به گزارش خبرنگار ایمنا، «ویتامین» ترکیبی آلی است که به مقدار خیلی جزئی برای سوخت‌وساز مواد غذایی، اعمال حیاتی بدن، پرورش و تندرستی ضرورت دارد. تغذیه ناقص و رژیم غذایی نامناسب، سبب کمبود یا فقدان یک یا چند ویتامین در بدن می‌شود که نتیجه آن، بیماری‌هایی نظیر بری‌بری و پلاگر خواهد بود. ویتامین سبب تسهیل دگرگشت می‌شود و رشد، نمو و ترمیم یاخته‌های بدن را میسر می‌کند. برخی از ویتامین‌ها، سبب جذب مواد غذایی در روده می‌شود و برخی دیگر مانند کاتالیزور عمل می‌کند. عمل آن‌ها روی بافت‌های پوششی و استخوان بوده که در مجموع هر کدام از بروز یک بیماری جلوگیری می‌کند.
نام‌گذاری
کلمه ویتامین از واژه یونانی ویتا به معنی زندگی است. فونک نام Vitalamine یعنی امینی که حیاتی بوده و برای ادامه زندگی ضرورت دارد را برای موادی که سبب بهبود بیماری بری بری می‌شد و از گروه آمین بود، به کار برد؛ اما پس از آن معلوم شد بسیاری از ویتامین‌ها از گروه آمین نیست و به همین دلیل واژه vitamin شکل گرفت.
تقسیم‌بندی ویتامین
ویتامین‌ها به دو دسته محلول در چربی و محلول در آب تقسیم‌بندی شده است که ویتامین E، K، D و A از جمله نمونه‌های محلول در چربی و ویتامین C و ویتامین‌های گروه B از جمله نمونه‌های محلول در آب است. ویتامین‌های محلول در آب بعد از چند ساعت ماندن در خون از راه کلیه و از طریق ادرار دفع می‌شود، اما ویتامین‌های محلول در چربی از راه ادرار دفع نمی‌شود بلکه در بدن و به‌ویژه در کبد ذخیره شده و از اختلالات حاصل از کمبود ویتامین‌های محلول در چربی جلوگیری می‌کند.
علاوه بر مواد معدنی ویتامین‌ها نیز مورد نیاز بدن است زیرا بدون حضور آن‌ها در غذا بین سلامتی و تعادل اعضای بدن ناپایداری ایجاد می‌شود و در اعمال حیاتی اختلالاتی رخ می‌دهد که سبب بروز عوارض و سرانجام منجر به مرگ می‌شود. ویتامین سوخت و ساز بدن را تنظیم می‌کند و تنها کمبود یک ویتامین می‌تواند سلامت تمام بدن انسان را به خطر بی‌اندازد.
مقدار مصرف ویتامین
ویتامین‌ها و مواد معدنی وظایف متنوع و بسیار مهمی در بدن به عهده دارد و کمبود آن‌ها عملکرد قسمت‌های مختلف بدن را مختلف کرده و باعث ایجاد بیماری‌های مختلفی می‌شود. مصرف بیشتر از مقدار نیاز روزانه ویتامین‌ها نیز زیان‌آور بوده و می‌تواند عوارض نامطلوبی به جای بگذارد. ویتامین‌های مازاد نیاز روزانه بدن، اگر محلول در چربی باشد تا حدودی در کبد ذخیره می‌شود و اگر محلول در آب باشد از طریق کلیه دفع می‌شود. مصرف بیش از اندازه ویتامین‌ها، نه تنها سودی ندارد بلکه باعث مسمومیت و ایجاد عوارض ناخواسته‌ای می‌شود.
تاریخچه پیدایش ویتامین
ارزش خوردن برخی غذاها برای حفظ سلامتی مدت‌ها قبل از شناسایی ویتامین‌ها شناخته شده بود. گسترش سفرهای اقیانوسی با کشتی در دوران اکتشافات قاره‌ها منجر به دوره‌های طولانی مدت بدون دسترسی به میوه‌ها و سبزیجات تازه شد و بیماری‌های ناشی از کمبود وتامین در بین خدمه کشتی‌ها رایج گردید.
در سال ۱۷۴۷ کشف شد که غذاهای مرکباتی به پیشگیری از اسکوربوت، بیماری به خصوص کشنده‌ای که در آن کلاژن‌ها به درستی تشکیل نمی‌شود و باعث بهبود زحم، خونریزی لثه، درد شدید و مرگ می‌شود، کمک می‌کند. کاشف رساله خود را در رابطه با اسکوربوت در سال ۱۷۵۳ منتشر کرد و استفاده از لیمو و لیموترش را برای جلوگیری از این بیماری توصیه کرد؛ این داستان منجر به لقب لیمی برای ملوانان بریتانیایی گشت؛ با این حال کشف لیند به طور گسترده توسط افراد در اکتشافات قطب شمال نیروی دریایی سلطنتی در قرن نوزدهم پذیرفته نشد زیرا مردم اعتقاد داشتند که می‌توان با رعایت بهداشت، ورزش و حفظ روحیه از ابتلاء به بیماری اسکوربوت جلوگیری کنند، اما مردم این منطقه با بیماری اسکوربوت و سایر بیماری‌های ناشی از کمبود مواد معدنی مواجه شدند.
در سال ۱۸۸۱ یک دکتر روسی به نام نیکولای اثرات اسکوربوت را در دانشگاه تارتو مطالعه کرد؛ وی به موش‌ها با مخلوطی مصنوعی از تمام اجزا جداگانه شیر که در آن زمان شناخته شده بود یعنی پروتئین، چربی، کربوهیدرات و نمک تغذیه کرد. موش‌هایی که فقط اجزا تشکیل دهنده را دریافت کرده بودند، کشته شدند، اما گونه‌هایی که با شیر تغذیه می‌شدند به طور طبیعی رشد کردند و زنده ماندند؛ بنابراین وی به این نتیجه رسید که یک غذای طبیعی مانند شیر باید علاوه بر این مواد اصلی شناخته شده حاوی مقادیر کمی از مواد ناشناخته ضروری برای زندگی نیز باشد.
انواع ویتامین
- ویتامینA یا رتینول
- ویتامین C یا آسکوربیک اسید
- ویتامین D
- ویتامین E
- ویتامین K
- ویتامینF
- ویتامین M یا استیگمسترول
انواع ویتامین‌های گروه B
- ویتامین B1 یا تیامین
- ویتامینب B2 یا ریبوفلاوین
- ویتامین B3 یا نیاسین یا نیکوتینیک اسید
- ویتامین B4 ویتامین J یا کولین
- ویتامین B8 یا اینوزیتول
- ویتامین B5 یا اسید پانتوتنیک
- ویتامین B6 یا پیریدوکسین
- ویتامین B7 ویتامین H یا بیوتین
- ویتامین B9 یا اسید فولیک
- ویتامین B12 یا کوبالامین
- ویتامین B15 یا اسید پنگامیک
- ویتامین B 17 یا آمیگدالین
نظر شما