به گزارش خبرنگار ایمنا، سالانه حدود ۱۵ هزار نفر در جاده‌ها جان خود را از دست می‌دهند که خودروها، نقاط حادثه‌خیز و ناایمن جاده‌ها و مهارت رانندگان، سه عامل اصلی وقوع این حوادث تلخ به شمار می‌آیند. در کنار انتقاداتی که درباره کیفیت پایین خودروهای داخلی و جاده‌ها وجود دارد، استفاده از سیستم‌های ایمنی نوین در وسایل نقلیه یکی از راهکارهای مهم در کاهش تلفات جاده‌ای هستند که در بسیاری از کشورها تا ۵۰ درصد در کاهش تصادفات نقش دارند.
نوروز امسال که پس از دو سال محدودیت‌های تردد دوران کرونا اجرا نشد و موجی از سفرهای نوروزی در سراسر کشور شکل گرفت، ۵۵۲ هموطن در تصادفات جاده‌ای جان باختند. براساس پژوهش‌های جهانی، سهم عوامل انسانی در وقوع تصادفات رانندگی بیش از ۸۰ درصد برآورد می‌شود با این حال، تکنولوژی و فناوری اطلاعات به کمک سازندگان خودرو آمده تا حتی اگر خطای انسانی اتفاق افتاد جلوی حوادث مرگبار را بگیرد.
اما در کشور ما به دلیل نبود رقابت در تولید و ساخت خودروهای بی‌کیفیت و همچنین جاده‌های ناامن، سالانه بیش از ۱۷ هزار نفر جان خود را از دست می‌دهند و ۲۰ تا ۳۰ برابر این عدد، مجروح و معلول که معمولاً از افراد فعال ۱۵ تا ۴۵ سال جامعه هستند، به‌جا می‌ماند. به عبارت دیگر تعداد کشته‌شدگان ما در حوادث رانندگی به عدد ۲۰ در هر ۱۰۰ هزار نفر جمعیت می‌رسد و با این عدد، در گروه کشورهای ناایمن و پرحادثه قرار داریم. یکی از پرکاربردترین فناوری‌های روز دنیا، استفاده از طرح‌ها و نرم‌افزارهایی است که بتواند ایمنی و کیفیت حمل‌ونقل در بخش‌های مختلف زمینی از جمله جاده‌ها را افزایش دهد. تجاری‌سازی ایده‌های این حوزه در کشور ما نیز از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است و شرکت‌های دانش‌بنیان و خلاق برای توسعه این خدمات تلاش می‌کنند.
افزایش ۴ درصدی تصادفات در سال ۱۴۰۰
سرهنگ اصغر زارع؛ رئیس پلیس راه فرماندهی انتظامی استان اصفهان در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا، اظهار می‌کند: تصادفات جاده‌ای همواره وابسته به رویدادهایی هستند که در هر جامعه از جمله کشور ما اتفاق می‌افتند به عنوان مثال چون اکثر مراسم‌های ما بر اساس ماه‌های قمری برگزار می‌شوند و برگزاری این مراسم‌های مذهبی، ملی و حتی عواملی مانند کرونا در رفتارهای ترافیکی مردم و در نتیجه ترافیک تأثیرگذار هستند.
وی با اشاره به رفتارهای متغیر ترافیکی مردم در سال‌های اخیر، می‌افزاید: از زمان شیوع کرونا، رفتارهای متفاوتی از مردم دیده شد، محدودیت و ممنوعیت‌های تردد گاهی باعث می‌شد که ترددها به شدت کاهش یابد و از آنجا که یکی از مؤلفه‌های بسیار تأثیرگذار در تصادفات، میزان تردد است که رابطه مستقیمی با تصادفات دارد، اپیدمی کرونا تاحدودی این نظم را به هم زد و به همین دلیل مجبور شدیم پیش‌بینی‌های سیار و گاهی کوتاه مدت انجام دهیم چون نمی‌توانستیم چشم‌انداز بلندمدتی برای مدیریت رفتارهای ترافیکی در نظر بگیریم.
رئیس پلیس راه فرماندهی انتظامی استان اصفهان از افزایش چهار درصدی تصادفات جاده‌ای در سال ۱۴۰۰ در مقایسه با سال ۱۳۹۹ خبر می‌دهد و می‌گوید: در سال ۹۹ که محدودیت تردد در جاده‌ها اعمال می‌شد، طبیعی است که آمار تصادفات نیز کمتر بود اما اگر بخواهیم آمار را با سال‌های قبل از کرونا مقایسه کنیم می‌توان گفت که با افزایش قابل توجهی در این آمار روبه‌رو نیستیم.
