به گزارش خبرنگار ایمنا، بیست‌ونهم اسفندماه مصادف با بیستم ماه مارس، از سال ۲۰۱۳ تحت عنوان «روز شادی» نام‌گذاری شده است تا یادآور حق هر انسان، یعنی «شاد بودن» باشد. ناراحت و غمگین بودن برای بسیاری، پذیرفته‌تر و قابل‌درک‌تر از شاد بودن است؛ به همین دلیل فردی را که دائماً لبخند بر لب دارد یا از سر شادی، قهقهه می‌زند، دیوانه می‌پندارند؛ برای شادی و لبخند زدن به دنبال دلیل می‌گردند و از قدرت شاد بودن خبر ندارند.
شادی تحت تأثیر محرک‌های مختلفی نظیر اقتصاد و بیکاری، فرهنگ، نابرابری‌ها و ناعدالتی‌ها قرار می‌گیرد و خود نیز تأثیرگذاری بالایی بر افراد و پیرامون آن‌ها دارد. شادی برای ادامه زندگی، احساسی حیاتی و حائز اهمیت است و زندگی فردی که در آن احساس شادی وجود ندارد، به زندگی سرد و بی‌روحی تبدیل می‌شود که واقع‌بینی، خوشبینی، احساس رضایت، اعتماد به دیگران، درک عشق و علاقه و خوشبختی را از فرد سلب می‌کند.
طبق لیست ارائه شده توسط سازمان ملل متحد در بیستم مارس ۲۰۲۱، برای چهارمین سال پیاپی، کشور فنلاند با کسب بالاترین امتیاز، شادترین کشور دنیا از میان ۹۵ کشور اعلام شد و پس از آن، کشورهای ایسلند، دانمارک، سوئیس و هلند به ترتیب در جایگاه‌های دوم، سوم، چهارم و پنجم قرار گرفته‌اند. کشور ایران نیز رتبه ۷۷ را از بین ۹۵ کشور به دست آورده و پس از کشورهای ساحل عاج، آفریقای‌جنوبی و کامرون قرار گرفته؛ این در حالی است که در سال ۲۰۲۰ رتبه ۱۱۸ را از بین ۱۵۳ کشور به خود اختصاص داده بود.
از مهمترین علل افزایش بیماری‌های روحی و روانی افراد، می‌توان به کاهش شادی و نشاط اشاره کرد که در صورت توجه نکردن به این موضوع، خسارات جبران‌ناپذیری بر پیکر سلامت جامعه وارد خواهد شد. شادی می‌تواند تأثیر شگفت‌انگیزی در مقابله با احساسات ویران‌کننده نظیر استرس و خستگی داشته باشد، انرژی و امید به زندگی را افزایش دهد و منجر به افزایش سلامت روانی و متعاقب آن افزایش سلامت جسمی شود.
فرد می‌تواند برای شاد زیستن، با نگاهی واقع‌بینانه فعالیت‌هایی را که از آن‌ها لذت می‌برد، بشناسد و عزم خود را در راستای انجام آن‌ها به کار ببرد و در مقابل احساسات منفی پیرامون خود را بشناسد و از آن‌ها تا حد امکان فاصله بگیرد. همچنین اقداماتی نظیر کمک به دیگران، برقراری ارتباط، تقویت انعطاف‌پذیری، ورزش، داشتن هیجان و آگاهی، پذیرش و شناخت خود، داشتن تعلقات دینی، تلاش برای یادگیری، داشتن هدف و تعلق داشتن به یک گروه، می‌تواند از جمله اقدامات در جهت افزایش شادی باشد.
شادی دارای معانی متفاوتی برای افراد مختلف است
احمد پدرام، روان‌شناس و مشاور خانواده در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا، اظهار کرد: شادی معانی متفاوتی برای افراد مختلف دارد؛ اما اولین تصوری که همه افراد از شادی دارند شامل لذت بردن، خوشی کردن، هلهله و سرحال بودن است؛ البته این تصورات نوعی از شادی است که باید وجود داشته باشد. هرچه سن پایین‌تر و کودکانه‌تر باشد، خوشی و لذت بیشتری طلبیده می‌شود اما با افزایش سن، نوع دیگری از شادی تحت عنوان موفقیت به وجود می‌آید.
