به گزارش سرویس ترجمه ایمنا، مدیریت بخش عمده‌ای از بودجه عمومی دولتی برعهده شهرداری‌ها است و قدرت تصمیم‌گیری درباره اموری را در اختیار دارند که بر زندگی بسیاری از مردم تأثیر می‌گذارد. در عین حال قدرت غیرمتمرکز و مکانیسم‌های پاسخگویی کمتر قدرتمند آنها نسبت به سایر دولت‌های ملی، کمتر امکان شناسایی، مجازات و جلوگیری از وقوع فساد را دارد و به این ترتیب مانند سایر اشکال حکومتی دارای پتانسیل بالقوه‌ای برای گرفتار شدن در فساد هستند. سوت‌زنی می‌تواند نقش بسزایی در پر کردن این شکاف ایفا کند؛ چراکه امکان گزارش تخلفات را در اختیار عموم مردم و کارکنان سطوح پایین‌تر سازمانی قرار می‌دهد.
دورنمای سوت‌زنی
بررسی‌ها حاکی از آن است که تشویق کارکنان به سوت‌زنی روشی موفق برای جلوگیری از وارد آمدن خسارت به سازمان و از دست دادن مقادیر زیادی از سرمایه‌های شرکتی و عمومی است؛ چراکه فساد عملی مخفیانه محسوب می‌شود و افشاگران نقش مهمی در کشف موارد تخلف و پیشگیری از سوءاستفاده‌ها دارند. حضور این افراد برای شناسایی فساد در سازمان و افزایش مسئولیت‌پذیری، صداقت و مبارزه با فساد بسیار مهم است. با این‌حال افشاگران به دلیل نقشی که در فرآیند کشف فساد ایفا می‌کنند به‌طور مرتب در معرض انتقام و آزار و اذیت قرار دارند و بدون حمایت قانونی کافی و ایجاد شیوه‌های ایمن برای سوت‌زنی و گزارش تخلف امکان حضور در سازمان و انجام مسئولیت را ندارند.
سوت‌زنی در شهرداری‌ها
شهرداری‌ها با وجود مدیریت میزان بالایی از بودجه عمومی، پول مالیات‌دهندگان، هزینه‌های دریافتی از اموال و اماکن عمومی و نیز منابع زیست‌محیطی، بسیار در معرض فساد هستند. این نهادها وظیفه دارند با ایجاد یک سیستم تخصیص منابع، خدمات خود را به‌طور مؤثر به افرادی ارائه دهند که نیازمند دریافت آن هستند که این موارد منجر می‌شود مقاماتی که در راستای منافع شخصی به‌دنبال دستکاری در سیستم هستند به سمت فساد سوق داده شوند.
مقامات دولتی محلی ممکن است با عمل کردن بر اساس روابط خانوادگی، دوستانه و تجاری منافع بیشتری به‌دست آورند که این امر بر تصمیم‌گیری آنها تأثیر می‌گذارد. از سوی دیگر با توجه به پایین‌تر بودن دستمزد دریافتی در سطوح محلی نسبت به سطوح دولتی در کنار بالا بودن امکان تماس مستقیم میان مقامات و کارکنان این نهادها و مردم، انگیزه بیشتری برای درخواست رشوه به آنها می‌دهد.
شهرداری‌ها همچنین فاقد مکانیسم‌های توسعه‌یافته پاسخگویی و نظارت‌هایی هستند که در دولت‌های مرکزی وجود دارد که دلیل این امر ممکن است کمبود بودجه باشد. تصور فقدان نیاز به چنین سازوکارهایی، زمینه‌ساز وقوع فساد است. از سوی دیگر کارمندان این نهادها اغلب به‌طور مستقیم توسط مقامات منتخب منصوب می‌شوند، بنابراین رأی‌دهندگان نمی‌توانند عوامل فساد و تخلفات را مجازات کنند که این امر مسئولیت بیشتری را بر چهارچوب داخلی مبارزه با فساد شهرداری‌ها تحمیل می‌کند.
سوت‌زنی، در راستای ایجاد سطوح اضافی نظارتی در بخش عمومی شهرداری‌ها، موضوعی حیاتی است. سوت‌زنی می‌تواند تکمیل‌کننده مکانیسم‌های گزارش‌دهی موجود در سایر نهادهای اجرایی مانند دفاتر بازرسی باشد و به مقامات، کارمندان و شهروندان متضرر این امکان را می‌دهد که با گزارش موارد بروز تخلفات اخلاقی، پایمال شدن حق، کلاهبرداری و سایر اشکال فساد در دولت‌های محلی، به کاهش خطر تداوم چنین اقداماتی کمک کنند.
