به گزارش خبرنگار ایمنا، تصادفات رانندگی همواره می‌تواند علت‌های گوناگونی نظیر خرابی سیستم ترمز، فرسوده بودن خودرو یا کم‌نور بودن چراغ‌ها داشته باشد؛ گاهی نیز عوامل محیطی مانند آب‌وهوا یا خرابی جاده زمینه‌ساز حادثه می‌شود اما اشتباه انسانی، همواره از نخستین علل تصادفات به شمار می‌آید.
رانندگی یک خطر ذاتی برای آسیب یا مرگ در قالب تصادفات است. تصادفات خودرویی شایع‌ترین علت مرگ‌ومیر هستند که براساس مطالعات با بد عمل کردن یا رفتار نادرست راننده ارتباط دارد. زمان عکس‌العمل رانندگان، یکی از عوامل انسانی مؤثر بر ایمنی ترافیک است. معمولاً در گذشته، زمان عکس‌العمل به عنوان یک پارامتر با مقدار ثابت در تحلیل‌ها مورد استفاده قرار می‌گرفت اما با توجه به تفاوت در رفتار، سن، جنسیت و سایر موارد در رابطه با رانندگان، فرض ثابت بودن این شاخص نمی‌تواند صحیح باشد.
همچنین شرایط رانندگی و عوامل محیطی نیز می‌تواند بر مقدار زمان عکس‌العمل برای هر راننده تأثیرگذار باشد. براساس نظر مؤسسه بینایی، بیش از ۹۰ درصد تصمیم‌های رانندگی وابسته به داشتن دید خوب است و داشتن بینایی خوب می‌تواند زمان عکس‌العمل افراد را کاهش دهد.
افزایش شمار تصادفات پس از ۷۵ سالگی
یکی از جدی‌ترین جنبه‌های کهولت سن، کاهش توانایی رانندگی است. به گفته کارشناسان، شمار تصادفات پس از ۷۵ سالگی، به شدت بالا می‌رود و این افزایش با شمار اختلالات عملکردی که همراه با افزایش سن در بزرگسالان است، ارتباط دارد. بینایی محدود و ضعیف، نداشتن واکنش سریع و به موقع، نداشتن زمان‌بندی و هوشیاری کافی، ناتوانایی‌های حرکتی و افزایش بسیاری از بیماری‌ها، از علل کاهش توانایی رانندگی در پی کهولت سن است.
رانندگان جوان، جریمه‌های رانندگی بیشتری نسبت به سالمندان دریافت می‌کنند اما احتمال وقوع حوادث مرگ‌بار در سنین پیری به علت اختلالات عملکردی به مراتب بیشتر است. رانندگی و پیری، باید برای همه موضوع قابل ملاحظه‌ای باشد؛ چراکه شمار رانندگان مسن، به طور چشمگیری در حال افزایش است. تا سال ۲۰۳۰ میلادی، تعداد رانندگان بالای ۸۵ سال، چهار برابر امروز خواهد بود. این امر شمار تسهیلات رانندگی را سه برابر خواهد کرد و با وجود این، اتومبیل‌های فعلی و به‌طورکلی سیستم حمل‌ونقل، مطابق وضعیت رانندگان سالخورده طراحی نشده است و برای بیشتر افراد کهنسال، وسایل حمل‌ونقل اندکی وجود دارد.
برای بسیاری از افراد، رانندگی یکی از جنبه‌های اصلی حفظ استقلال با افزایش سن است و با کاهش عوامل خطر و استفاده از شیوه‌های رانندگی ایمن، ممکن است بتوانند با خیال راحت رانندگی را در دوران سالمندی ادامه دهند. رانندگی کمتر درواقع تحرک عمومی فرد را کاهش می‌دهد و منجربه پدید آوردن مشکلات روحی و روانی و متعاقب آن مشکلات جسمی بیشتر، می‌شود. در این شرایط لزوم آموزش اخلاق حرفه‌ای برای رانندگان تداعی می‌شود و افزایش آگاهی عمومی را می‌طلبد.
آگاهی از شرایط راننده خودرو موجب حفظ آرامش می‌شود
یک جوان ۳۱ ساله درخصوص نحوه رانندگی سالمندان به ایمنا، می‌گوید: افراد سالمند به علت عوارض کهولت سن، کندتر رانندگی می‌کنند، درصورتی‌که رانندگی سایر افراد به صورت تهاجمی است؛ در این بین افراد میانسال یا جوان هنگام مواجهه با افرادی که کندتر رانندگی می‌کنند، حرمت نگه نمی‌دارند.
