سیلک؛ نخستین تمدن شهرنشین فلات ایران

«تپه سیلک» منطقه‌ای باستانی در جنوب غرب کاشان واقع شده که به‌عنوان نخستین تمدن زندگی شهرنشینی در قسمت مرکزی ایران، شناخته‌ شده است.

به گزارش خبرنگار ایمنا، «سیلک» از دو تپه شمالی و جنوبی تشکیل شده که با هم حدود ۶۰۰ متر فاصله دارند. آثار ارزشمندی چون «زیگورات سیلک»، سفال‌های منقوش و کهن‌ترین خشت دست‌ساز در تپه سیلک جای دارد. همچنین در این تپه، مکتوباتی مربوط به دوران قبل از هخامنشیان پیدا شده است. بر اساس آنچه باستان‌شناسان کشف کرده‌اند، تمدن آریایی‌ها بر تمدن مردم سیلک غلبه کرده و فقط آثاری از تمدن سیلک در حفاری‌ها کشف شده است.

تاریخچه سیلک

حدود پنج هزار سال قبل از میلاد مسیح، زمین از نظر آب‌وهوا و به دلیل شکل‌گیری مزرعه‌ها و مرغزارها، دچار تحولی عظیم شد. همین امر موجب شد تا مردم غارنشین فلات ایران، دشت‌ها را برای زندگی انتخاب کنند. آغاز این سبک از زندگی، باعث پیشرفت چشمگیر آن‌ها نسبت به دوران‌های قبل شد.

در میان غارنشینان آن دوران، مردم سیلک قدیمی‌ترین مردمی بودند که به زندگی در دشت‌ها روی آوردند و پیشینه تپه سیلک که حدود هفت هزار سال بوده، گواه این ادعا است. این تپه محل نیایش مردم بوده و با گل رس و سفال بناشده است. سبک معماری این زیگورات یا نیایشگاه شباهت زیادی به شهرهای بین‌النهرین و ایران داشته و بالای آن هرمی شکل است.

سیلک؛ اولین تمدن شهرنشین فلات ایران

کشف تپه سیلک

حدود ۸۰ سال قبل در کاشان سیلی جاری شد. این سیل بیشتر زمین‌های کشاورزی را هدف قرارداد و پس از آن ناگهان تمدنی با قدمت هزاران سال از زیر زمین‌های کشاورزی خودنمایی کرد که موجب حیرت همگان شد. با پی بردن به قدمت بسیار زیاد عتیقه‌ها، سیلک جولانگاه غارتگران شد و پس از این‌که تعداد زیادی از آثار تاریخی تمدن سیلک از موزه‌های غربی سر درآورد، باستان‌شناسی به نام رومن گیرشمن که کارمند موزه لوور پاریس بود، راهی ایران شد تا سیلک، این موزه طبیعی تاریخ تمدن انسانی را از دست سودجویان نجات بخشد.

کاوش‌هایی که «رومن گیرشمن» و گروه همراهش روی تپه سیلک و اطراف آن انجام دادند، شامل سه فصل می‌شود. نتیجه این کاوش‌ها در دو جلد و به زبان فرانسوی به چاپ رسید. انتشارات میراث فرهنگی ایران، این دو جلد را که عنوان «سیلک کاشان» دارند، ترجمه کرده است. در این کاوش‌ها، رومن گیرشمن قدمت سیلک را حدود ۱۰ هزار سال تخمین زده است.

سیلک؛ اولین تمدن شهرنشین فلات ایران

ادامه کاوش‌ها

متأسفانه پس از اتمام کار «رومن گیرشمن»، تپه به حال خود رها شد. تعدادی زیادی از زمین‌های اطراف تپه، تبدیل به مزارع کشاورزی شد و ساخت‌وساز شهری همچنان در حال پیش‌روی به‌سوی تپه بود. در سال ۱۳۸۰ باستان‌شناس ایرانی «صادق ملک شهمیرزادی» درصدد حفظ این اثر تاریخی از نابودی در میان شهرسازی‌ها برآمد. وی تا سال ۱۳۸۵ پنج فصل کاوش روی تپه سیلک انجام داد و نتایج ارزشمند این کاوش‌ها، به‌صورت کتبی منتشر شد.

صادق ملک‌شهمیرزادی در سال ۱۳۸۰ به همراه گروهی که خود از نقاط مختلف جهان انتخاب کرده بود، توسط سازمان میراث فرهنگی ایران برای کاوش در این منطقه برگزیده شدند. کاوش‌های این گروه حرفه‌ای در پنج فصل انجام شد و نتایج جدید و شگفت‌انگیزی به دست آمد. این کاوش‌ها تا سال ۱۳۸۵ به طول انجامید.

تپه سیلک کاشان دربیست‌وچهارم شهریورماه ۱۳۱۰ با شماره ۳۸ در فهرست آثار تاریخی و ملی ایران به ثبت رسید و در سال ۱۹۹۷ میلادی نیز در فهرست ثبت آثار موقت جهانی قرار گرفته است.

کد خبر 563154

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.