نقش اعمال مقررات، کیفیت خودروها و ایمنی راه
وی با اشاره به افزایش ۸۰ درصدی آمار تردد در جاده‌های استان در تعطیلات نوروز امسال، خاطرنشان می‌کند: با وجود این، کاهش تصادفات در محورهای مواصلاتی نتیجه تلاش همه دستگاه‌های اجرایی استان بود.
سرهنگ زارع عوامل گوناگونی را در ارتقای ایمنی راه‌ها تأثیرگذار می‌داند و می‌افزاید: در همه کشورهای دنیا وقتی موضوع افزایش ایمنی در بخش حمل‌ونقل به میان می‌آید این موضوع نخست از طریق اعمال مقررات در دستور کار قرار می‌گیرد که بخشی از آن به‌وسیله پلیس و بخش دیگر از طریق دادگاه‌ها و مقامات قضائی، راهداری و دیگر بخش‌های فعال در راستای اعمال مقررات ترافیکی، اجرا می‌شود.
وی بخشی از ارتقای ایمنی را مربوط به مهندسی راه و خودرو می‌داند و می‌گوید: این یک موضوع ملی و کشوری است و اقدامات استانی چندان در این بخش تأثیرگذار نیست اما هر چه راه و خودروها از ایمنی کمتری برخوردار باشند در افزایش تصادفات تأثیرگذار خواهند بود، بخش دیگری از اقدامات نیز به آموزشی و فرهنگ‌سازی برمی‌گردد که اگر در این زمینه فعالیت‌های مؤثری انجام شود قطعاً در کاهش تصادفات مؤثر خواهد بود.
تأثیر شرکت‌های دانش‌بنیان در کاهش تصادفات
سرهنگ زارع اقدامات مؤثر در هر یک از این سه بخش راه، خودرو و آموزش را در کاهش تصادفات مؤثر می‌داند و می‌گوید: اگر در این سه زمینه اقدامات مؤثری انجام شود قطعاً آمار تصادف کاهش می‌یابد اما هر کدام از این موارد ضعیف باشد باید منتظر افزایش تصادفات در سطح استان و کشور باشیم.
وی درباره نقش مراکز تولید علم و فناوری برای ایمنی راه و آموزش رانندگان، خاطرنشان می‌کند: بهبود مهندسی راه و خودرو نیازمند اجرای سیاست‌های کلان و ملی است به ویژه در زمینه ارتقای ایمنی جاده‌ها، موضوع بودجه و هزینه در میان است، شرکت‌های دانش‌بنیان نیز می‌توانند روی اصلاح بعضی از رفتارهای نادرست رانندگان در راه‌ها مؤثر باشند به عنوان مثال ممکن است یک شرکت دستگاهی طراحی کند که بتواند برخی رفتارهای پرخطر رانندگان مانند خواب‌آلودگی را بسنجد و با هشدارهایی برای توقف به موقع در مسیر، از وقوع حوادث احتمالی به این دلیل پیش‌گیری کند.
رئیس پلیس راه فرماندهی انتظامی استان اصفهان با اشاره به نقش مؤثر شرکت‌های دانش‌بنیان در رفع نقاط پرتصادف راه‌ها، می‌گوید: بهره‌گیری از ابتکارات مراکز تولید علم و فناوری این امکان را فراهم می‌کند که با صرف کمترین هزینه در بخش‌هایی که نقص راه و خودرو، نیازمند اختصاص بودجه‌های کلان و زمان زیادی دارد، ایمنی مسافران تا اندازه زیادی تأمین شود به عبارتی ممکن است شرکت‌های دانش‌بنیان راهکارهایی را پیشنهاد دهند که در مقطع کنونی بتوانیم آمار تصادفات را به صفر برسانیم و تأثیر بهره‌گیری از ظرفیت این شرکت‌ها در همکاری با خودروسازان قطعاً دوچندان خواهد خواهد بود.
