به گزارش خبرنگار ایمنا و بر اساس چکیده مقاله‌ای از وحید مهدویان، دکترای شهرسازی دانشگاه هنر و معاون شهرسازی و معماری شهردار اصفهان، شهرها ۷۰ درصد منابع انرژی را مصرف و ۸۰ درصد کربن را منتشر می‌کنند که این امر به محیط زیست آسیب می‌رساند.
تشویق استفاده کارآمد از فناوری‌های هوشمند و یکپارچه‌سازی زیرساخت‌ها، جهت کاهش اثرات شهرها روی منابع زیست‌محیطی، ضرورت دارد. یک شهر هوشمند، به‌وسیله افزایش کیفیت زندگی و کاهش پیامدهای زیست‌محیطی زندگی شهری از طریق کاهش جاپای کربن اجتماع خود را به سمت رقابتی‌تر شدن در زمینه ظرفیت‌سازی، فرصت‌سازی و سرمایه‌گذاری راهبری می‌کند.
هوشمندی یک شهر به وجود مجموعه‌ای از زیرساخت‌های قانونی و فیزیکی بستگی دارد که از توسعه اقتصادی حمایت می‌کنند، تحقق دربرگیرندگی اجتماعی را تضمین می‌کنند و به حفاظت زیست‌محیطی امکان می‌دهند. استاندارد ایزو، ۱۷ شاخص کلیدی برای ارزیابی عملکرد شهرها از نقطه نظر تضمین خدمات شهری و کیفیت زندگی تعریف کرده است که از جمله این شاخص‌ها می‌توان به اقتصاد، آموزش، انرژی، محیط زیست، فاینانس، مراکز آتش‌نشانی و واکنش سریع به سوانح اضطراری، حکم‌روایی، بهداشت، امکانات فراغتی، امنیت، سرپناه، پسماند، ارتباطات از راه دور و نوآوری، حمل‌ونقل و برنامه‌ریزی شهری، فاضلاب، آب و بهداشت اشاره کرد.
این شاخص‌ها دارای زیرشاخص‌های زیادی هستند که مرجع مدیران، سیاست‌مداران، تحقیق‌گران، راهبران کسب‌وکارها، برنامه‌ریزان، طراحان و کارشناسان برای تمرکز بر مسائل کلیدی است؛ در واقع، آنها بر اساس این شاخص‌های هفده‌گانه به دنبال ایجاد شهرهایی زیست‌پذیر، مدارا محور، پایدار، تاب‌آور، شکوفا و جذاب از لحاظ اقتصادی هستند.
همزمان با پیدایش اقتصاد جهانی، اینترنت نیز نمایان شده است. در حال حاضر، اقتصاد در جهان غرب بر مهارت‌های مدیریتی متمرکز شده است. بیشتر مردم با موبایل یا کامپیوترهای متصل به اینترنت کار می‌کنند. شهر هوشمند به عنوان یک آرمان سیاسی مرسوم، ظهور کرده است که در بسیاری از کشورها به عنوان یک چشم‌انداز توسعه به‌طور گسترده پذیرفته می‌شود.
با وجود این، توسعه شهر هوشمند یک پدیده تازه نیست و از آغاز سده جدید، توسعه شهر هوشمند شروع به جلب توجه جدی در بین دولت‌های سراسر جهان کرده است.
ظهور شهرهای هوشمند در آغاز قرن بیست‌ویکم، از دو دیدگاه قابل تبیین است؛ از دیدگاه سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی شهری، گسترش شهرهای هوشمند نتیجه فشار فناوری است که باعث ایجاد سطوح جدید قابلیت‌های نوآوری و افزایش تقاضا از شهرهایی می‌شود که به دنبال رفع مشکلات مربوط به کارآمدی و پایداری هستند و از دیدگاه اقتصاد، رشد شهرهای هوشمند ناشی از تمرکز بالای سرمایه انسانی در آنها است که در نتیجه مهاجرت دانشجویان برای ادامه تحصیلات باکیفیت اتفاق می‌افتد.
