به گزارش خبرنگار ایمنا، سیستم‌های انرژی خورشیدی در مقایسه با منابع انرژی متعارف، مزایای زیست‌محیطی قابل‌توجهی دارند که در سال‌های اخیر با پیشرفت روزافزون تکنولوژی، در بسیاری از کشورها جهت کاهش وابستگی به سوخت‌های فسیلی و مخاطرات زیست‌محیطی در نظر گرفته شده‌اند، چراکه دسترسی به آن آسان و مقدار آن نیز نامحدود است ضمن آنکه استفاده از این انرژی، برای محیط‌زیست آلودگی ندارد و به‌نام «انرژی پاک» یا «انرژی سبز» میراث با ارزشی برای نسل‌های آینده است.
مطالعات محققان بیانگر آن است که زمین حدود ۱۲۰ هزار تراوات انرژی از تابش خورشیدی دریافت می‌کند که این میزان ۲۰ هزار برابر بیش از نیاز واقعی جهان است؛ بنابراین اگر بتوانیم از این انرژی به نحو مطلوب استفاده کنیم، دیگر نباید نگران اتمام ذخایر نفت، زغال‌سنگ و گاز طبیعی باشیم. ایران به‌عنوان یکی از آفتابی‌ترین کشورهای دنیا بیش از هر گزینه‌ای قابلیت روی‌آوری به استفاده از چنین انرژی را دارد، زیرا در بین مدارهای ۲۵ تا ۴۵ درجه عرض شمالی کره زمین قرار گرفته و از نظر جغرافیایی در منطقه‌ای قرار دارد که به سبب دریافت انرژی خورشیدی در بین نقاط جهان در بالاترین رده‌ها است و میزان تابش خورشید در آن حدود ۱۸۰۰ تا ۲۲۰۰ کیلووات ساعت بر مترمربع در سال تخمین زده شده است.
استان اصفهان با ظرفیت بالای روزهای آفتابی، در استفاده از انرژی‌های خورشیدی پتانسیل بالایی دارد به طوری‌که نیروگاه‌های خورشیدی اصفهان در شهرستان‌های کاشان، شهرضا، مبارکه و جرقویه راه‌اندازی و حتی دامنه تولید برق از خورشید تا پشت‌بام منازل مسکونی هم رسیده است. بزرگ‌ترین نیروگاه‌های خورشیدی اصفهان در شهرستان کاشان با ۲۳۵ نیروگاه طی تولید سالانه سه‌ونیم مگاوات برق انرژی خورشیدی، ۳۵ درصد از برق خورشیدی استان را تولید می‌کند.
اصفهان با داشتن ۲۸ شهرستان و بیش از پنج میلیون جمعیت، ۹ هزار واحد تولیدی در کنار ۸۴۰ معدن در حال بهره‌برداری، ۱۸۰ هزار واحد صنفی و مصارف روزافزون بخش خانگی، نیاز به انرژی برق محسوس‌تر از قبل دارد، در این میان لزوم توسعه انرژی خورشیدی پایدار با توجه به نیاز روزافزون مصرف انرژی و کاهش منابع انرژی فسیلی، محدودیت‌های برق‌رسانی، تأمین سوخت برای نقاط و روستاهای دورافتاده و کاهش آلودگی هوا در کشور به ویژه در مراکز آلاینده همچون استان اصفهان می‌تواند بر ضرورت حفظ محیط‌زیست با بهره‌مندی از انرژی‌های تجدیدپذیر، تأکید شود.
تأثیر بهره‌گیری از انرژی خورشیدی
محمد درویش فعال و کنش‌گر محیط‌زیست در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا، با بیان اینکه بشر با بهره‌گیری از مصارف سوخت‌های فسیلی و نیروگاه‌های حرارتی تولید برق، سالانه ۴۳ میلیارد تن CO۲ در فضا منتشر می‌کند، می‌گوید: برای مبارزه با خطرات گرمایش جهان و تغییرات اقلیمی به شکل خردمندانه یکی از راه‌های کاهش انتشار این حجم از CO۲ در کره زمین، تقلیل مصرف سوخت‌های فسیلی و خروج نیروگاه‌های حرارتی از مدار تولید است.