حمایت پلیس از طرح‌های دانش‌بنیان
وی بهره‌گیری از این ظرفیت در آموزش رفتارهای درست ترافیکی و فرهنگ‌سازی برای افراد جامعه را ضروری می‌داند و تصریح می‌کند: چندین طرح با همکاری دانشگاه صنعتی اصفهان و پلیس راه تاکنون اجرا شده است، گاهی جمعیت طرفداران ایمنی ترافیک و سازمان‌های مردم نهاد به شکل داوطلبانه در زمینه ایمنی جاده‌ها با پلیس همکاری می‌کنند اما به نظر می‌رسد برای اینکه این ظرفیت کاملاً فعال شود باید به شکل اساسی و در سطح ملی برای آن تصمیم‌گیری و برنامه ریزی کرد و بازخورد آن بررسی شود.
سرهنگ زارع گام اول در این زمینه را ایجاد نظم در فعالیت شرکت‌های فناور و دانش‌بنیان با پلیس بیان می‌کند و می‌گوید: در سطح استانی فعالیت‌هایی که انجام می‌شود در حد صفر نیست اما نیازمند نظم‌بخشی و ساماندهی است همچنین اتاق‌های فکر پلیس با اساتید دانشگاه، پزشکان، مهندسان و صاحبان فکر و ایده به شکل مرتب در سال‌های گذشته برگزار شده است و این آمادگی را داریم که درصورت مراجعه شرکت‌های دانش‌بنیان برای دریافت تأیید و حمایت پلیس از طرح و ایده‌های این بخش اقدام کنیم.
حمل‌ونقل جهانی در مسیر هوشمندسازی
سحر بنکدارپور؛ دبیر کل مجمع تشکل‌های دانش‌بنیان و دبیر سندیکای شرکت‌های شناسایی و مکان‌یابی رادیویی نیز در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا، می‌گوید: در همه کشورهای دنیا، حمل‌ونقل زیربنای توسعه اقتصادی و یکی از شاخص‌های مهم توسعه‌یافتگی جوامع به شمار می‌آید، سیاست‌های حمل‌ونقل نیز نیازمند مسیری است که بتواند همگام با پیشرفت‌های جامعه رشد کند و کیفیت زندگی انسان‌ها را ارتقا بخشد.
وی با اشاره به سکونت ۵۵ درصد جمعیت جهان در شهرها، ادامه می‌دهد: انتظار می‌رود این عدد تا سال ۲۰۵۰ به ۷۰ درصد برسد که بنابراین مناطق شهری در دهه‌های آینده با ازدحام جمعیت بیشتری روبه‌رو می‌شوند و چاره‌ای جز این ندارند که به سمت هوشمندسازی بروند وگرنه در زمینه حمل‌ونقل با مشکلات زیادی مانند ترافیک و افزایش تصادفات جاده‌ای روبه‌رو خواهند بود.
دبیر کل مجمع تشکل‌های دانش‌بنیان از تلاش سازمان‌های دولتی و مؤسسات خصوصی مانند استارتاپ‌ها شرکت‌های دانش‌بنیان برای فراهم کردن زیرساخت‌ها یا پیش‌زمینه‌های هوشمندسازی خبر می‌دهد و می‌گوید: هوشمندسازی شهری به معنای استفاده از فناوری برای بهبود زندگی شهروندان است که انواع آن از حمل‌ونقل گرفته تا مدیریت زباله، انرژی و … را شامل می‌شود البته هنوز نمی‌توان گفت شهری در جهان به شکل کامل هوشمند شده است اما بسیاری از کشورها در مسیر درست آماده‌سازی زیرساخت‌های دستیابی به آن هستند مانند سنگاپور، بارسلونا، سانفرانسیسکو و لندن که نمونه‌های موفقی در این زمینه به شمار می‌آیند.
نقش حیاتی استارتاپ‌ها در کاهش تصادفات
وی یکی از مهم‌ترین روش‌های حمل‌ونقل در کشور را از طریق جاده‌ها می‌داند و می‌افزاید: هر سال تصادفات زیادی در جاده‌ها اتفاق می‌افتد که هزینه و خسارت‌های بسیار سنگینی را به جامعه و دولت تحمیل می‌کند، از بین عواملی که بیشترین نقش را در تصادفات دارند، عامل انسانی با سهم ۵۴ درصدی برجسته‌تر است اما وسیله نقلیه که شامل طراحی، ساخت و نگهداری آن می‌شود و همچنین مهندسی راه که شامل اجرای طرح‌های کنترل ترافیک، عوامل اصطکاک جاده و آب و هوا می‌شود نیز در جایگاه دوم و سوم قرار می‌گیرند.
