به گزارش خبرنگار ایمنا، حل مشکلات زاینده‌رود سال‌هاست که به مهم‌ترین و اصلی خواسته مردم اصفهان تبدیل شده است. علاوه بر مسائل محیط زیستی، زندگی و معیشت بسیاری از مردم به خصوص ساکنان شرق استان اصفهان به این مسئله گره خورده است.
این شاهرگ حیاتی فلات مرکزی ایران علاوه بر پروژه‌های انتقال آبی که از آن منشعب شده، با کاهش بارندگی‌ها و شروع خشکسالی به تدریج رو به کم آبی رفت و در نهایت به طور کامل خشک شد.
پس از خشکی کامل زاینده‌رود، با توجه به اینکه معیشت بسیاری از مردم استان به جریان این رودخانه بستگی دارد، هر از چند گاهی برای کشت فصلی کشاورزان، به مدت چند روز، آب سد رهاسازی می‌شود اما خواسته مردم اصفهان، احیای دائمی زاینده‌رود است.
همواره دولت‌ها قول احیای زاینده‌رود را به مردم اصفهان داده‌اند اما در این زمینه موفق نبوده‌اند. در این خصوص حسن روحانی، نامزد دوازدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری، اردیبهشت ماه ۱۳۹۶ در سفر به اصفهان در میان مردم این شهر اعلام کرد که "در دولت یازدهم مردم را از خطر خشکی دریاچه ارومیه نجات دادیم و این بار نوبت زاینده‌رود است. "
اما این شعار محقق نشد و پس از چهار سال چشم مردم اصفهان به جریان دائمی زاینده‌رود خشک شد و بی‌تدبیری و پروژه‌های انتقال آبی که در دولت‌های گذشته مجوز گرفت، موجب شد تا روند خشکی این رودخانه تاریخی تداوم داشته باشد.
پس از روی کار آمدن دولت سیزدهم، علی اکبر محرابیان، وزیر نیرو روز جمعه _بیست‌ویکم آبانماه_ برای بررسی مشکلات و بحران آبی زاینده رود به استان‌های اصفهان و چهارمحال بختیاری سفر کرد تا از نزدیک شاهد این بحران باشد و دلایل آن را بررسی کند.
نباید قول و وعده‌ای بدهم که چند ماه دیگر شرم حضور داشته باشم
علی اکبر محرابیان شامگاه _ جمعه ۲۱ آبانماه _ در دیدار نمایندگان کشاورزان شرق اصفهان با وزیر نیرو اظهار کرد: خدا را شکر امروز توانستم به صورت میدانی از وضعیت آب در اصفهان بازدید کنم و پای درد و دل کشاورزان بنشینم و شاهد شرایطی باشم که عرق شرم بر پیشانیم نشست، بسیار متأسفم که مردم فهیم استان اصفهان امروز به خاطر بی‌آبی باید چنین شرایطی را تحمل کنند و خود را مسئول می‌دانم که این مشکلات را شناسایی و رفع کنم.
وی افزود: اولین عهد پیمان ما با مردم این است که با مردم صادق باشیم بر همین اساس نباید قول و وعده‌ای بدهم که چند ماه دیگر شرم حضور داشته باشم بلکه باید وعده‌ای بدهم که بتوانم مشکلات را برطرف کنم.
وزیر نیرو ادامه داد: مشکلات امروز اصفهان ناشی از مشکلات دهه‌ها بی‌برنامگی و بارگذاری‌های بی‌جا بر روی آب اصفهان بوده است، برطرف کردن این مشکلات در طی کوتاه مدت امکان‌پذیر نیست اما با همدلی می‌توانیم برطرف کنیم.
محرابیان تاکید کرد: مشکلات آب اصفهان ناشی از بارگذاری‌های بی جا در بخش‌های مختلف است زیرا این بارگذاری‌ها رویایی بوده است بر همین اساس باید تعادل بین منابع و مصارف را در دستور قرار دهیم.