وی درباره اینکه امروزه بهره‌مندی از انرژی‌های پاک و غیرآلاینده مانند انرژی خورشیدی در جهان روبه گسترش است و ما نیز باید در این مسیر حرکت کنیم، اظهار می‌کند: پیشروی به سمت اقتصاد انرژی‌های نو همچون انرژی‌های خورشیدی، بادی، انرژی زمین گرمایی و جزر و مد شکلی از انرژی آبی، نه تنها می‌تواند ثمربخش باشد بلکه فرایند تولید انرژی خورشیدی پاک به هیچ‌وجه نیازی به تولید CO۲ ندارد.
بهینه‌سازی مصرف سوخت‌های فسیلی با بهره‌مندی از انرژی خورشیدی
این کنش‌گر محیط‌زیست، یکی از مهم‌ترین دستاوردهای کاربردی انرژی خورشیدی را افزون بر کاهش هزینه‌ها و بهینه‌سازی مصرف سوخت‌های فسیلی و جلوگیری از تخریب محیط‌زیست می‌داند و می‌افزاید: هر مترمربع خاک کشور ایران به لحاظ دریافت بیشترین حد انرژی خورشیدی در بین نقاط جهان در بالاترین رده‌ها قرار دارد و هیچ نقطه‌ای از کره زمین نمی‌تواند مدعی چنین میزان استحصالات انرژی خورشیدی باشد. البته بخش‌هایی از کشورهای عربستان و استرالیا همانند ایران است.
وی با اشاره به وجود پهنه‌های وسیع انرژی خورشیدی در کشور، تصریح می‌کند: در سنوات گذشته، معاونت انرژی‌های نو وزارت نیرو اقدام به پهنه‌بندی گسترده استفاده از انرژی خورشیدی در ایران کرده است که از منظر انرژی‌های نو می‌توانیم با توجه به جانمایی‌های دقیق برای سرمایه‌گذاری، کشور را از ساخت نیروگاه‌های حرارتی و سدهای برق‌آبی، بی‌نیاز کنیم؛ کما اینکه نیروگاه‌های حرارتی به شدت انرژی‌بر و مخرب محیط‌زیست هستند.
کاهش آلودگی‌های زیست‌محیطی در اصفهان با بهره‌گیری از انرژی نو
درویش با بیان اینکه ما در کشوری زندگی می‌کنیم که بیش از ۳۰۰ روز آفتابی دارد و می‌توانیم با بهره بردن از انرژی خورشیدی و بادی برق تولید کنیم، می‌گوید: با بهره‌مندی از انرژی‌های نو دیگر نیازی نداریم که تا این حد وابسته به سوخت مازوت نیروگاه‌ها باشیم و می‌توانیم به‌عنوان کشور صادرکننده انرژی در دنیا حرف برای گفتن داشته باشیم.
وی پیرامون اینکه استان اصفهان با بحران آلودگی هوا و کمبود منابع‌آبی روبه‌رو است، اظهار می‌کند: می‌توانیم پهنه‌های شرقی اصفهان را با بهره بردن از انرژی پاک به نیروگاه‌های استحصال انرژی‌های خورشیدی و بادی تبدیل کنیم.
لزوم تولید ۵ هزار مگاوات برق تجدیدپذیر تا پایان برنامه پنجم توسعه
این فعال محیط‌زیست درباره اینکه براساس برنامه‌های چهارم، پنجم و ششم توسعه باید پنج هزار مگاوات برق کشور از انرژی‌های تجدیدپذیر تولید شود، می‌افزاید: برای تولید این حجم از انرژی‌های نو در کشورمان تاکنون حتی به یک هزارم (درصد ناچیزی) از اهداف چشم‌انداز این برنامه دست پیدا نکرده‌ایم.