وی با بیان اینکه افراد مسن گاهی با احتیاط بیش از حد موجب فراهم شدن شرایط تصادف می‌شوند، می‌افزاید: گاهی افراد به علت اینکه از راننده خودروی جلویی خود اطلاعی ندارند، اقدام به پرخاش یا حتی فحاشی می‌کنند، درصورتی‌که اگر به نحوی از شرایط راننده خودروی جلویی مطلع شوند، بیشتر آرامش خود را حفظ و رعایت حال او را می‌کنند.
این جوان با بیان اینکه خودروی سالمندان باید با نماد خاصی از سایر خودروها متفاوت شود، تصریح می‌کند: در صورت وجود نشانی بر خودرو جهت آگاه‌سازی سایر افراد از راننده یک خودرو، رانندگان در رانندگی، پارک کردن، سبقت گرفتن و حتی کمک کردن، بیشتر رعایت حال افراد مسن را خواهند کرد.
مناسب نبودن وسایل نقلیه عمومی برای سالمندان
یک جوان ۳۹ ساله به خبرنگار ایمنا می‌گوید: افراد مسن گاهی به قوانین راهنمایی و رانندگی توجه ندارند. براساس قانون افرادی که قصد آهسته رانندگی کردن دارند باید در لاین سمت راست خیابان‌ها و معابر حرکت کنند اما گاهی سالمندان با وجود سرعت بسیار کم در لاین قرار می‌گیرند و موجب ترافیک شدید، فراهم شدن زمینه تصادف و عصبی شدن سایر رانندگان می‌شوند.
وی با بیان اینکه همه ما عوارض کهولت سن را تجربه خواهیم کرد، ادامه می‌دهد: سالمندان با توجه به تجربه و عقلانیت خود باید متوجه باشند که استفاده از وسایل نقلیه عمومی برای حمل‌ونقل در راستای پیشگیری از خطر مالی و جانی همه افراد جامعه بهتر است؛ البته حمل‌ونقل عمومی نیز برای سالمندان چندان مناسب نیست.
این جوان با اشاره به اینکه اطلاع داشتن از شرایط راننده یک خودرو در رفتار سایر افراد تأثیرگذار است، می‌گوید: برای رانندگی افراد مسن باید محدودیت‌هایی وضع شود؛ به عنوان مثال از ورود آن‌ها به برخی مناطق، معابر، خیابان‌های تک‌بانده یا اتوبان‌ها جلوگیری شود تا از ایجاد ترافیک جلوگیری و جان و مال آن‌ها و سایر افراد نیز حفظ شود.
معاینات پزشکی، ملاک تمدید گواهی‌نامه افراد ۷۰ ساله
سردار سیدتیمور حسینی جانشین رئیس پلیس راهور فراجا در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا، اظهار می‌کند: در دستورالعمل گواهی‌نامه برای خودروهای شخصی، گواهی‌نامه افراد دارای سن بیش از ۷۰ سال به جای ۱۰ سال، پنج ساله و حتی کمتر صادر می‌شود و در هر بازه زمانی معاینات پزشکی از فرد به عمل می‌آید تا از نظر بینایی، شنوایی و کارکرد صحیح اعضای بدن در رانندگی مورد بررسی قرار گیرد.
وی با اشاره به رانندگان وسایل نقلیه عمومی، می‌افزاید: سخت‌گیری‌های بیشتری درخصوص تمدید گواهی‌نامه رانندگان وسایل نقلیه عمومی وجود دارد. غالباً گواهی‌نامه رانندگان وسایل نقلیه عمومی پس از ۷۰ سالگی به پایه دو تبدیل می‌شود و حق رانندگی با اتوبوس و کامیون را ندارند.
رانندگی به سلیقه شخصی وابسته نیست
جانشین رئیس پلیس راهور فراجا ادامه می‌دهد: رانندگی افراد با سن بالا به سلیقه شخصی وابسته نیست و نباید با این موضوع، احساسی برخورد شود. معاینات پزشکی برای این افراد توسط پزشکان متخصص انجام و تلاش می‌شود تا اگر فردی به علت کهولت سن صلاحیت رانندگی ندارد، برابر قانون از رانندگی وی جلوگیری شود.