روند شکل‌گیری و مفهوم شهر هوشمند
تمایل به توسعه پایدار سکونتگاه‌های شهری از زمان‌های باستان دغدغه مدیران و معماران بوده است. به طور کلی، متخصصان مدل‌های مختلفی برای شهرهای آینده پیشنهاد کردند و در نهایت به مدل شهر هوشمند و اکوسیتی دست یافتند.
شهر پایدار که پس از دهه ۱۹۵۰، به رایج‌ترین اصطلاح برای توصیف شهرهای آینده تبدیل شده است، بر راهبردهایی برای در نظر گرفتن تصمیمات فوری جهت محدود کردن تغییرات اقلیمی تاکید کرده است.
شهر دیجیتال که دومین اصطلاح رایج در اواخر دهە ۱۹۹۰ است، ارتباط قوی با فناوری اطلاعات و ارتباطات فزاینده و حجم عظیم اطلاعات را پیشنهاد داده است. در این راستا بر ابزارهای پایگاه‌های اطلاعات و شبکه‌های دیجیتالی با هدف فراهم کردن خدمات برای اجتماع محلی و تضمین مشارکت فعالانه شهروندان در تصمیم‌های شهر تأکید کرده است.
برخی از صاحب‌نظران بر این باورند که از نقطه نظر سیاسی، اصطلاح "هوشمندی" نسبت به اصطلاح "پایداری" بی‌طرفانه‌تر است و ترکیب مختلف اصطلاح هوشمند نظیر شهر هوشمند، رشد هوشمند و توسعه هوشمند، در کشورهای مختلف به راحتی پذیرفته شده است.
مفهوم شهر هوشمند، به عنوان یک شیوه برای حل مسائل ناشی از سه گرایش کلان شامل شهرنشینی، تغییرات جمعیتی و ردپای کربن در حال ظهور است.
در حال حاضر هیچ‌گونه تعریف در خصوص شهر هوشمند وجود ندارد که به طور کامل توسط صاحب‌نظران پذیرفته شده باشد و باید در قالب یک دیدگاه کل‌نگر به آن نگاه کرد که هر بخشی از ساختار شهر شامل شهروندان، کسب‌وکار، حمل‌ونقل، انرژی، آب، ارتباطات، خدمات شهری و فناوری اطلاعات در آن دخیل باشد.
کدام شهرها هوشمند است؟
اصطلاح "شهر هوشمند" هنوز به طور بسیار گسترده در ادبیات برنامه‌ریزی فضایی و یا تحقیق‌های شهری استفاده نشده است و هنوز هم شناسایی جنبه‌های مختلف آن به عنوان پایه‌ای برای بسط جزئیات بیشتر به طور کامل ممکن نشده است. شهر هوشمند را می‌توان با فناوری، رشد و نمو یا قوانین و مقررات اداری تلقی کرد. شهر هوشمند بیش از یک شهر دیجیتال است و شهری هوشمند است که قادر به پیوند سرمایە فیزیکی با سرمایە اجتماعی به منظور توسعه خدمات بهتر و زیرساخت باشد.
شهر هوشمند شهری است که از فناوری‌های دیجیتال برای افزایش کیفیت زندگی و استاندارد زندگی شهروندانش استفاده می‌کند. شهرهای هوشمند، چالش‌های موجود و آینده را به‌وسیله استفاده از شبکه‌های ارتباطی فراگیر، توزیع فناوری وایرلس و سیستم‌های مدیریت هوشمند کسب‌وکار پیش‌بینی کرده و کاهش می‌دهند. شهرهای هوشمند متکی به یکپارچه‌سازی و تحلیل حجم عظیمی از داده‌ها جهت پرداختن به مسائل روز هستند و برای مثال، داده‌ها می‌توانند اهرمی برای تعیین مجدد ترافیک به طور هوشمند و کاهش تصادفات، اشاره دقیق به کانون‌های جرم‌خیز و تخصیص منابع بر طبق کاهش جرم و در نهایت ارتباط دادن شهروندان باشند. شهرهای هوشمند به شهروندانشان در فعالیت‌های روزمره نظیر یافتن نقاط پارکینگ یا فروشگاه‌های محلی جدید کمک می‌کنند.
در آخر ادبیات حکومتی، بیشتر بر چالش‌های بین‌المللی شامل کیفیت زندگی، رشد اقتصادی، محیط زیست، انرژی، پایداری، ایمنی، بهداشت و درمان و تحرک متمرکز شده است.