وی با بیان اینکه چنان‌چه قیمت‌های واقعی مصارف خاک، آب و هوا در کشور را محاسبه کنیم استفاده از انرژی خورشیدی صرفه اقتصادی هم دارد، خاطرنشان می‌کند: هنوز هزینه تولید انرژی‌ها تجدیدپذیر، در سطح انرژی‌های فسیلی نیست چراکه برای نیروگاه‌های حرارتی به هیچ‌وجه هزینه‌های آلایندگی‌های منابع‌آبی، خاکی و هوا را محاسبه نمی‌کنیم.
انعقاد تفاهم‌نامه گسترش تولید انرژی خورشیدی در بیابان‌ها
محمدعلی کاظمی مدیرکل اداره منابع طبیعی و آبخیزداری استان اصفهان در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا با تاکید بر اینکه به دلیل خشکسالی‌های متوالی و کمبود حجم آب در پشت سدها عمدتاً نیروگاه‌ها با مشکل مواجه شده‌اند، اظهار می‌کند: استفاده از انرژی خورشیدی به‌عنوان انرژی طبیعی و پاک بدون اثرات زیان‌آور برای محیط‌زیست می‌تواند نقش مؤثری در تأمین انرژی‌های ضروری داشته باشد.
وی با بیان اینکه بهره‌مندی از انرژی خورشید طی سال‌های ۹۰ و ۹۱ در استان اصفهان آغاز شده است، می‌گوید: تاکنون از دو هزار و ۱۶۶ هکتار، تنها یک‌هزار هکتار از اراضی ملی طی تخصیص به جهاد کشاورزی برای انرژی خورشیدی منجر به قرارداد اجاره شده و مابقی تنها در حد واگذاری زمین پیش رفته است.
مدیرکل اداره منابع طبیعی و آبخیزداری اصفهان پیرامون اینکه با شرایط کشور و تحریم‌ها، در اعطای مجوز به سرمایه‌گذاران پنل خورشیدی بیشتر درصدد واگذری‌ها و جذب سرمایه‌گذاران خارجی بودند، می‌افزاید: برای بهره‌مندی و تبدیل انرژی خورشیدی به برق مقرر شد از تسهیلات استفاده کنند اما موفق به اجرای پروژه نشدند چراکه حجم عملیات اجرایی طرح در استان اصفهان بسیار محدود بود.
وی با اشاره به اینکه توسعه انرژی‌های پاک و تجدیدپذیر و حفظ محیط‌زیست از اولویت‌های دولت سیزدهم است، تصریح می‌کند: طی جلساتی براساس تفاهم‌نامه مابین وزارت نیرو و استانداری اصفهان، در خصوص همکاری و واگذاری اراضی ملی اعلام آمادگی کرده‌ایم.
کاظمی با بیان اینکه مدیریت استان اصفهان درصدد برنامه‌ریزی جدی‌تری برای توسعه نیروگاه‌های تجدیدپذیر است، ادامه می‌دهد: اکنون خاستگاه‌های هدف وزارت نیرو به منابع طبیعی استان معرفی شده‌اند که با شناسایی این اراضی ملی برطبق شرایط وزارتخانه مقرر شده طی مراحل مزایده، انتخاب پیمانکار با سرمایه‌گذار ضمن معرفی به منابع طبیعی و جهاد کشاورزی اراضی در جهت توسعه نیروگاه خورشیدی با حفاظت از محیط‌زیست در اختیار آن‌ها قرار بگیرد.
وی با بیان به اینکه برای ایجاد تحول در زمینه انرژی تجدیدپذیر در استان آماده هستیم، می‌افزاید: لازم است استفاده از انرژی خورشیدی به‌منظور تولید برق و داشتن هوای پاک و حفاظت از محیط‌زیست در اصفهان با راهکارهای تعاملی در دستور کار تمام بخش‌ها قرار گیرد.
