به گزارش خبرنگار ایمنا، سال ۱۴۰۱ از سوی رهبر معظم انقلاب به عنوان سال «تولید، دانش‌بنیان و اشتغال‌آفرینی» نامگذاری شد. این شعار، علاوه بر مسائل اقتصاد، اشتغال و تولید بیش از همه، مسئله علمی و دانش‌بنیان را هدف قرار داده است تا بیش از پیش به موضوع علمی، فناوری و دانش‌بنیان توجه شود.
برای بررسی شعار سال در راستای تولید، دانش‌بنیان و اشتغال‌آفرینی با جعفر قیصری، رئیس شهرک علمی و تحقیقاتی اصفهان به گفت‌وگو پرداختیم که مشروح آن را در ادامه میخوانید:
به نظر شما دلیل استفاده از واژه «دانش بنیان» در نامگذاری سال ۱۴۰۱ توسط مقام معظم رهبری چیست؟
سال ۱۴۰۱ توسط مقام معظم رهبری سال «تولید، دانش‌بنیان و اشتغال‌آفرینی» نامگذاری شد که طلوع جدید برای حوزه علم و فناوری، تجاری سازی فناوری و پارک‌های علم و فناوری و شرکت‌های دانش‌بنیان کشور است.
طی سالیان طولانی، کارخانه‌ها و تولیدات در کشور راه‌اندازی شده است و تولید دانش‌بنیان، تفاوت بنیادینی با تولید عادی دارد. تولید دانش‌بنیان، متکی بر علم و فناوری بوده و زاییده فکر، تلاش و کوشش جوانان نخبه کشور و متکی بر دانش شرکت‌های فناوری، شرکت‌های دانش‌بنیان و متکی بر توسعه فناوری است که در دانشگاه‌ها و پارک‌های علم و فناوری به دست می‌آید که ویژگی ممتاز و تفاوت قابل ملاحظه‌ای نسبت به تولیدات متکی بر سرمایه و وارد کردن ماشین‌آلات از کشورهای صاحب تکنولوژی دارند.
کارخانه‌های بزرگ از جمله فولادسازی، خودروسازی و پالایشگاه‌ها طی یک قرن گذشته در کشور احداث شدند؛ همچنین صنایع نساجی، خودروسازی و بسیاری از صنایع و ماشین‌آلات که به صورت کامل از کشورهای صاحب تکنولوژی وارد و نصب شدند، تولید و اشتغال‌زایی را انجام می‌دهند؛ عمدتاً ارزش افزوده این تولیدات متکی به سرمایه، مواد اولیه و انرژی است.
تفاوت تولیدات دانش‌بنیانی با دیگر تولیدات چیست؟
تاکنون تولید ثروت و اشتغال‌آفرینی صورت گرفته، اما در بسیاری از اماکن محصولاتی تولید می‌شود که قابل رقابت با رقبای خارجی نیست و با اتکا به تعرفه‌ها و ایجاد فضای مصنوعی محصولات در داخل کشور به فروش می‌رسد. تولید دانش‌بنیان تفاوت اساسی با تولید سنتی دارد؛ تولید دانش‌بنیان بر پایه فناوری و تکنولوژی بوده و توسط شرکت‌های دانش پایه و فناور و نخبگان به دست آمده است، سطح بالایی از فناوری را دارا است؛ البته سرمایه از جایگاه ویژه‌ای برخوردار بوده و برای تولیدات دانش‌بنیان ضروری است، اما قدرت رقابت، همان قدرت مغزها و نخبگان است.
نگاه فعالیت‌های دانش‌بنیانی را در حوزه اشتغال آفرینی چگونه ارزیابی می‌کنید؟
شرکت‌های مستقر در شهرک علمی و تحقیقاتی اصفهان، نمونه‌ای مثال‌زدنی در راستای مسئله دانش‌بنیان هستند؛ در حال حاضر حدود ۵۰۰ شرکت فناور و دانش‌بنیان و ۱۰۰ استارت‌آپ و هسته فناور در این مجموعه مشغول به فعالیت هستند. در ۵۰۰ شرکت حدود هفت هزار و ۸۰۰ نفر مشغول به کار هستند این میزان اشتغال را وقتی با صنایع بزرگ از جمله صنایع فولادی، آهن و نفت مقایسه می‌کنیم قابل ملاحظه است.