بنکدارپور نقش شرکت‌های دانش‌بنیان در بهبود هر یک از سه عامل تأثیرگذار در تصادفات جاده‌ای را مؤثر می‌داند و می‌گوید: در زمینه عامل انسانی که می‌تواند شامل سن، جنس، مهارت، خستگی، تجربه و حالت هوشیاری در رانندگی باشد، امکان طراحی ابزارهایی وجود دارد که سطح خواب‌آلودگی، مهارت یا هوشیاری راننده برآورد یا کنترل شود همچنین درباره کیفیت، ایمنی و استاندارد وسیله نقلیه همان‌گونه که به تازگی رئیس پلیس راهور تذکرات زیادی درباره پایین بودن کیفیت خودروهای داخلی داده است، شرکت‌های دانش‌بنیان می‌توانند به خودروسازان داخلی در زمینه برداشتن انحصار و بهبود کیفیت محصولات کمک کنند.
دانش‌بنیان‌ها در هزارتوی مشکلات
رئیس مرکز نوآوری اتاق بازرگانی تهران، نقش شرکت‌های دانش‌بنیان در حل مشکلات عامل جاده را شامل به روزرسانی علائم و مشخصات ایمنی راه‌ها می‌داند و ادامه می‌دهد: سه دسته شرکت شامل دانش‌بنیان، نوآور و فناور که در زمینه تولید علم و فناوری فعالیت می‌کنند، مشکلات زیادی برای ورود به بازار دارند، از جمله اینکه ممکن است ایده بسیار خوبی داشته باشند اما نتوانند با شرکت‌های بزرگ که معمولاً در دستگاه‌های دولتی حامیانی دارند، رقابت کنند مثال این موضوع، اتفاقی است که درباره پروژه‌ای رخ داد که قرار بود دستگاهی در خودروهای جاده‌ای نصب شود تا با کنترل برخی فاکتورها مانند رانندگی مداوم و خستگی، سرعت غیرمجاز، انجام حرکات خطرناک و … از وقوع تصادف جلوگیری کند.
وی تکنولوژی استفاده شده در این پروژه را محصول منسوخ شده کشور کره معرفی می‌کند و می‌گوید: باوجود پیشنهادهای جدیدی که شرکت‌های دانش‌بنیان کوچک‌تر برای اجرای این پروژه مطرح کردند، در عمل نتوانستند با این شرکت‌های بزرگ وارد رقابت شوند و طرح با استفاده از تکنولوژی منسوخ، بازدهی لازم را به دست نیاورد و شکست خورد و تصادفات نیز همچنان ادامه دارد.
دبیرکل مجمع تشکل‌های دانش‌بنیان، جذب سرمایه‌گذار برای اجرای ایده‌های نوآورانه شرکت‌های کوچک دانش‌بنیان را دومین چالش آنها می‌داند و می‌افزاید: پیدا کردن سرمایه‌گذاری که حاضر به سرمایه‌گذاری روی ایده‌های شرکت‌های دانش‌بنیان باشد برای آنها دغدغه بزرگی است، موضوع تأمین مواد اولیه که گاهی با مشکل تحریم‌های خارجی و گاهی خودتحریمی وجود دارد نیز مانع از دستیابی آنها به برخی از قطعاتی می‌شود که برای تولید محصولات‌شان موردنیاز است، گاهی هم این قطعات با چند واسطه خریداری می‌شود که نتیجه‌ای جز افزایش هزینه و مشکلات دیگر به دنبال ندارد.
دلایل عقب‌ماندگی از جریان علم و فناوری روز دنیا
وی ناممکن بودن استفاده از تکنولوژی خارجی را مشکل دیگری برای افزایش فعالیت شرکت‌های دانش‌بنیان بیان می‌کند و می‌گوید: از آنجا که تحریم‌ها باعث شده به فناروی‌های روز دنیا دسترسی نداشته باشیم گاهی ناگزیریم که چرخ را از اول اختراع کنیم! در حالی‌که در دنیا روند به این شکل است که از فناوری‌های روز دنیا باید استفاده و آن را بومی‌سازی کرد تا ارزش افزوده‌ای از جنس نیاز هر کشور به آن اضافه شود، دسترسی به بازارهای خارجی نیز محدودیت دیگری است که باعث عقب‌ماندگی شرکت‌ها از جریان تولید علم و فناوری می‌شود.