واگذاری ۱۵ هکتار از اراضی دولتی جهت احداث نیروگاه خورشیدی
مدیرکل اداره منابع طبیعی و آبخیزداری اصفهان شهرستان کوهپایه و جرقویه را از اراضی مناسب برای گسترش تولید انرژی خورشیدی در بیابان‌های استان اصفهان می‌داند و می‌گوید: طی سنوات گذشته برای توسعه نیروگاه خورشیدی در شهرستان جرقویه ۱۵ هکتار اراضی ملی واگذار شده بود و اکنون به‌منظور پیشرفت این انرژی پاک و تجدیدپذیر واگذاری ۱۰ هکتار دیگر از اراضی را درخواست شده است. قطعاً به ازای هر مگاوات تولید برق ۱.۵ هکتار زمین نیاز است.
وی با بیان اینکه طی دهه گذشته با خشکسالی‌های متوالی، تغییر اقلیم و کمبود بارش‌ها مواجه شدیم، اظهار می‌کند: با توجه به خشکسالی و کمبود منابع آبی زیرزمینی که از یک سو در تولیدات برق‌آبی و از سوی دیگر با حجم آب پشت سد زاینده‌رود عمدتاً توربین‌های تولید برق با مشکلات عدیده‌ای روبه‌رو هستند برای حفظ محیط‌زیست ناگزیر به استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر هستیم.
کاظمی درباره اینکه انرژی خورشیدی یکی از منابع تأمین انرژی رایگان و عاری از اثرات مخرب محیط‌زیستی است که می‌تواند جایگزین سوخت‌های فسیلی مخرب و آلاینده همچون مازوت در نیروگاه‌ها شود، می‌افزاید: اکنون هدف‌گذاری در استان اصفهان با اهداف تسریع در امر سرمایه‌گذاری، جذب سرمایه‌گذار و تخصیص اراضی ملی انجام شده است تا در کارگروه موانع تولید و سرمایه‌گذاری استان با واگذاری زمین توسط منابع طبیعی، جهاد کشاورزی و دستگاه‌های متولی در اسرع وقت اراضی برای فاز اجرایی در اختیار این سرمایه‌گذاران قرار بگیرد.
روند کاهشی منابع تجدیدناپذیر با اثرات مخرب زیست‌محیطی
حمیرا صفی‌قلی معاون محیط‌زیست انسانی اداره کل حفاظت محیط‌زیست استان اصفهان نیز در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا، اظهار می‌کند: یکی از مشکلات قابل توجه در بحث انرژی، روند کاهشی منابع تجدیدناپذیر و اثرات مخرب زیست‌محیطی بالاست و پژوهش‌های متعدد با هدف یافتن منابع انرژی تجدیدپذیر جایگزین، همگان را متوجه خورشید و استفاده از انرژی آن (با هزینه کمتر نسبت به سایر صورت‌های انرژی) کرده است.
وی می‌افزاید: در این میان که حدود ۱۷ درصد از مساحت استان در وضعیت بسیار مطلوب از لحاظ استقرار پنل‌های خورشیدی قرار دارد، سازمان محیط‌زیست تاکنون متولی توسعه انرژی‌های جایگزین ساتبا و شرکت برق منطقه‌ای است و این سازمان براساس ضوابط مستقر واحدهای صنعتی و خدماتی همکاری خود را در استقرار این واحدها به عمل می‌آورد.
معاون محیط‌زیست انسانی اداره کل حفاظت محیط‌زیست استان اصفهان ادامه می‌دهد: با توجه به محدودیت استقرار صنایع در شعاع ۵۰ کیلومتری شهر اصفهان این واحدها مستثنی بوده و برای این واحدها در شعاع ۵۰ کیلومتری شهر اصفهان نیز به شرط رعایت ضوابط زیست‌محیطی مجوز استقرار صادر می‌شود همچنین واحدهای صنعتی مشمول ارزیابی زیست‌محیطی ملزم به استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر به میزان ۲۰ درصد از کل انرژی مصرفی به صورت پلکانی در یک دوره پنج ساله زمانی هستند و از این طریق بسیاری از واحدهای بزرگ صنعتی ملزم به احداث نیروگاه خورشیدی می‌شوند، علاوه بر این محیط‌زیست استان اصفهان در برخی مناطق اقدام به نصب پنل‌های خورشیدی در پاسگاه‌های محیط‌بانی به جای استفاده از ژنراتورهای فسیلی کرده است.
