیکار بوده‌اند. این در حالی است که تغییرات فصلی نرخ بیکاری این افراد نشان می‌دهد این نرخ نسبت به بهار ١٤٠٠، به میزان ١.٠ درصد افزایش یافته است.
بررسی سهم جمعیت دارای اشتغال ناقص جمعیت ١٥ ساله و بیشتر نشان می‌دهد که در بهار ١٤٠١، ۹.۷ درصد جمعیت شاغل، به دلایل اقتصادی (فصل غیرکاری، رکود کاری و پیدا نکردن کار با ساعت بیشتر) کمتر از ٤٤ ساعت در هفته کار کرده و آماده برای انجام کار اضافی بوده‌اند. این در حالی است که ٤٠.٣ درصد از شاغلان ١٥ ساله و بیشتر، بیش از ٤٩ ساعت در هفته کار کرده‌اند.
اما نکته قابل توجه در گزارش مرکز آمار آن است که نرخ بیکاری در برخی استان‌های صنعتی در کشور مانند اصفهان افزایش قابل توجهی داشته است. نرخ مشارکت اقتصادی در استان اصفهان در بهار ۱۴۰۱ به نسبت به بهار ۱۴۰۰ از ۴۲.۱ درصد به ۴۰.۵ درصد کاهش داشته است که این به معنای کاهش تقاضا برای شغل در استان اصفهان است، به عبارتی افراد شاغل و به دنبال کار بالای ۱۵ سال در استان اصفهان کاهش پیدا کرده است.
جالب‌تر آن است که با کاهش افراد شاغل و به دنبال کار در استان اصفهان، نرخ بیکاری فصلی در این استان به ۱۲.۳ درصد افزایش پیدا کرده است. همانطور که گفته شد لازمه اینکه به افراد بیکار گفته شود آن است که به دنبال کار باشند و کاری پیدا نکنند. بنابراین باید دید که دلیل افزایش نرخ بیکاری در استان صنعتی مانند اصفهان چیست؟ حال باید بررسی کرد بخش صنعت در اصفهان علاوه بر تولید، در اشتغال چه عملکردی داشته است.
نظر شما