وی تصریح کرد: باید تخصیص‌های اشتباه را اصلاح کنیم بر همین اساس باید در حوزه صنعت تخصیص‌ها اصلاح شود و در این خصوص باید از پساب‌ها استفاده شود زیرا برای صنعت استفاده از پساب پایدارتر است پس صنایع استان باید برای استفاده از پساب سرمایه گذاری کنند.
اما پس از گذشت هفت ماه از سفر وزیر نیرو به استان اصفهان، به گفته مسئولان و نمایندگان مجلس شورای اسلامی استان اصفهان، وزیر نیرو به هیچکدام از وعده‌های خود در طول سفر به استان اصفهان عمل نکرد.
سرانجام هیئت دولت به اصفهان آمد
اما پس از بدقولی‌هایی که مردم اصفهان از جانب دولت‌های گذشته دیدند، امیدوار بودند تا در دولت سیزدهم اتفاق خاصی برای این شاهرگ حیاتی فلات مرکزی رقم بخورد. به همین دلیل و پس از مدت‌ها تلاش مسئولان استان اصفهان، سرانجام هیئت دولت، اصفهان را به عنوان مقصد بیست‌وپنجمین سفر استانی خود انتخاب کرد و روز پنجشنبه_ بیست‌وششم خردادماه_ سید ابراهیم رئیسی به همراه تعداد زیادی از اعضای کابینه سیزدهم وارد اصفهان شد.
در این خصوص سید ابراهیم رئیسی پس از ورود به اصفهان، در فرودگاه شهید بهشتی اظهار کرد: مشکلی که بیش از پیش مردم را رنج می‌دهد آب کشاورزی و شرب است، این از مسائلی است که دولت برای رفع آن برنامه دارد و اطمینان داریم با کمک مسئولان و مردم این مشکل قابل رفع است و نیاز به نوعی از مدیریت دارد که در اعمال این مدیریت مردم همراه دولت خواهند بود البته به این نکته نیز در این سفر توجه شده و اعتباراتی مدنظر داریم.
بنابر گزارش‌های نمایندگان استان اصفهان، رئیس دولت سیزدهم از ابتدا می‌دانست که مهم‌ترین خواسته مردم اصفهان زاینده‌رود است و به همین دلیل بلافاصله پس از ورود به استان اصفهان، به شرق اصفهان رفت و در آنجا با کشاورزان و مردم دیدار و گفت‌وگو و اظهار کرد که تلاش می‌شود تا بخش زیادی از مشکل کشاورزان این منطقه کاهش پیدا کند.
برنامه جامعی برای احیای زاینده‌رود در دستور کار قرار گرفت
علیرضا الماسوندی، رئیس حوضه آبریز زاینده‌رود در گفت‌وگو با ایمنا درباره برنامه وزارت نیرو برای حوضه آبریز زاینده‌رود اظهار می‌کند: از حدود یک ماه و نیم پیش برنامه جامعی در دستور کار قرار گرفت که مجرب‌ترین افراد جامعه در داخل و خارج از کشور برای تدوین آن به کار گرفته شدند، دانشگاه صنعتی و نخبگان اصفهان، شرکت آب منطقه‌ای، آب و فاضلاب و دیگر دستگاه‌های استانی نیز در تدوین این برنامه جامع مشارکت دارند.
وی با تاکید بر لزوم مشارکت همه ذی نفعان در تهیه این برنامه جامع، ادامه می‌دهد: این مشارکت از مرحله طراحی، پیاده‌سازی و اجرا مورد توجه قرار دارد، بارگذاری که در حوضه زاینده‌رود اتفاق افتاده است بیش از حد منابع آب‌های سطحی و زیرزمینی است که باید این بارگذاری اصلاح شود اجرای روش‌های نوین آبیاری همچنین توسعه کشت‌های گلخانه‌ای نیز در این زمینه ضروری است.