کاهش مخاطرات زیست محیطی با انرژی خورشیدی
وی درخصوص ارزیابی کاهش مخاطرات زیست‌محیطی اعم از آلودگی هوا، کمبود منابع آبی و صرفه‌جویی بهینه مصارف برق، تصریح می‌کند: استفاده از انرژی خورشیدی به جای استفاده از سوخت‌های فسیلی می‌تواند به کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای، کاهش گرم شدن زمین و رخ دادن پیاپی وارونگی دما، کاهش آلودگی هوا و باران‌های اسیدی منجر شود.
صفی‌قلی درخصوص اینکه استفاده از انرژی خورشیدی تا چه میزان می‌تواند از حجم گازهای گلخانه‌ای بکاهند، می‌افزاید: گاز دی‌اکسیدکربن یکی از مهم‌ترین گازهای گلخانه‌ای است که نیروگاه‌ها با اختصاص سهم حدود ۳۱ درصد انتشار دی‌اکسیدکربن در بین بخش‌های انرژی، نقش مهمی در انتشار گازهای گلخانه‌ای و پدیده گرمایش جهانی دارند، با استفاده از انرژی خورشیدی این میزان به مقدار زیادی کاهش می‌یابد البته این نکته نیز نباید فراموش شود که در روند تولید پنل‌های خورشیدی هم گاز گلخانه‌ای تولید می‌شود منتهی نسبت تولید این میزان به نقشی که استفاده از پنل در کاهش تولید گاز گلخانه‌ای دارد بسیار کمتر است.
توسعه انرژی خورشیدی و لزوم درنظر گرفتن مسائل زیست‌محیطی
وی با اشاره به تأثیر انرژی خورشیدی بر محیط‌زیست، می‌گوید: برای توسعه انرژی خورشیدی سایر مسائل زیست‌محیطی نیز باید در نظر گرفته شود یکی از مهم‌ترین مباحث پسماندهایی است که در اثر تعویض پنل‌های خورشیدی به وجود می‌آید که با توسعه نیروگاه‌های خورشیدی در آینده نزدیک با آن‌ها مواجه خواهیم بود و باید از اکنون برای مدیریت آن برنامه‌ریزی شود وگرنه این موضوع می‌تواند به معضل زیست محیطی منجر شود.
معاون محیط‌زیست انسانی اداره کل حفاظت محیط‌زیست استان اصفهان ادامه می‌دهد: از دیگر مسائل مهم در این زمینه اختصاص مساحت زیادی از اراضی مرتع برای ساخت نیروگاه است. که در هرحال فعالیت این نیروگاه‌ها غالباً با سرو صدای زیادی همراه است که می‌تواند از کیفیت زیستگاه بکاهد و یا باعث تخریب آن شود همچنین فعالیت‌های استقرار این واحدها و ساخت جاده‌های دسترسی می‌تواند باعث تخریب محیط شود به هر حال رعایت ملاحظات زیست محیطی و اتخاذ تمهیدات لازم برای کاهش این خسارات الزامی است.
وی درباره اینکه چشم‌انداز سازمان حفاظت محیط‌زیست و دستگاه‌های متولی استان اصفهان در توسعه این نوع انرژی برای آیندگان با توجه به ظرفیت بالای مناطق کویری، خشک و نیمه خشک استان، اظهار می‌کند: با توجه به افزایش جمعیت و توسعه واحدهای صنعتی نیاز به تأمین انرژی بیش از گذشته احساس می‌شود به ویژه که یکی از صنایع روبه رشد استخراج رمز ارزهاست که سهم زیادی در مصرف انرژی دارد به همین دلیل شناسایی اراضی مستعد در استان و توسعه انرژی خورشیدی ضمن رعایت ملاحظات زیست محیطی، کمک بزرگی به کاهش مصرف آب، سوخت‌های فسیلی و کاهش آلاینده‌ها می‌کند و در تأمین انرژی برق نقش مهمی خواهد داشت.
نظر شما