به گزارش خبرنگار ایمنا و براساس مقاله‌ای از میلاد حیرانی‌پور، کارشناس‌ارشد انرژی و معماری، فضای سبز شهری (Urban green space) به مجموعه فضاهای باز و سبزی گفته می‌شود که در داخل محیط‌های شهری با اهداف مشخص، برنامه‌ریزی و عملکردهای معینی برعهده آن نهاده شده است. مطالعات نشان داده است جمعیت و گسترش شهرنشینی موجب تبدیل فضاهای سبز شهری به سطوح بتنی خشن و نفوذناپذیر می‌شود و این روند به ویژه در کشورهای در حال توسعه و جهان سوم نمودی جدی‌تر دارد.
پارک‌های شهری دارای نقش اجتماعی، اقتصادی و اکولوژیکی هستند و مزایایی چون درمان بیماری‌های روحی، محیطی مطلوب برای پرورش کودکان، یکپارچگی اجتماعی و حفظ آسایش را به دنبال دارند. محیط‌ها درعین‌حال شاخصی برای ارتقای کیفیت فضای زندگی و توسعه جامعه محسوب می‌شوند. نکته مهم در توزیع فضایی و مکان‌یابی فضاهای سبز عمومی، ضرورت‌های اجتماعی ایجاد پارک است. جین جکوب (Jane Jacobs) منتقد شهرسازی معاصر، معتقد است که پارک باید در مکانی باشد که زندگی در آن موج می‌زند، جایی که در آن کار، فرهنگ و فعالیت‌های بازرگانی و مسکونی وجود دارد.
در بسیاری از طرح‌های شهری نوین اجرا شده، نبود کیفیت فضایی در پارک‌ها، احساس تعلق به محله و شهر را ضعیف کرده است. فضاهای باز و سبز شهری نه تنها به دلیل اهمیت تفریحی آن‌ها مورد توجه است، بلکه به دلیل نقشی که در حفظ و تعادل محیط‌زیست شهری و تعدیل آلودگی هوا، پرورش روحی و جسمی ساکنان شهر ایفا می‌کند، ارزشمند است. پارک‌ها عبارت از فضاهای سبز طراحی شده با کاربری‌های مختلف برای استفاده‌های عموم است. مؤلفه‌های آثار توسعه شهری می‌تواند نظام زیستی شهرها را به شیوه‌های گوناگون تحت تأثیر قرار دهد. توانایی فضاهای سبز عمومی به عنوان مُسَکن‌های طبیعی در مناطق شهری بسیار مفید است. فضاهای سبز شهری بخشی از فضاهای وسیع با محدوده‌ی عملکردی شهر است که به منظور ایجاد تنوع و زیبایی، افزایش کیفیت زیستی، تأمین رفاه انسانی و ارائه خدمات ویژه به شهروندان انتخاب شده است و با انواع پوشش‌های گیاهی بومی و غیربومی، تحت نظارت و مدیریت انسان شهری قرار دارد.
تجربه نامطلوب طراحی فضاهای سبز، ازجمله پارک‌ها و دیگر اماکن حاشیه خیابان‌ها و معابر نتیجه طرح‌های معماری منظری است که صرفاً بر پایه سلیقه شخصی انجام شده است. هرچند ممکن است برخی فضاهای سبز برای خود، واجد ارزش‌های منظری باشند، اما در عمل به مجموعه‌ای ناهماهنگ و ناجور تبدیل شده‌اند. آنچه معماران منظر ضمن تحصیل در مدارس معماری فرا می‌گیرند برای طراحی در شهر کافی نیست. آنان باید طراحی فضاهای شهری را از نظر هنری و فنی بیاموزند. همین که بحث طراحی فضاهای خارجی و عمومی پارک‌ها به میان می‌آید، لزوم آگاهی در مهارت جداگانه مطرح می‌شود که طراحی منظر شهری باید به آن پرداخته شود. طراحی منظر باید اصولی انجام بگیرد تا با رعایت آن اصول، منظر سبز شهری با هویت تعریف شود.
بعضی از این اصول از عادت‌ها، نیازها و خواسته‌های مردم سرچشمه می‌گیرد. در گذشته اصل خلوت خانوادگی با ترکیب هندسی باغ‌های کهن و حیاط‌های محصور به فضای سبز مهیا می‌شد، امروزه نیازهای جامعه ایران، تفاوت‌هایی را در شناخت اصول جدید طراحی مورد تاکید قرار می‌دهد. اصول پیشنهادی باید پاسخگوی احتیاجات امروزی باشد، اصولی که ضمن توجه به مبانی زیبایی‌شناختی فضاهای سبز، به هویت بخشی به اینگونه فضاها کمک می‌کند.
نظر شما