وی با بیان اینکه دستورالعمل مذکور برگرفته از روش‌های روز دنیا است، تصریح کرد: در کشورهای توسعه‌یافته و پیشرفته نیز به همین منوال است و معاینات پزشکی مشخص می‌کند که افراد در سن بالای ۷۰ سال مجاز به رانندگی هستند یا خیر.
نقش بازدارندگی سامانه‌های هوشمند خودرو از تصادف
سردار حسینی با بیان اینکه بیشترین آسیب در تصادفات متوجه سنین ۲۵ تا ۳۵ سال است، اضافه می‌کند: خودرویی تحت عنوان مخصوص سالمندان در دنیا وجود ندارد و نمی‌توان گفت این استانداردی در جهان است که کشور از آن بی‌بهره است.
وی با بیان اینکه اضافه کردن آپشن‌های پیشرفته و جدید به خودروها نه تنها برای سالمندان بلکه برای عموم افراد جامعه می‌تواند کمک کننده باشد، می‌گوید: سامانه‌های هوشمند موجود در کمپانی‌های قوی خودروسازی می‌تواند نقش بازدارنده در وقوع تصادفات، داشته باشد.
نوع رانندگی افراد سالمند
جانشین رئیس پلیس راهور فراجا با اشاره به نوع رانندگی افراد دارای سن بالا، می‌افزاید: هنگامی که انسان وارد دوره سالمندی می‌شود، همه امور خود را با احتیاط بیشتری انجام می‌دهد؛ لذا با توجه به سن، افراد سالمند باید رانندگی آرام‌تر و با احتیاط‌تری داشته باشند که همین‌طور هم هست.
وی با بیان اینکه معمولاً رانندگی‌های پرخطر یا هیجانی از سمت سالمندان دیده نمی‌شود، خاطرنشان می‌کند: رعایت دقت و احترام در مواجهه با خودروی دارای راننده سالمند از مسائل اخلاقی جامعه محسوب می‌شود و سایر افراد جامعه باید در هنگام نیاز به کمک یک فرد با سن بالا نیز از هیچ کمکی فروگذار نباشند.
متوسط زمان دیدن خطر تا بروز عکس‌العمل
سرهنگ اصغر زارع، رئیس پلیس راه فرماندهی انتظامی استان اصفهان در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا، اظهار می‌کند: یکی از عواملی که منجر به کند شدن عکس‌العمل می‌شود، سن شخص است. ۰.۰۷ ثانیه متوسط زمانی است که چشم خطر را می‌بیند، به مغز منتقل می‌کند و اعضای بدن عکس‌العمل نشان می‌دهند و با افزایش سن این زمان افزایش می‌یابد.
وی با تاکید بر اهمیت متوسط زمان عکس‌العمل در رانندگی، می‌افزاید: افراد دارای سن بالا نیز می‌خواهند رانندگی کنند و رفت‌وآمد داشته باشند و اعتقاد بر این است، مادامی که قدرت عکس‌العمل خوبی داشته باشند، تردد و رانندگی آن‌ها بدون مانع است اما از نظر قانون تمدید گواهی‌نامه افراد با سن بالای ۷۰ سال، وابسته به معاینات پزشکی است.
سکته در حین رانندگی؛ عامل بسیاری از تصادفات
رئیس پلیس راه فرماندهی انتظامی استان اصفهان ادامه می‌دهد: بسیاری از تصادفاتی که افراد با سن بالا در آن درگیر یا موجب آن می‌شوند، به علت بی‌احتیاطی یا رفتارهای مخاطره‌آمیز نیست بلکه به علت سکته در حین رانندگی است.
وی با بیان اینکه این افراد قطعاً در تصادفات متحمل آسیب‌های فراوانی می‌شوند، تصریح می‌کند: ممکن است برخی از افراد با سن بالا به علت کند بودن رانندگی خود، موجب پدیدار شدن مشکلاتی شوند اما ۷۰ سال سن معقولی است که یک فرد می‌تواند در صورت دارا بودن شرایط، به رانندگی ادامه دهد.
سرهنگ زارع اضافه می‌کند: برای افراد بالای ۶۰ سال مصوب شده است که هر دو سال یک بار برای انجام معاینات و آزمون‌های پزشکی مراجعه کنند. یکی از مواردی که در این معاینات مورد بررسی قرار می‌گیرد، عکس‌العمل به موقع و مناسب است.
