عباس خسروانی در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا، به مناسبت روز جهانی «حفظ بناهای تاریخی» اظهار کرد: از آنجا که اهمیت حفظ بناهای تاریخی روزبه‌روز در دنیا افزایش یافته است شورای بین‌المللی آثار تاریخی در سال ۱۹۸۲، پیشنهاد نام‌گذاری روز هجدهم آوریل برابر با بیست‌ونهم فروردین‌ماه را به‌عنوان روز جهانی محوطه‌ها و بناهای تاریخی ارائه و سپس مجمع عمومی یونسکو در سال ۱۹۸۳ آن را تصویب کرد. بعد از آن، همه ساله به همین مناسبت برنامه‌ها و مراسم مختلفی در کشورهای دنیا برگزار می‌شود که هدف آن، حفظ بناهای تاریخی و افزایش آگاهی عمومی نسبت به اهمیت میراث فرهنگی بشر و افزایش تلاش‌ها برای حفظ آن‌ها است.
لزوم حفظ بناهای تاریخی در برابر موج مدرنیته
وی ادامه داد: بناهای تاریخی جزو میراث فرهنگی ملموس غیرمنقول به شمار می‌رود که امروزه حفظ آن‌ها در شهرهای کهن در برابر موج مدرنیته به یک دغدغه تبدیل شده است؛ دغدغه‌ای که نه صرفاً در ایران بلکه در کشورهای مختلف دنیا که دارای سابقه تمدنی هستند، وجود دارد و همواره این مسئله که چگونه بین داشتن شهر مدرن و حفظ بناهای تاریخی تعادل ایجاد کنیم در محافل علمی و مدیریتی مطرح است.
این دکترای جامعه‌شناسی تصریح کرد: حفظ بناهای تاریخی و فرهنگی، نشان‌دهنده هویت و تمدن یک ملت است و این مهم یک تکلیف را برای مسئولان، نهادهای مردمی و نخبگان ایجاد می‌کند تا با تلاش‌های خود از فراموش شدن این بناها جلوگیری کنند.
وی خاطرنشان کرد: این تکلیف در کشور ما بیش از پیش بر دوش همه سنگینی می‌کند؛ چراکه ایران از یک تمدن بسیار کهن، درخشان، غنی و پیشرفته برخوردار است و به همین دلیل در رده‌های اول دارنده آثار باستانی و ابنیه‌های تاریخی و فرهنگی در جهان قرار دارد. به همین دلیل همه ما امانت‌دار میراث باقی‌مانده از گذشتگان خود هستیم و در برابر آن مسئولیت داریم و باید به آیندگان در برابر این میراث کهن، پاسخگو باشیم.
اهمیت مطالبه عمومی حفظ و توسعه بناهای تاریخی
خسروانی ادامه داد: از سوی دیگر نباید از این نکته غافل شد که بازسازی، مرمت و حفظ بناهای تاریخی در هر شهری یک سرمایه‌گذاری محسوب می‌شود که در واقع به شکل‌گیری یک سرمایه با سودآفرینی مادی و فرهنگی طولانی‌مدت منجر می‌شود که همان درآمد پایدار شهری است؛ بنابراین باید همه نهادهای دخیل در حفظ این آثار مانند مالکان، شهرداری‌ها، میراث فرهنگی و سرمایه‌گذاران بخش خصوصی را در قالب یک برنامه مشترک و هماهنگ به خط کرد و حفظ و توسعه این بناها را از آن‌ها به یک مطالبه عمومی تبدیل کرد تا حفظ این میراث ارزشمند به یک دغدغه بین مسئولان و مردم تبدیل شود.
وی گفت: امروز در حفظ بناهای تاریخی با مشکلاتی مواجه هستیم که باید با مطالبه‌گری و برنامه کارشناسی آن را رفع کنیم. به عنوان مثال نبود شفافیت در قوانین یا ابهام و قابل تفسیر نبودن آن‌ها در حوزه بناهای تاریخی یا کمبود بودجه در حفظ، مرمت و نگهداری یا تملک این بناها توسط نهادهای متولی، مشکلاتی هستند که باعث عدم موفقیت در حفظ بسیاری از بناها از جمله خانه‌های تاریخی شده است.
به تجارب کشورهای موفق در حفظ بناهای تاریخی توجه کنیم
این جامعه‌شناس ادامه داد: بحث و اختلاف بین سازمان‌های متولی یا متقاضی حفظ و نگهداری بناهای تاریخی و سازمان‌های دولتی و نهادهای عمومی که اغلب مالکیت بناهای تاریخی را دارند یا نبود تفاهم با مالکان خصوصی درباره تملک بنا به بیشتر شدن مشکلات دامن می‌زند.
وی اظهار کرد: برای رفع این معضلات، پیشنهاد می‌شود که متولیان امر با مطالعه تجارب کشورهای موفق در این زمینه و ساده‌سازی و روان‌سازی قوانین این حوزه، روی متقاعد ساختن دولت برای هزینه کردن در جهت حفظ و نگهداری این بناها از طریق بودجه‌های دولتی و تسهیلات به متقاضیان بخش خصوصی و ایجاد کاربری جدید برای این بناها از سوی بخش خصوصی تلاش کنند؛ زیرا با توجه به ظرفیت‌های بسیار خوب بناهای تاریخی در کشور ما هر نوع سرمایه‌گذاری در آن‌ها، تأثیر مستقیم در توسعه گردشگری و درآمدزایی برای کشور خواهد داشت.
این مدرس دانشگاه افزود: دولت و نهادهایی که ماهیت دولتی و عمومی دارند نیز باید به تکالیف خود در قبال «قانون حمایت از مرمت و احیای بافت‌های تاریخی فرهنگی» احساس مسئولیت کنند و مؤسسات مردم‌نهاد هم این قانون را مطالبه کنند.
نظر شما