وی با بیان اینکه «ارسطو» شادی را در سه پله بیان کرده است، افزود: پله اول شادی لذت و خوشی است اما قطعاً هنگامی که افراد به مدرسه می‌روند یا کاری را می‌آموزند، از یادگیری و موفق بودن در انجام مسئله‌ای اجتماعی، از موفقیت خود احساس شادی می‌کنند؛ بنابراین شادی، رضایت از زندگی و عملکرد خود است.
این روان‌شناس ادامه داد: مرحله دیگری از شادی، فضیلت‌جویی نام دارد. ممکن است فرد سختی‌های زیادی را تحمل کند یا حتی رنج ببرد، اما از عملکرد خود لذت حاصل کند؛ به عنوان مثال مادری که تا صبح بر بالین فرزند خود بیدار است و تب او را پایین می‌آورد، به نوعی فضیلت‌جویی کرده و در نقش مادرانه خود عمیقاً از اینکه از بدتر شدن حال فرزند خود جلوگیری کرده است، لذت می‌برد.
لزوم تغییر دادن ذهن جامعه نسبت به شادی
وی با بیان اینکه بسیاری از انسان‌ها تصور می‌کنند که شادی متعلق به انسان‌های کوته‌فکر است و انسان‌های عاقل شاد نیستند، تصریح کرد: چنین افکاری تصورات باطلی است که در آموزش و پرورش نفوذ و رخنه کرده است؛ به طوری که فرد هنگام خندیدن در کلاس درس با مواخذه معلم مواجه می‌شود یا هنگام خندیدن در منزل، والدین از او می‌پرسند چرا می‌خندی! در جامعه نیز هنگامی که می‌بینیم افرادی می‌خندند به آن‌ها چپ چپ نگاه می‌کنیم که به چه علتی می‌خندند و همه این موارد، نمادهایی از باوری اشتباه است.
پدرام اضافه کرد: برای تغییر دادن ذهن جامعه نسبت به شادی، باید اهمیت این مقوله و باورهای اشتباه تحت عنوان نخندیدن و غم داشتن که برخی آموخته‌اند تا بدین طریق از افراد سوءاستفاده کنند را متذکر شویم. فرد افسرده، منفعل و پرخاشگر می‌شود و هنگام عصبانیت، بهتر و بیشتر می‌توان از او امتیاز گرفت.
روز شادی؛ بهانه‌ای برای درک اهمیت این احساس
وی ادامه داد: نام‌گذاری روزی تحت عنوان «روز شادی» به این معنی نیست که این روز برای شادی کردن است، بلکه بهانه‌ای برای تفکری عمیق‌تر و درک اهمیت آن است. افراد اندیشمند به فکر اهمیت شادی افتاده‌اند تا همه جوامع متوجه شوند که انسان‌های شاد، نادان نیستند؛ بلکه با احساسی بهتر و رضایت‌مندی از آنچه که دارا هستند، توان جنگ و مقابله بیشتری علیه آنچه که ضد سلامت، شادی و آزادی آن‌ها است، دارند.
این روان‌شناس با بیان اینکه شادی، جامعه را رشد می‌دهد و آن را بالنده می‌کند، گفت: شادی بر سلامتی و عشق‌ورزی تأثیر دارد و فرد شادی را به خانواده انتقال می‌دهد و با شاد بودن خانواده، جامعه شاد می‌شود؛ متعاقب شادی در جامعه امیدواری جریان می‌یابد، تمرکز و قدرت یادگیری بالاتر می‌رود و منجر به مطمئن‌تر عمل کردن فرد در کسب ثروت و بهتر تلاش کردن برای رسیدن به اهداف خود می‌شود.