سوت‌زنی در شهرداری‌ها دربردارنده کارکنان آنها و عموم مردم می‌شود و طبق برآوردها دستاوردهای خوبی از خود برجای گذاشته است. سیستم‌های مربوط به آن نیز با هدف ترویج افشاگری در بین کارکنان از اواسط دهه ۲۰۰۰ توسط تعداد روزافزونی از شهرها به مرحله اجرا گذاشته شده است.
اصول و قوانین سوت‌زنی
سوت‌زنی موضوعی است که بسیار مورد توجه قرار دارد و در راستای درک بهتر آنچه که یک مکانیسم مؤثر و قوی سوت‌زنی را ایجاد می‌کند، اصول و قوانینی ایجاد شده است که شامل ایجاد کانال‌های گزارش محرمانه، رویه‌های خاص برای سوت‌زنی، تحقیقات بی‌طرفانه و تعامل بین نهادهای عمومی است. به عبارت دیگر در قوانین مربوط به هر کشور، اصولی تعیین شده است که از حقوق افشاگران در همه زمینه‌های زندگی حمایت می‌کند. شرکت‌ها، دولت‌ها و سایر نهادها نیز باید با ایجاد مکانیسم‌های سوت‌زنی از جمله کانال‌های گزارش‌دهی واضح و حفاظت قوی و مؤثر از افشاگران آنها را مورد حمایت و حفاظت قرار دهند. چنین مکانیسم‌هایی باید به شهروندان امکان دهد تا از مقامات دولتی محلی شکایت کنند و در عین حال کارمندان دولتی محلی را ملزم به گزارش فساد کند.
بسیار حیاتی است همه شکایات به‌صورت ناشناس مطرح شود و سازمان دریافت‌کننده شکایات باید در این زمینه رازدار باشد مگر آن‌که فرد افشاگر به‌صورت کتبی خلاف این امر را بخواهد. ارائه گزارش‌ها به‌صورت ناشناس هر چند پیگیری و بررسی شکایات را دشوار می‌کند، از فرد افشاگر در برابر اقدامات تلافی‌جویانه محافظت خواهد کرد.
مکانیسم‌های سوت‌زنی در شهرداری‌ها باید با قوانین ملی گسترده‌تر و چارچوب سوت‌زنی سازمانی مطابقت داشته باشد. این مکانیسم‌ها باید شامل قوانینی قوی شود که از افشاگر در برابر انتقام‌های احتمالی محافظت کند. حمایت‌های این بخش دربردارنده حفاظت از مجازات، حفظ محرمانگی، قرار داشتن وظیفه اثبات بر عهده کارفرما، حق امتناع از مشارکت در تخلف، ناشناس ماندن و محافظت شخصی باشد. از سوی دیگر لازم است یک مرجع شکایات ایجاد شود که گزارش‌های مربوط به انتقام‌جویی یا روند نامناسب تحقیقات به آن ارائه شود. همچنین باید برای افرادی که در بررسی‌های پس از سوت‌زنی مجرم شناخته می‌شوند مجازات‌های سخت و قابل اجرا تعیین شود که شامل تحریم‌های شغلی و مجازات‌های مدنی باشد.
از سوی دیگر، برای مدیریت مؤثر، کارآمد و منصفانه یک مکانیسم سوت‌زنی، سازمان باید یک سیستم روشن و تعریف‌شده برای مدیریت شکایات دریافتی شامل کارکنانی داشته باشد که نقش مشخصی برای رسیدگی به شکایات و سلسله‌مراتب مستقل و شفاف دارند. در این زمینه توصیه می‌شود برای حصول اطمینان از این‌که ذی‌نفعان درک مشترکی از مکانیسم مذکور دارند، دستورالعمل‌ها و خط‌مشی‌های مخصوص برای رسیدگی به شکایات تدوین شود.
سیستم رسیدگی به شکایات ممکن است متشکل از یک یا چند نهاد هیئت رسیدگی به شکایات باشد که در مورد شکایات و راه‌حل‌های ممکن برای آنها تصمیم‌گیری می‌کنند. تشکیلات سازمانی باید اطمینان حاصل کند که رسیدگی به شکایات توسط یک نهاد صالح انجام شود که با شفافیت، محرمانه بودن و بی‌طرفی هدایت می‌شود.
سوت‌زنی در سراسر جهان
تعدادی از شهرهای سراسر جهان به اتخاذ سیاست‌های سوت‌زنی روی آورده‌اند که مستقیماً در مورد کارمندان آنها اعمال می‌شود. هر شهرداری در کنار رعایت اصول بین‌المللی سوت‌زنی مجموعه‌ای منحصربه‌فرد از مقررات سوت‌زنی را ایجاد کرده که به‌طور خاص برای زمینه‌هایی مورد هدف قرار می‌گیرد که با آن روبه‌رو است.