نتیجه‌گیری
شهر هوشمند به عنوان محور تحول و توسعه عصر حاضر مطرح شده و به معنای گشایش مفاهیمی نو در برنامه‌ریزی شهری است که قابلیت‌های جهان واقعی و مجازی را برای حل مشکلات شهری با هم ترکیب کرده و داده‌های عظیمی که در فضای شهر تولید شده است، به همراه پیشرفت‌های به وجود آمده در فناوری اطلاعات و ارتباطات فرصت‌های بی‌سابقه‌ای را برای مقابله با چالش‌های بزرگی که شهرها با آن مواجه هستند، فراهم کرده است.
شهر هوشمند از فناوری اطلاعات و ارتباطات برای بهبود بهره‌وری از تمام جنبه‌های عملکرد شهر و کیفیت زندگی بهتر برای ساکنان آن استفاده می‌کند؛ تأثیرات مثبت سیستم‌های هوشمند بر عملکردهای شهری موجب آسایش، امنیت، کاهش هزینه‌های جاری و حفظ محیط زیست می‌شود.
امروزه به دلیل رشد بی‌سابقه جمعیت شهرها و مهاجرت بی‌رویه، ضرورت دارد با بهره‌گیری از سیستم‌های نوین و هوشمند در عملکردهای مهم شهری مانند حمل‌ونقل شهری تلاش شود آرامش شهروندان بیشتر شود.
در بررسی خوشه‌های شهر هوشمند که به تحقق آن منجر می‌شود، چند مورد مورد اهمیت واقع شده است؛ وجود یک اقتصاد شکوفا و سرزنده، بسیار حائز اهمیت است که کلید این موضوع، توسعه کارآفرینی و تجارت بوده است که نه تنها در بازار محلی بلکه در سطح بین‌المللی هم فعالیت خواهد داشت و نیاز است در زمینه‌های حفاظت زیست‌محیطی و روش‌های مدیریت منابع مراقبت و برنامه‌ریزی داشته باشد.
لجستیک شهری بر برنامه‌ریزی، هماهنگی و کنترل فرآیندهای مربوط به شهر یا انباشت‌های شهری، حرکت مردم و کالاها تمرکز کرده است، به گونه‌ای که هزینه‌ها را بهینه کند، انبوهی را به حداقل برساند و کیفیت زندگی ساکنان را بهبود ببخشد.
فناوری هوشمند به هر یک از عناصر شهر هوشمند مانند شبکه‌های حسگر بی‌سیم، اینترنتی شدن اشیا، داده‌های بزرگ، رایانش ابری، هوش مصنوعی، برنامه‌ها، سیستم‌ها، دستگاه‌های تلفن همراه، برنامه‌های تلفن همراه و تلفن‌های هوشمند بی‌سیم، اشاره دارد، البته نیازهای واقعی مردم همیشه باید در در اولویت باشد و همە جوانب پیرامون آن مورد توجه قرار گیرد اما فناوری هوشمند در مرکز نیست، بلکه زمینه خاصی برای سایر عناصر دارد؛ در واقع، ابزاری برای دستیابی به اهداف است و هدف نیست.
هر شهری در کشورهای مختلف دارای تنوع بوده و بر خدمات متعدد تمرکز کرده است. در برخی شهرهای دنیا بیشتر بر انرژی، حمل‌ونقل، مدیریت خدمات عمومی تمرکز شده است، اما بیشتر مطالعات بر وجود حمل‌ونقل، خدمات بهداشت، ایمنی و امنیت، آموزش، مسکن و ساختمان در شهرهای هوشمند تأکید کرده است.
آنچه از یک شهر هوشمند مدنظر است ارائه خدمات با سرعت و کارایی بالا در حوزه شهر، همزمان با کاهش هزینه‌ها و ترافیک، آلودگی‌ها و دیگر معضلات در شهر هوشمند بوده است که لازمه آن فراهم آوردن زیرساخت‌های ارتباطی، شبکه افزار، نرم‌افزار، انسان‌افزار، زیرساخت‌های امنیتی و توسعه نهادهای اطلاعاتی است.
نظر شما