ویژگی‌های افراد شاد
وی با بیان اینکه ویژگی‌های افراد شاد اکتسابی و این ویژگی‌ها یاد گرفتنی است، افزود: طبق بررسی‌های صورت گرفته در ۴۰ کشور، انسان‌های شاد اعتمادبه‌نفس بالایی دارند، می‌دانند که سرنوشت خود را خود تعیین می‌کنند، ارتباط بیشتری با جامعه دارند و مثبت‌اندیش هستند.
پدرام با بیان اینکه انسان با دوستی، ارتباط و رفت‌وآمد می‌تواند شادتر باشد، خاطرنشان کرد: روابط اجتماعی می‌توانند انسان را بیشتر شاد کنند. افراد شاد، افرادی برون‌گرا هستند و ارتباط آن‌ها با سایر افراد بیشتر و بهتر است.
شادی؛ آرامش و زندگی آرام است
علیرضا شریفی‌یزدی؛ جامعه‌شناس در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا، اظهار کرد: شادی واژه‌ای سهل ممتنع است و افراد تعاریف متفاوتی از آن دارند. برخی شادی را در پولدار بودن، برخی در سلامت جسم و برخی شادی را در موفقیت‌های تحصیلی می‌بینند؛ اما از نظر روان‌شناسی می‌توان گفت شادی حالتی ذهنی و روانی تحت تأثیر عواملی است که به انسان کمک می‌کند در آرامش به سر ببرد و زندگی آرامی را تجربه کند.
وی افزود: مقوله شادی را راحت نمی‌توان تعریف کرد؛ اما بیشتر روان‌شناسان، پذیرای این هستند که شادی پایه‌ای فیزیولوژیک شامل ترشح انواع هورمون‌ها نظیر دوپامین و سروتونین و پایه‌ای ذهنی شامل نوع برداشت فرد از محیط اطراف خود است.
این جامعه‌شناس با اشاره به دلایل تفاوت میزان شادی در افراد، ادامه داد: در صورت در نظر گرفتن جنبه فیزیولوژیک، شاد بودن افراد مختلف تحت تأثیر تنظیم هورمون‌های اصلی مرتبط با شادی در بدن قرار می‌گیرد؛ اما در صورت در نظر گرفتن جنبه ذهنی و روانی، نوع نگاه و نگرش به زندگی و نوع برداشت از محرک‌های محیطی منجر به تفاوت میزان شادی در افراد می‌شود.
تفاوت مفهوم شادی و نشاط
وی با بیان اینکه مفهوم شادی با نشاط تفاوت دارد، تصریح کرد: شادی تحت تأثیر برخی تغییرات هورمونی فیزیولوژیک در فرد ایجاد می‌شود و معمولاً کوتاه‌مدت است؛ به عنوان مثال فرد با شنیدن لطیفه یا دیدن فیلمی کمدی، احساس شادی موقتی می‌کند؛ اما نشاط امری پایدار و نسبتاً بلندمدت است که بر حسب برداشت‌ها و حالت‌های ذهنی و روانی، فرد به سمت نشاط کشیده می‌شود.
شریفی‌یزدی اضافه کرد: هنگامی که صحبت از شادی اجتماعی می‌شود، منظور رخدادی کوتاه‌مدت مانند برنده شدن یک تیم ورزشی است که باعث می‌شود افراد یک جامعه به هیجان بیایند و حال خوبی داشته باشند. چنین رخدادهایی، برای مدتی هیجان و موج شادی را در آحاد جامعه به وجود می‌آورد که سریع فروکش می‌کند؛ اما نشاط اجتماعی امری پایدار است که براساس آن، همه اعضای جامعه احساس خوشحالی، شادمانی، امید به زندگی، خوشبینی به آینده و به یکدیگر در معاملات، مکالمات و ارتباطات را تجربه می‌کنند.