کیپ‌تاون، آفریقای جنوبی
کیپ‌تاون به‌دنبال فساد مالی ۲۱.۷۳ میلیون دلاری در سال ۲۰۰۵، در دسامبر ۲۰۰۶ یک خط تلفن رایگان ضدفساد ایجاد کرد که به‌صورت ۲۴ ساعته در کل هفته امکان گزارش موارد فساد در شهرداری‌ها را برای همه به‌صورت ناشناس فراهم می‌کند. در راستای تکمیل این مکانیسم سوت‌زنی نیز کارکنان و مدیریت بخش دولتی در هنگام استخدام تحت آموزش‌های اخلاقی ویژه قرار گرفتند.
کلگری، کانادا
کلگری در جولای ۲۰۰۷ به اجرای مکانیسم‌های سوت‌زنی پرداخت و در سال ۲۰۱۳ آنها را اصلاح کرد تا شامل اعضا و کارکنان شورای شهر نیز بشود. سوت‌زنی در کلگری به کارمندان، تأمین‌کنندگان و عموم مردم اجازه می‌دهد به‌طور محرمانه اقدامات مشکوک به تخلف را از طریق فرم آنلاین یا تماس تلفنی گزارش دهند یا با پست الکترونیکی، پست سنتی یا فکس به دفتر حسابرسی شهر ارسال کنند.
ساکرامنتو، ایالات‌متحده‌آمریکا
ساکرامنتو از سال ۲۰۱۱-۲۰۱۲ تقاضای ایجاد یک خط تماس محرمانه برای سوت‌زنی را به دفتر حسابرسی شهر ارائه داد که علی‌رغم نامشخص بودن میزان پولی که به‌واسطه فساد و تقلب از دست می‌داد، مزایای آن بسیار بیشتر از هزینه‌هایش بود. این خط که به‌صورت ۲۴ ساعته در طول هفته مستقیماً به شهردار و شورای شهر گزارش می‌دهد از سال ۲۰۱۲ فعال شد. سوت‌زنی در ساکرامنتو از طریق تلفن رایگان، فرم آنلاین و شکایاتی که مستقیماً به حسابرس شهر یا هر کارمند دفتر حسابرسی ارائه شود امکان‌پذیر است.
سوت‌زنی در ساکرامنتو به سه سطح بالا شامل تهدیدهای ایمنی، خسارت به شهر، فعالیت‌های مجرمانه مالی، تبانی چند بخش و مشکلات اساسی و نیازمند اقدام فوری، سطح متوسط شامل ضررهای احتمالی به شهر، سوءاستفاده از اختیارات، تخلفات کارکنان سطوح متوسط به پایین و مسائل جزئی و در نهایت سطح پایین شامل خسارات محدود، اقداماتی جز سوءاستفاده از قدرت، فعالیت‌های کم منفعت برای شهر و گزارش‌های فاقد اعتبار می‌شود.
میلان، ایتالیا
ایتالیا در سال ۲۰۱۲ قانونی برای حمایت از افشاگران تصویب کرد و شهرداری میلان اولین شهرداری آن بود که با هدف محافظت از افشاگران خود به پیاده‌سازی سیاست‌های سوت‌زنی پرداخت. میلان در سال ۲۰۱۵ پلت‌فرم آنلاین اختصاصی سوت‌زنی خود را ایجاد کرد که به بیش از ۱۵ هزار کارمند شهر اجازه می‌دهد به‌طور ناشناس فساد را به‌صورت آنلاین گزارش کنند.
میلان همچنین با هدف قرار دادن حدود پنج هزار کارمند با خطر فساد بالا، از همه سطوح در شهرداری یک برنامه آموزشی آغاز کرده است که هدف آن تشویق به اشتراک‌گذاری ایده‌ها در مورد مبارزه با فساد و شفافیت است.
منچستر، انگلستان
منچستر در سال ۲۰۱۲ سیاست سوت‌زنی خود را معرفی کرد که برای استفاده کارکنان شورا و همچنین افراد عمومی که می‌توانند موارد فساد را از طریق آدرس ایمیل اختصاصی، خط تلفن، فرم گزارش آنلاین یا طی نامه‌ای محرمانه به رئیس حسابرسی داخلی و مدیریت ریسک شورا گزارش کنند به‌راحتی و به‌صورت محرمانه در وب‌سایت شورا در دسترس قرار دارد. چارچوب سوت‌زنی خارج از شورا نیست و تمام شکایات ثبت‌شده از طریق خط تلفن شورا مستقیماً به شورا ارسال می‌شود.
ترجمه از: مریم زمانی، خبرنگار ایمنا
نظر شما