بنکدارپور یکی دیگر از چالش‌های مهم شرکت‌های دانش‌بنیان را تصویب قوانین دست‌وپاگیر معرفی می‌کند و می‌افزاید: فضای مناسب برای کار استارتاپ‌ها فضایی است که قانونگذار قبلاً به آن فکر نکرده و شرکت‌های دانش‌بنیان وارد فضایی شده‌اند که اگر قانونگذار بخواهد قوانینی برای آن تصویب کند، از جنس محدود کردن خواهد بود چون دغدغه‌های دولت جلوگیری از اتفاقات احتمالی در این بخش است و یا برخی قوانین سنتی که از قبل وجود دارند، از جنس کنترل هستند که دست‌وپای شرکت‌های دانش‌بنیان را برای ادامه فعالیت می‌بندد.
وی رابطه دولت با بخش‌خصوصی در زمینه استارتاپ‌ها را نیازمند تغییرات اساسی می‌داند و خاطرنشان می‌کند: هم بخش خصوصی باید دغدغه‌های دولت را درنظر بگیرد و هم دولت از فضای شرکت‌های دانش‌بنیان، نوآور و فناور باخبر باشد و برای رسیدن به این هدف چاره‌ای نیست جز اینکه از بخش‌خصوصی برای تدوین استانداردها و قوانین حاکم بر این بخش مشورت بگیرند.
نگرانی شرکت‌های فناور از تصویب طرح صیانت از فضای مجازی
دبیرکل مجمع تشکل‌های دانش‌بنیان با اشاره به نگرانی شرکت‌های فناور از تصویب طرح صیانت از فضای مجازی، تصریح می‌کند: اجرای این طرح باعث محدود شدن سرعت اینترنت و توقف تبادل دیتا در بین شرکت‌های فناور در سراسر کشور می‌شود به همین دلیل از زمان مطرح شدن طرح صیانت، میزان مهاجرت در میان صاحبان فکر و ایده و خلاقیت‌های دانش‌بنیان افزایش یافته است.
وی فعالیت در حوزه حمل‌ونقل و کاهش تصادفات جاده‌ای را برای بسیاری از شرکت‌های دانش‌بنیان جذاب و پرطرفدار می‌داند و تاکید می‌کند: هوشمندسازی شهری موضوعی است که در بسیاری از شرکت‌های پیشرفته دانش‌بنیان و فناور دنیا مورد توجه قرار دارد در کشور ما نیز حدود ۱۰۰ شرکت در زمینه شناسایی و مکان‌یابی رادیویی فعال هستند، برخی مراکز نوآور و شتاب دهنده‌های نوآوری در حوزه حمل‌ونقل نیز ایجاد شده است تا از تیم‌هایی که درباره این موضوع خاص ایده دارند حمایت کنند.
بنکدار می‌افزاید: موضوع ترافیک و کنترل تصادفات و هوشمندسازی شهری موضوع روز دنیاست و همه اینها بحث لجستیک و موضوع مطرحی در دنیا است و در ایران هم تیم‌هایی هستند که ایده‌های بسیار خوبی دارند و تنها باید کسی باشد که از آنها و طرح‌هایشان حمایت کند.
رشد چشمگیر دانش‌بنیان‌ها در صورت حمایت واقعی از آنها
رئیس مرکز نوآوری اتاق بازرگانی تهران، گذر از مشکلات شرکت‌های دانش‌بنیان کشور را نیازمند همت حاکمیتی می‌داند و می‌گوید: در شرایط کنونی مهم‌ترین نیاز این است که دولت از این بخش دفاع و در تصویب قوانین به شکلی عمل کند که میدان بیشتری در اختیار شرکت‌های کوچک‌تر و بخش‌خصوصی قرار گیرد و از آنها حمایت شود.
وی با اشاره به فاصله بسیاری از بخش‌های حمل‌ونقل جاده‌ای با استانداردها، تصریح کرد: با توجه به حمایت رهبر معظم انقلاب از شرکت‌های دانش‌بنیان و نامگذاری امسال به این عنوان، در هر وزارتخانه یک نفر از معاونان وزیر متولی پیشبرد موضوع دانش‌بنیان‌ها و حمایت از این شرکت‌ها شده است و امیدوارم امسال شاهد اتفاقات خوبی برای ورود به بازارهای داخلی و خارجی و رشد چشمگیر شرکت‌ها در صورت برداشته‌شدن تحریم‌ها باشیم.
نظر شما