عدم برداشت در اصفهان و چهارمحال و بختیاری
رئیس حوضه آبریز زاینده‌رود با اشاره به اهمیت برداشت‌ها از منابع آب زیرزمینی و اثرات آن در زمینه فرونشست در برخی از مناطق شهری می‌گوید: در ارتباط با برخی از مناطق شهری که فرونشست در آنها بالا است باید ملاحظاتی انجام شود، موضوع تعادل بخشی، تغذیه مصنوعی و نصب کنتور برای عدم برداشت در این زمینه مطرح است و تفاوتی میان استان چهارمحال و بختیاری یا اصفهان وجود ندارد و همه باید مشارکت کنند.
الماسوندی این برنامه در حال تدوین را تخصصی، عالمانه و عاقلانه می‌داند و خاطرنشان می‌کند: امیدواریم این برنامه به زودی در دولت مطرح شود، بازه زمانی حداکثر سه ماه بوده است و اطلاعات بسیار کاملی را مشاوران و دستگاه‌های اجرایی تکمیل کردند که شامل نقشه‌های ماهواره‌ای و کارهای میدانی می‌شود. حتی در ارتباط با فرونشست‌ها سازمان نقشه‌برداری و زمین‌شناسی کشور کارها بسیار دقیقی را انجام داده و همه این اطلاعات دریافت شده است.
وی با اشاره به برگزاری جلسات هفتگی با مشارکت همه این بخش‌ها، تاکید می‌کند: کانال‌هایی برای تبادل اطلاعات نیز ایجاد شد زیرا شفافیت همواره مورد تاکید بوده است تا از همه اطلاعات، نظرها، گزینه‌ها و ایده‌ها استفاده کنیم و این موضوع در بازه زمانی که برنامه در حال تدوین است به عنوان یک اصل مهم در دستور کار دولت قرار خواهد داشت.
باید کمترین مناقشات اجتماعی را داشته باشیم
رئیس حوضه آبریز زاینده‌رود از تعیین حدود فعالیت‌ها و وظایف بخش وزارت نیرو، جهاد کشاورزی، محیط زیست و دیگر ارگان‌ها در این برنامه خبر می‌دهد و می‌گوید: برنامه‌ها شامل اقداماتی است که در کوتاه مدت، میان‌مدت و بلندمدت باید انجام شود، اقدامات در حوزه مدیریت مصرف، بهره‌وری و راندمان معمولاً به شکل میان مدت و بلندمدت است و در برخی از بخش‌ها لازم است که مشکلات را حل کنیم اما نگرانی که وجود دارد این است که کمترین مشکلات را در حوزه مناقشات اجتماعی داشته باشیم.
الماسوندی با اشاره به توجه ویژه به مردم شرق اصفهان همچنین ساکنان مناطق شمال و بخش غرب شامل خمینی شهر و نجف آباد، خاطرنشان می‌کند: باغ‌هایی با درختان صدساله گردو در این مناطق وجود دارد که باید این مسائل به شکل ویژه مورد توجه قرار گیرد زیرا معمولاً خسارت در بخش کشاورزی به باغات پرداخت می‌شود و باید این ملاحظات در تأمین آب در نظر گرفته شود.
وی با بیان اینکه خشکسالی ۱۰ سال گذشته را بی سابقه بوده است، تصریح می‌کند: به جز سال ۱۳۹۹ در یک دهه اخیر دوره خشکسالی شدیدی در حوضه زاینده‌رود اتفاق افتاده است به ویژه امسال میزان بارش در حوضه زاینده‌رود تا اندازه زیادی کاهش پیدا کرده است و در ایستگاه چلگرد که در فروردین ماه به طور متوسط ۲۲۱ میلیمتر بارندگی داشتیم، ۲۱ میلیمتر بارش ثبت شد که یک دهم میانگین بلندمدت و در طول ۵۶ سال گذشته نادر بوده است.