خطر رانندگی بین‌جاده‌ای در حاشیه ۳۰ کیلومتری شهرها
وی با اشاره به خطرات رانندگی بین‌جاده‌ای افراد سالمند، می‌گوید: رانندگی بین‌جاده‌ای به خصوص در حاشیه ۳۰ کیلومتری شهرها برای افراد سالمند دارای خطرات فراوانی است؛ چراکه در این فواصل سرعت سایر کاربران راه بالا است و کاربری‌های متفاوتی در این مناطق وجود دارد.
رئیس پلیس راه فرماندهی انتظامی استان اصفهان با اشاره به مناطق پرخطر استان برای رانندگی سالمندان و با تاکید بر رانندگی تهاجمی سایر کاربران راه، ادامه می‌دهد: جاده اصفهان_بهارستان، اصفهان_فولادشهر و اصفهان_باغ رضوان، جزو پرخطرترین مناطقی است که افراد سالمند نباید در آن‌ها رانندگی کنند.
وی با بیان اینکه رانندگی در مناطق دارای دید کم و در شب به این منظور که دید به یک ششم می‌رسد نیز به افراد دارای سن بالا توصیه نمی‌شود، اظهار می‌کند: بیشترین رانندگان در تصادفات استان اصفهان دارای سن ۲۵ تا ۳۵ سال هستند و با توجه به بررسی‌های صورت گرفته، افراد با تحصیلات دیپلم نیز بیشترین میزان تصادفات در استان را دارند.
لزوم تعامل با رانندگان تحت آموزش و سالمند
سرهنگ زارع با اشاره به لزوم آموزش کاربران راه، می‌افزاید: برخی رانندگان بسیار عجول هستند و رعایت حال یکدیگر را ندارند. نکته حائز اهمیت در رانندگی داشتن تعامل با دیگران است که مقداری از این تعامل به رانندگان تحت آموزش و مقداری دیگر به رانندگان سالمند بازمی‌گردد.
وی ادامه می‌دهد: سایر کاربران راه باید ضمن رعایت حال رانندگان تحت آموزش یا سالمند، از رانندگی کردن با حالت تهاجمی، چراغ زدن و بوق زدن‌های بی‌مورد و رعایت نکردن فاصله طولی و عرضی پرهیز کنند. موارد ذکر شده، منجر به ایجاد خطر می‌شود و افراد باید نسبت به آن‌ها توجه داشته باشند.
رئیس پلیس راه فرماندهی انتظامی استان اصفهان با بیان اینکه افراد باید به رانندگان دارای سن بالا احترام بگذارند، تصریح می‌کند: حرکات و رفتار در رانندگی باید قابل پیش‌بینی باشد و تعامل نداشتن با سایر کاربران راه، تغییر مسیرهای ناگهانی و انجام فعالیت‌های غیرقابل پیش‌بینی می‌تواند منجر به بروز تصادف، صدمه و خسارت به خصوص به سالمندان شود.
تداوم فعالیت رانندگی وابسته به توانمندی‌های افراد است
احمد پدرام، روان‌شناس در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا، اظهار می‌کند: شرط سنی برای اخذ گواهی‌نامه مطرح است اما تداوم فعالیت رانندگی افراد بسته به توانمندی‌های آن‌ها با یکدیگر تفاوت دارد. رانندگی به سلامت جسمی، تمرکز، دقت، استفاده صحیح از حواس و سالم بودن سیستم بدن وابسته است.
وی با اشاره به عوارض کهولت سن، می‌افزاید: کمتر شدن شنوایی، بینایی، کم شدن توانایی‌های حرکتی و ابتلاء به بیماری پارکینسون، از عوارض کهولت سن است که متوجه فرد می‌شود اما پدیدار شدن این عوارض در افراد متفاوت است؛ بنابراین باید نسبت به شخص نه سن افراد صحبت کرد.
این روان‌شناس ادامه می‌دهد: تا زمانی که فرد توانایی ادامه رانندگی داشته باشد باید این فعالیت را انجام دهد؛ در واقع افراد تا زمانی که عملکرد خوبی دارند، باید اجازه انجام فعالیت را در خود داشته باشند.
