به گزارش ایمنا، رضا دبیری‌نژاد امروز_ یکشنبه هجدهم اردیبهشت‌ماه_ در ویژه برنامه «موزه و مواجه مخاطب با اثر هنری» که در موزه ملی هنر اصفهان برگزار شد، اظهار کرد: اگر اصفهان را از منظر موزه‌ای نگاه کنیم، شاید بشود تحول معنا شناختی موزه را در این شهر نگریست و چالش‌هایی که مفهوم موزه با آن سرو کار داشت را یافت.
وی با بیان اینکه تصور سنتی ما از موزه مکانی با اشیای قدیمی و ارزشمند است، افزود: این تعریف شاید در اصطلاح عام درست باشد که بر این اساس مسئله مجموعه داری و مجموعه اشیا داشتن از اول بر دوش موزه‌ها قرار گرفت و نگاه حفاظتی بر موزه‌ها حاکم شد.
مدیر موزه ملی ملک خاطرنشان کرد: مواجه موزه داران با مردم در این تعریف پا را فراتر گذاشته است و بر این تفکر رفته‌ایم که موزه دار علاوه بر نگه داری و حفاظت از مجموعه اشیا ارزشمند، باید چگونه با مردم مواجه و ارتباط برقرار کند.
دبیری‌نژاد تصریح کرد: این سوال را باید پاسخ داد که آیا یک موزه قرار است خود استفاده ببرد یا استفاده برساند، چراکه اگر ما به دنبال استفاده و بهره موزه هستیم دچار یک پارامترهایی مثل درآمدزایی و بلیط فروشی می‌شویم ولی وقتی قرار است یک موزه بهره برساند و در خدمت جامعه شهری باشد، بحث تأثیرگذاری پیرامونی پیش می‌آید.
مدیر موزه ملی ملک ادامه داد: نمی‌توانیم با آثار و اشیا به مثابه گذشته برخورد کنیم، ما در حال روایت آثار تاریخی در زمان کنونی هستیم، اگر بخواهیم اثر را معطوف به گذشته کنیم در حقیقت از دنیای بیگانه صحبت می‌کنیم که برای جامعه مخاطب آشنا نیست.
دبیری‌نژاد اضافه کرد: در شهر چند زاویه داریم، نخست اینکه با شهر در ساحت فیزیکی و کالبد گونه برخورد کنیم، بخش دیگر اینکه در ساحت مناسبت‌های اجتماعی با شهر برخورد کرده و ساحت بعدی شهر، مجموعه روابط جاری و ساری و پنهان است، طبیعتاً شهر یک مکان زنده محسوب می‌شود که مدام در حال تغییر است.
وی گفت: نسل‌ها تجربه‌های متفاوت از شهر دارند، خاطرات نسل دهه ۵۰ با دهه ۸۰ از شهر متفاوت است؛ بنابراین طبق این روایت‌ها و خاطرات ارزش‌ها برای قشرها ایجاد می‌شود، عملاً شهر به واسطه روایت‌ها ما را از ساحت بی تفاوتی در می‌آورد و به ما تعلق خاطر می‌دهد، مثلاً هرگز نمی‌توانیم نسبت به محله‌ای که در آن رشد کرده‌ایم بی‌تفاوت باشیم و این محله برای ما ارزشمند می‌شود.
مدیر موزه ملی ملک خاطرنشان کرد: بنابراین شهروندی فقط به واسطه زاده شدن در محلی به وجود نمی‌آید بلکه به واسطه این تعلق خاطرات و زیست ها شهروند جایگاه می‌گیرد، میراث شهر برای ما صرفاً بناهای موجود در شهر نیستند، چه بسا مکان‌هایی به واسطه ارتباطات و شبکه روابطی که با اقشار مختلف جامعه و لایه‌های اجتماعی برقرار می‌کند، اهمیت پیدا کرده و میراث شهر محسوب می‌شود.
دبیری‌نژاد افزود: امروز موزه‌ها چون موزه ملی هنر اصفهان نیز به اینگونه هست، در حقیقت روایت برای یک موزه در مفهوم میراث شهر اهمیت پیدا می‌کند.
وی تاکید کرد: اگر موزه می‌خواهد تأثیرگذار و پویا باشد، باید با شهر ارتباط برقرار کند که در این عرصه چند ساحت باید در نظر گرفت، ساحت اول برای موزه را می‌توان یک مجموعه از آثار دانست، ساحت دوم روایت‌ها است، وقتی سخن از موزه هنرهای اصفهان می‌کنیم باید روایتی متأثر از زیباشناسی اصفهان همراه آن باشد و یکسری شاخص برای زیبا بودن و هویت اصفهان تعریف کنیم.