رئیس حوضه آبریز زاینده‌رود با اشاره به مدیریت آب در این حوضه، تاکید کرد: چند نوبت آب به بخش شرق اصفهان تحویل شد و برای باغاتی که در شهرستان‌های خمینی‌شهر و نجف آباد وجود دارد نیز برنامه‌ریزی‌هایی انجام شده است تا دچار مشکل نشویم. البته یک حد ذخیره را باید در پایان شهریورماه رعایت کنیم زیرا در ماه‌های مهر و آبان شرایط بارش در کل کشور زیاد مناسب نیست و باید نیاز شرب در این مدت تأمین شود.
توسعه صنایع آب‌بر ممنوع
الماسوندی یکی از نیازهای اساسی حوضه زاینده‌رود را توقف توسعه صنایع آب‌بر می‌داند و می‌گوید: صنایع آب‌بر نباید بیش از این توسعه پیدا کند، زیرا توسعه آنها حتی درصورتی‌که با تحویل پساب انجام شود به معنای ایجاد اشتغال بیشتر در این حوضه و افزایش جمعیت است.
وی تاکید می‌کند: شهر اصفهان ظرفیت تأمین ۴۰۰ میلیون مترمکعب آب شرب برای جمعیتی بیش از پنج میلیون نفر را نداشته است و باید این شرایط را به شکل جدی در نظر بگیریم که منابع آب پاسخگوی این میزان توسعه شهری و افزایش جمعیت نیست، بنابراین طرح‌های پساب نیز باید به تعادل بخشی و مسائلی اختصاص یابد که مشکل فرونشست را برطرف و حیات و جان مردم را تأمین کند.
رئیس حوضه آبریز زاینده‌رود درباره برنامه‌های وزارت نیرو در زمینه برداشت‌های اضافه‌تر و بارگذاری‌های جدید، می‌گوید: به هیچ عنوان برنامه بارگذاری‌های جدید در این حوضه وجود ندارد زیرا باید مهندسی معکوس انجام شود تا بارگذاری‌های صورت گرفته در قالب طرح و یا سندی اصلاح الگوی مصرف داشته باشند، در بخش کشاورزی نیز روش‌های آبیاری جدید باید که به عنوان برنامه اقدام جهاد کشاورزی در حال ارائه پیشنهاد آن در طرح جامع هستیم.
کشت علوفه، پرداخت تسهیلات و توسعه گلخانه در پایین دست
الماسوندی با اشاره به نیاز کشاورزان شرق به کشت ذرت علوفه‌ای، ادامه می‌دهد: طبیعی است که ساکنان شرق با توجه به هزینه‌های موجود به سمت کشت ذرت علوفه‌ای می‌روند تا نیاز دام‌های خود را برطرف کرده و از نظر معیشتی نیز اضافه درآمدی برای مسائل اقتصادی زندگی خود باشند. بنابراین روش‌هایی که برای این کشاورزان پیشنهاد می‌کنیم استفاده از تسهیلات بانکی کم بهره و حتی بلاعوض برای توسعه کشت‌های گلخانه‌ای است.
وی توسعه کشت‌های گلخانه‌ای نه تنها در حوضه زاینده‌رود بلکه در سراسر کشور را ضروری می‌داند و می‌گوید: حرکت‌های بسیار خوبی در این زمینه در نقاط مختلف صورت گرفته است از جمله در استان یزد از آب چاه‌ها و منابع زیرزمینی برای کشت‌های گلخانه‌ای استفاده می‌شود که کاهش مصارف آب را به دنبال داشته است.
رئیس حوضه آبریز زاینده‌رود با بیان اینکه وظیفه دولت تشویق کشاورزان برای حرکت به سوی اصلاح مصارف آب است، خاطرنشان می‌کند: دولت باید در کنار کشاورزان و مردم در این زمینه تلاش کند و این جزو برنامه‌های دولت و دغدغه وزارت نیرو است که در حوزه مسائل آبی به ویژه برای حوضه آبریز زاینده‌رود، در کوتاه‌ترین زمان برنامه‌ها به شکل مستند تدوین و بر اساس آن برنامه‌های اقدام آغاز شود.
نظر شما