اشتغالی که در تولید دانش‌بنیان وجود دارد، شامل اشتغال نخبگان و فارغ‌التحصیلان دانشگاهی است، بیش از ۶۰۰ نفر از هفت هزار و ۸۰۰ نفر افرادی هستند که مدرک دکتری تخصصی دارند و از این دانش در فعالیت خود بهره‌مند می‌شوند؛ این موضوع بیان‌گر این است که اشتغال دانش‌بنیان اشتغالی برای طبقه نخبگان و فارغ‌التحصیلان دانشگاهی است و امید و انگیزه برای فارغ‌التحصیلان دانشگاهی به وجود می‌آورد.
فعالیت دانش‌بنیانی موجب خواهد شد که اشتغال برای طبقه تحصیل‌کرده، ایجاد شود و رضایت‌مندی و ایجاد انگیزه را شاهد باشیم.
آیا توسعه فعالیت‌های دانش بنیانی تأثیری بر محیط‌زیست خواهد داشت؟
ویژگی مهم دیگری که شرکت‌های تولیدکننده متکی بر دانش و تجاری‌سازی فناوری دارند این است که در این نوع تولید میزان مصرف منابع طبیعی، میزان مصرف مواد، کانی‌ها و منابع زیرزمینی، نفت، منابع فسیلی، بهره‌مندی از آب و هوا، میزان آلودگی به حداقل رسیده است و ما را از مشکلات محیط زیستی که صنایع قدیمی با خود آوردند، نجات می‌دهند. برای شهرهایی مانند اصفهان و تهران که در احاطه صنایع آلاینده و انرژی‌بر قرار گرفتند، هیچ راه گریزی جز حرکت به سمت اقتصاد و تولید دانش‌بنیان وجود ندارد.
در حال حاضر که سال ۱۴۰۱ توسط رهبر معظم انقلاب سال "تولید، دانش‌بنیان و اشتغال‌آفرینی" متکی بر دانش مطرح است، همه مسئولان، مقامات، تصمیم‌گیران و برنامه‌ریزان کلان به ویژه در شهرهای بزرگ و مکان‌هایی که با مسائل محیط زیستی، آلودگی و کم‌آبی مواجه هستند، الزاماً حرکت به سمت تولید دانش‌بنیان راه نجات و موفقیت آن‌ها خواهد بود.
نظر شما در رابطه با تبادل دانش بین نخبگان چیست؟
تولید دانش‌بنیان، منجر به تولید ثروت ملی و افزایش ثروت ملی خواهد شد؛ همچنین برای نخبگان اشتغال ایجاد می‌کند و حل مسائل و چالش‌های محیط زیستی را در پی خواهد داشت. تجربه‌های موفقی در این زمینه در سطح دنیا وجود دارد و ما هم باید این راه را به طور جدی دنبال کرده و به سمت تولید متکی بر دانش و فناوری بومی در دست متخصصان حرکت کنیم. البته به این معنا نیست که ما همه محصولات و فناوری‌ها را باید خودمان داشته باشیم؛ بلکه انتقال و تبادل فناوری و تبادل دانش در بین نخبگان و صاحبان اندیشه باید به وجود بیاید.
توجه به این نکته لازم است که تبادل فناوری و دانش زمانی رخ می‌دهد که دو طرف هم‌تراز باشد. هیچ‌گاه کشوری که صاحب فناوری است، فناوری خود را به صورت کامل در اختیار کشور دیگری قرار نمی‌دهد، مگر اینکه طرف دوم سطحی از فناوری و دانش را دارا باشد. فناوری محوری یا کلیدی یا تکنولوژی محوری باید در دست شرکت فناور و تولیدکننده دانش‌بنیان باشد و باید فن آخر در اختیار خودمان قرار گیرد. راه موفقیت ما این است که به سمت تولید و اشتغال دانش‌بنیان و تجاری سازی فناوری حرکت کنیم.
این حرکت امکان‌پذیر است به شرط آنکه همه مسئولان، مدیران و دست‌اندرکاران به درستی به وظایف خود عمل کنند. باید همه در این مسیر کمک کننده و یاری دهنده باشند و وظایف خود را کامل انجام دهند. موفقیت در این مسیر با شعار دادن ممکن نیست.
نظر شما