ارتباط شادی و نشاط اجتماعی با توسعه جوامع
وی با تاکید بر اینکه براساس مطالعات بین‌المللی، جامعه ما یکی از غمگین‌ترین جوامع دنیا تعریف شده است، گفت: شادی و نشاط اجتماعی، اهمیت و تأثیر زیادی در توسعه جوامع دارد. اگر جامعه‌ای قصد توسعه یافتن داشته باشد، یقیناً باید نشاط اجتماعی را در خود بپروراند؛ چراکه هرچه جامعه‌ای نشاط بیشتری داشته باشد، زمینه توسعه بیشتری دارد و متقابلاً جامعه‌ای که توسعه بیشتری یافته از نشاط اجتماعی بالاتری برخوردار است.
این جامعه‌شناس با بیان اینکه در واقع شادی و نشاط اجتماعی یکی از پیش‌زمینه‌های توسعه جوامع محسوب می‌شود، خاطرنشان کرد: به طور کلی خروجی کشورها و جوامعی که شادی و نشاط اجتماعی بالایی دارند با جوامعی که فاقد شادی و نشاط اجتماعی هستند یا برخورداری کم‌تری از آن دارند، یکسان نیست و به همین علت نشاط و شادی اجتماعی اهمیت بالایی دارد.
وی با اشاره به رابطه شادی فردی و شادی اجتماعی، اظهار کرد: شادی و نشاط فردی و شادی و نشاط اجتماعی بر یکدیگر تأثیر دارند اما نشاط اجتماعی بر نشاط فردی اولویت دارد؛ یعنی هرچه جامعه شادی و نشاط اجتماعی بالاتری داشته باشد، روی نشاط فردی تأثیر بیشتری دارد و منجر به افزایش شادی و نشاط فردی می‌شود.
لزوم فراهم شدن زمینه‌های شادی و نشاط اجتماعی
شریفی‌یزدی با بیان اینکه این تفکر که بدنه جامعه از افراد ساخته شده است و اگر آن‌ها شاد باشند، جامعه نیز به نشاط اجتماعی می‌رسد صحیح نیست، افزود: زمینه‌های شادی و نشاط اجتماعی باید ابتدا در ابعاد مختلف جامعه نظیر ابعاد فرهنگی، روانی، اجتماعی، اقتصادی، آموزشی، سیاسی و امنیتی فراهم شود تا افراد به نشاط فردی مناسب دست پیدا یابند.
وی با بیان اینکه البته در جوامع همیشه درصدی اندک از افراد وجود دارند که با وجود اینکه جامعه نشاط اجتماعی بالایی دارد و توسعه یافته است، شادی فردی ندارند و این مسئله جنبه فردی و روان‌شناختی دارد، ادامه داد: یقیناً در جامعه‌ای که دارای شادی اجتماعی است مقدمات توسعه سریع‌تر شکل می‌گیرد و رشد، تکامل، سلامت روان و جسم، سلامت اقتصادی و آموزشی نیز در آن جامعه بالاتر می‌رود.
رابطه مستقیم پیشرفت اقتصادی و نشاط اجتماعی
این جامعه‌شناس تصریح کرد: برای افزایش نشاط در جامعه از جنبه فرهنگی باید عوامل منجر به غمگینی مستمر ساختاری جامعه، شناسایی و تا حد امکان کاهش داده شوند. همچنین باید زمینه‌هایی فراهم شود که افراد در ابعاد مختلف نظیر ابعاد فرهنگی و ورزشی بتوانند به شکلی عمل کنند که منجر به افزایش نشاط فردی و به تبع افزایش نشاط اجتماعی شود.
وی با اشاره به تأثیر اقتصاد بر میزان نشاط اجتماعی، خاطرنشان کرد: رابطه‌ای بسیار مستقیم میان پیشرفت اقتصادی و نشاط اجتماعی وجود دارد و هرچه جوامع از لحاظ اقتصادی از توانمندی بالاتری برخوردار باشند، راحت‌تر و روان‌تر به سمت نشاط اجتماعی گرایش پیدا می‌کنند.
نظر شما