لزوم آگاهی برای حفظ حرمت سالمندان / استفاده از برچسب برای خودروی سالمندان
وی با بیان اینکه با افزایش سن خودبه‌خود محدودیت‌هایی پدیدار می‌شود، تصریح می‌کند: افراد خود را از کار افتاده نمی‌کنند و سعی می‌کنند درست‌تر برخورد کنند اما جامعه نیز باید فرهنگ ارتباط با این عملکرد طبیعی را داشته باشد؛ به عنوان مثال برای خودروی با راننده سالمند که کندتر از حد معمول رانندگی می‌کند، نباید از بوق‌های مکرر استفاده کند.
پدرام با تاکید بر لزوم آگاهی نیروهای پلیس در راستای حفظ حرمت سالمندان، اضافه می‌کند: افراد سالمند بزرگ‌تر جامعه هستند و در صورتی که آگاهی‌های عمومی افزایش یابد، خود فرد متوجه است که نباید در برخی مواقع رانندگی کند و چه زمانی مسئولیت رانندگی خودرو را به فرد دیگری واگذارد یا چه زمانی رانندگی را برای همیشه کنار بگذارد.
وی با اشاره به راهکارهای افزایش آگاهی عمومی در مواجهه با رانندگان سالمند، می‌گوید: می‌توان برای آگاه کردن و جلب توجه سایر کاربران راه، برچسبی بر خودروی افراد سالمند نصب کرد. در برخی مواقع به علت اینکه امکان مشاهده و اطلاع از راننده خودروی جلویی وجود ندارد، سایر کاربران راه دچار سوءتفاهم می‌شوند که این فرد به عمد کندتر حرکت می‌کند یا راه را برای آن‌ها باز نمی‌کنند.
این مشاور خانواده با بیان اینکه برگزاری برنامه‌ها و طرح‌هایی در راستای آگاه‌سازی مردم جامعه نسبت به سالمندان و افراد دارای سن بالا اهمیت دارد، ادامه می‌دهد: فردی که سن بالایی دارد و با این وجود نهایت توان خود برای رانندگی را به کار می‌برد، بسیار بهتر از فردی است که برای انجام امور خود از سایر افراد خانواده یا جامعه کمک می‌گیرد.
احتیاط در پی بروز خردمندی ناشی از سن و تجربه
وی با بیان اینکه اعتقاد بر این است که سایر کاربران راه آموزش داده شوند تا حق شهروندی افراد سالمند نیز رعایت شود، اظهار می‌کند: اگر فردی سن بالایی دارد و توان وی برای رانندگی کاهش یافته است، نباید او را دایره اجتماع و امور اجتماعی خارج کرد، بلکه می‌توان فاصله با وی را رعایت کرد و کند بودن وی را پذیرفت و به این ترتیب فرهنگ رشدیافته‌تری که نیازمند هوش عاطفی، اجتماعی و معنوی است، ایجاد خواهد شد.
پدرام با اشاره به افرادی که با وجود داشتن سن بالا و کاهش یافتن توان بدنی یا تمدید نشدن گواهی‌نامه خود اقدام به رانندگی می‌کنند، می‌افزاید: برخی افراد حقوق سایر افراد را پایمال می‌کنند و حاضر نیستند حقوق دیگران را در نظر بگیرند و حتی ممکن است فردی با ابتلاء به برخی بیماری‌های مهم نظیر صرع اقدام به رانندگی کند که این امر خطرات بسیاری برای فرد و دیگران دارد.
وی با بیان اینکه یک فرد باید سن و شرایط کارایی خود را بشناسد، ادامه می‌دهد: حتی ممکن است فردی بیماری خود را کتمان کند و این موضوع به رشد و تعالی عاطفی، اجتماعی، معنوی یک جامعه، صدمه خواهد زد. در مقابل قانون‌گذار باید با چنین افرادی برخورد کند و موارد توجیهی برای آن داشته باشد.
این مشاور خانواده خاطرنشان می‌کند: از نظر روان‌شناسی سالمندان، افراد دارای سن بالا کندتر رانندگی می‌کنند، در خط سبقت قرار نمی‌گیرند که آسیبی به خود یا دیگران نرسانند، با فاصله پارک می‌کنند تا صدمه نزنند که این خردمندی ناشی از سن و تجربه آن‌ها است. فردی که سن بالایی دارد باید به قدری به آگاهی برسد که بداند در چه موقعیت‌هایی باید احتیاط کند.
نظر شما