مدیر موزه ملی ملک تصریح کرد: ساحت دیگری که برای موزه هنر اصفهان می‌توان در نظر گرفت، محله و ظرف مکانی این موزه است بدین گونه که موزه در کجا قرار گرفته، ارتباطش با همسایگان چگونه و چه روایت‌هایی از محله و مکان موزه هست.
دبیری‌نژاد ادامه داد: ساحت دیگر برای نسبت موزه و شهر، ساحت سیاست‌ها و سیاست گذاری‌ها است، ما برای همه‌ی موزه‌ها نمی‌توان سطح بالایی از توریست و گردشگر را قائل باشیم، چراکه یک موزه می‌تواند نقشش برای توریست‌ها تعریف شود و موزه‌ای دیگر به ساحت خدمت رسانی مدیریت شهری نزدیک‌تر است.
وی اظهار کرد: بنابراین یک موزه می‌تواند برای مدیریت شهری یک نقش خاص داشته باشد و این نقش فرهنگی بسیار متفاوت‌تر از سینما و امور دیگر فرهنگی است، موزه امکان تعامل با مخاطب و به چالش کشیدن بازدید کننده را دارد، موزه باید قابلیت پاسخ دهی و ایجاد درگیری با سلایق مختلف و مخاطبان متفاوت را داشته باشد، لذا در مدیریت شهری باید ظرفیت شهر برای دارا بودن موزه در نظر گرفته شود، چون هرکجا مختصات خاص خود را دارد و قابل تعمیم به دیگر شهرها نیست.
مدیر موزه ملی ملک افزود: به عنوان مثال مدیریت شهری باید بیندیشد که اصفهان امروز چه نیاز و چالشی دارد که ژانر (قالب) موزه داشتن می‌تواند به این نیازها پاسخ دهد، شهر و مدیریت شهری در مقابل جاذبه‌های شهری که به رونق گردشگری، فرهنگی و اجتماعی کمک می‌کند، وظیفه دارد و نباید فقط به فکر ارتقای اماکنی باشد که در تملک خود است.
دبیری‌نژاد با بیان اینکه بنابراین همگان در قبال جاذبه‌های فرهنگی و اجتماعی مسئول هستند، گفت: بودن یک موزه و بنا سرمایه نیست، وقتی سرمایه تلقی می‌شود که در زیست امروزی ما نقش بپذیرد و همه شهر بتوانند از آن انتفاع ببرند.
وی تاکید کرد: برای سرمایه داشتن باید برنامه داشت و برای تولید برنامه، باید فهم درست داشت، موزه‌های امروز صرفاً وظیفه و نقش نگه دارنده، ندارند و باید مولد باشند، موزه باید برنامه‌ریزی خاصی برای تبیین نقش خود داشته باشد.
مدیر موزه ملی ملک خاطرنشان کرد: اصفهان در این معنا خود یک موزه بزرگ است و یا بهتر بگویم، قابلیت این را دارد که نگاه موزه‌ای به اصفهان بشود، فرهنگ فقط بنا و اشیا نیست، بلکه برای فهم فرهنگ باید مناسبی که وابسته به حضور انسان‌ها و روابط‌ها هست هم توجه کرد.
دبیری‌نژاد گفت: وقتی سخن از یک بنا می‌کنیم، خود به خود میراث ناملموس در آن نهفته است، حتی در همه میراث‌های مادی ما ظرف میراث ناملموس وجود دارد، میراث امتداد یک فرهنگ است نه آن چیزی که در گذشته تمام شده است؛ بنابراین یک میراث فرهنگی را باید زنده کرد.
وی با بیان اینکه میراث‌های ناملموس قابلیت روایی بیشتری نسبت به میراث‌های مادی دارد، کار موزه یادآوری است، افزود: در سه و نیم سال گذشته، بالغ بر ۱۹۰ موزه خصوصی در کشور ایجاد شده است و این نشان می‌دهد که اگر یک زمانی مردم توقع داشتند دولت‌ها موزه را ایجاد کند، ولی امروز خود پا در میدان گذاشته‌اند.
مدیر موزه ملی ملک اظهار کرد: تولید موزه وظیفه امروز متولیان و سیاستمداران فرهنگی کشور و شهر نیست، بلکه حمایت از موزه رسالت آنها است، امروز فعال بودن موزه‌ها مبتنی بر روایت‌ها و ارتباطات با لایه‌های اجتماعی شهر مهم است.
نظر شما